Năm 2021, thế giới và khu vực có nhiều biến động do ảnh hưởng của nhiều nhân tố, trong đó có đại dịch COVID-19 với sự xuất hiện của nhiều biến chủng mới và cuộc cạnh tranh chiến lược gay gắt giữa các nước lớn. Ở khu vực Đông Nam Á, nhiều nước chịu tác động mạnh bởi đại dịch COVID-19. Một số nước trong đó có Việt Nam áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội và hạn chế đi lại để kiềm chế dịch bệnh, đồng thời triển khai lộ trình từng bước điều chỉnh chiến lược sang trạng thái “chung sống an toàn với COVID-19”. Thế nhưng đây cũng là cơ hội để Đảng bộ Bộ Ngoại giao đẩy nhanh hơn nữa những phương thức triển khai thực hiện công tác xây dựng Đảng trong tình hình mới. 

Ở trong nước, giãn cách xã hội kéo dài đã đặt ra yêu cầu mới đối với hình thức quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, sinh hoạt đảng định kỳ và tổ chức các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị… Ở ngoài nước, nhiều đảng bộ, chi bộ yêu cầu hướng dẫn, hỗ trợ trong việc duy trì sinh hoạt đảng định kỳ, thực hiện chuyển sinh hoạt đảng, phát triển đảng viên trong bối cảnh nhiều lưu học sinh về nước tránh dịch… Hơn bao giờ hết, công tác xây dựng Đảng đứng trước yêu cầu chủ động thích ứng, triển khai linh hoạt để vẫn bảo đảm đúng Điều lệ Đảng và đạt hiệu quả. 

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra mục tiêu “xây dựng nền ngoại giao toàn diện, hiện đại với ba trụ cột là đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước và đối ngoại Nhân dân”. Nghị quyết cũng xác định vị trí, vai trò và nhiệm vụ đối ngoại là tiếp tục phát huy vai trò tiên phong trong việc tạo lập và giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, huy động các nguồn lực bên ngoài cho phát triển, nâng cao vị thế và uy tín của đất nước. Đảng bộ Bộ Ngoại giao nhận thức sâu sắc việc quán triệt và triển khai thực hiện đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng thể hiện trong Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng là một trong những nhân tố quyết định mọi thắng lợi của công tác đối ngoại. Đây là nền tảng để công tác đối ngoại tiếp tục góp phần quan trọng vào các thành tựu to lớn của đất nước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Quán triệt chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Trung ương 4, khóa XIII, toàn Đảng bộ coi công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng là nhiệm vụ then chốt. 

Đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp càng làm tăng quyết tâm và khả năng chủ động thích ứng của Đảng bộ. Đảng ủy Bộ Ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với Ban cán sự đảng Bộ Ngoại giao phát huy mạnh mẽ hơn vai trò lãnh đạo của Đảng, gắn công tác xây dựng Đảng với thực hiện nhiệm vụ chính trị đối ngoại và đã đạt được kết quả quan trọng trên nhiều mặt. 

Thứ nhất, việc quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và Nghị quyết các Hội nghị Trung ương đã được triển khai chủ động, kịp thời, sáng tạo. Đảng ủy Bộ đã ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Trên cơ sở đó, toàn Đảng bộ nghiêm túc chủ động, tích cực hưởng ứng việc nghiên cứu, học tập, quán triệt và tuyên truyền Nghị quyết Đại hội XIII thông qua sinh hoạt chuyên đề sáng tạo, hiệu quả. Ngày 28-6-2021, lần đầu tiên Bộ Ngoại giao tổ chức thành công Hội nghị trực tuyến nghiên cứu, học tập, quán triệt Nghị quyết Đại hội XIII đến các cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài, kết nối với 87 điểm cầu ở ngoài nước với sự tham gia của hơn 1.200 đại biểu. Hội nghị đã truyền cảm hứng mạnh mẽ về những nội dung cốt lõi, những điểm mới của Nghị quyết Đại hội XIII, tạo nền tảng cho các cơ quan đại diện tiếp tục triển khai các hoạt động quán triệt, tổ chức sinh hoạt chuyên đề kết hợp nâng cao công tác chuyên môn.

Thứ hai, công tác chính trị tư tưởng luôn được Đảng ủy chú trọng. Trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, đời sống nhân dân cả nước khó khăn, Đảng ủy Bộ đặc biệt quan tâm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác chính trị tư tưởng; nâng cao năng lực, trình độ, bản lĩnh chính trị, trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, góp phần đấu tranh bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng nhằm mục tiêu bảo vệ Đảng, bảo vệ chế độ, bảo vệ đất nước “từ sớm, từ xa”. Đáng chú ý, ngày 25-8-2021, BTV Đảng ủy Bộ Ngoại giao đã ban hành Nghị quyết số 01 về công tác chính trị tư tưởng trong tình hình hiện nay. Nghị quyết nhấn mạnh yêu cầu phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên, người đứng đầu trong thực hiện, tuyên truyền và bảo vệ chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Trong đó, Nghị quyết chỉ rõ trách nhiệm của bí thư cấp ủy, thủ trưởng các đơn vị và các Cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài trong công tác giáo dục chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên. Coi trọng vai trò, vị trí và tầm quan trọng của công tác giáo dục chính trị tư tưởng, lịch sử, truyền thống dân tộc cho cán bộ ngoại giao, Nghị quyết chỉ rõ tất cả cấp ủy, lãnh đạo đơn vị trong và ngoài nước cần tạo mọi điều kiện cần thiết để cán bộ, đảng viên, đặc biệt là cán bộ trẻ bồi dưỡng và vun đắp tình yêu nghề, khơi dậy lý tưởng và khát vọng cống hiến. Ngay sau khi Nghị quyết được ban hành, Đảng ủy Bộ đã triển khai hướng dẫn các cấp ủy trong và ngoài nước quán triệt Nghị quyết, đồng thời tích cực xây dựng, ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết. 

Ngày 30-3-2021, Đảng ủy Bộ đã tổ chức thành công Tọa đàm “Nâng cao hiệu quả công tác đảng ngoài nước trong giai đoạn hiện nay”. Tọa đàm nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 60 năm Ngày truyền thống công tác đảng ngoài nước (31-3-1961 - 31-3-2021), góp phần nâng cao nhận thức, khẳng định vị trí, vai trò công tác đảng ngoài nước và đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả công tác đảng ngoài nước trong tình hình mới. Ngoài việc duy trì phát hành các bản tin sinh hoạt chi bộ, bản tin chuyên đề ra ngoài nước, kịp thời quán triệt các phát biểu quan trọng của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, Đảng ủy Bộ cũng tích cực tổ chức Cuộc thi trực tuyến tìm hiểu “Biên cương Tổ quốc tôi” do Ban Tuyên giáo Trung ương phát động. 

Đảng ủy Bộ đã tổ chức sơ kết 5 năm thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị về “Đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” gắn với thực hiện Kết luận số 01-KL/TW ngày 18-5-2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị 05-CT/TW và học tập Chuyên đề toàn khóa về “Ý chí tự lực, tự cường và khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc”, tích cực triển khai Đề án “Tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, Anh hùng giải phóng dân tộc Việt Nam, nhà văn hóa kiệt xuất, ở nước ngoài”. Để kịp thời ghi nhận những thành tích của các tổ chức đảng và đảng viên, Thủ tướng Chính phủ đã tặng Bằng khen cho 2 tập thể và 1 cá nhân; Đảng ủy Khối Các cơ quan Trung ương đã tặng Bằng khen cho 2 tập thể và 2 cá nhân; BTV Đảng ủy Bộ đã khen thưởng 27 tập thể và 16 cá nhân có thành tích xuất sắc trong học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh ở trong và ngoài nước giai đoạn 2015-2021.

Công tác bồi dưỡng lý luận chính trị và nghiệp vụ công tác đảng cho các đồng chí bí thư cấp ủy, trưởng cơ quan đại diện, cấp ủy trực thuộc cũng được chú trọng. Đảng ủy Bộ đã gặp gỡ, làm việc với các đồng chí bí thư cấp ủy, trưởng cơ quan đại diện trước khi lên đường nhận nhiệm vụ, hoàn thiện và phát hành Sổ tay nghiệp vụ về công tác đảng và xây dựng hệ thống các quy chế, quy trình, hướng dẫn nghiệp vụ, biểu mẫu để chuẩn hóa công tác đảng. Đảng ủy Bộ đã triển khai các lớp bồi dưỡng lý luận chính trị dành cho đảng viên mới và đối tượng kết nạp đảng theo hình thức trực tuyến. Đây là cách làm linh hoạt, đổi mới, góp phần nâng cao chính trị tư tưởng cho cán bộ, đảng viên, đồng thời bảo đảm nguồn cho công tác phát triển đảng viên. 

Thứ ba, công tác tổ chức xây dựng Đảng, nhất là nghiên cứu, tham mưu các văn bản của Đảng đạt nhiều kết quả quan trọng như: Tham gia Tổ biên tập về sửa đổi Quy định và Hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng; tích cực triển khai Quy định số 24-QĐ/TW ngày 30-7-2021 của BCH Trung ương về thi hành Điều lệ Đảng và Quy định số 22-QĐ/TW ngày 28-7-2021 về công tác kiểm tra, giám sát và kỷ luật Đảng. Ban cán sự đảng Bộ đang khẩn trương triển khai xây dựng Quy định mới thay thế Quy định số 271 ngày 27-12-2014 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở hoạt động ở nước ngoài trực thuộc Đảng ủy Ngoài nước; đang hoàn thiện Chuyên đề “xây dựng tổ chức cơ sở đảng và nâng cao chất lượng đảng viên ở ngoài nước - Thực trạng và giải pháp” phục vụ Đề án trình Hội nghị Trung ương 5, khóa XIII “Về xây dựng tổ chức cơ sở đảng và đảng viên”. 

Mặc dù dịch bệnh đặt ra nhiều thách thức đối với công tác quản lý, phát triển đảng viên, sinh hoạt đảng, nhất là ở ngoài nước, nhưng trong 9 tháng đầu năm 2021, Đảng bộ đã kết nạp được 309 đảng viên. 

Thứ tư, công tác kiểm tra, giám sát cũng được đẩy mạnh, góp phần thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị và công tác đảng. Mặc dù dịch bệnh gây nhiều khó khăn nhưng chương trình kiểm tra, giám sát năm 2021 của Đảng ủy và Ủy ban Kiểm tra Đảng ủy Bộ vẫn được triển khai đúng kế hoạch. Nhân chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn, Đảng ủy Bộ đã tổ chức Đoàn công tác kiểm tra đối với Đảng ủy ở Liên bang Nga. Lần đầu tiên Đảng ủy Bộ kết hợp nội dung kiểm tra công tác đảng trong Đoàn công tác đối ngoại của Bộ ra nước ngoài, thực hiện theo Quy chế phối hợp giữa Ban cán sự đảng Bộ và Đảng ủy Bộ về công tác kiểm tra, giám sát của Đảng bộ. Kết quả kiểm tra, giám sát cho thấy đây là một hình thức thích ứng linh hoạt, có sự đổi mới trong công tác kiểm tra, giám sát, tiết kiệm, phát huy hiệu quả việc hợp nhất giữa Đảng bộ Ngoài nước và Đảng bộ Bộ Ngoại giao, huy động nguồn lực, sự tham gia của các đồng chí Ủy viên BCH Đảng bộ trong lãnh đạo công tác đảng ngoài nước bên cạnh thực hiện nhiệm vụ đối ngoại. Đảng ủy Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục thực hiện cách làm mới này trong thời gian tới. 

Thứ năm, công tác dân vận, vận động quần chúng ở nước ngoài được quan tâm. Trong bối cảnh đại dịch COVID-19 diễn biến phức tạp trong nước, Bộ Ngoại giao đã phát động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài quyên góp, ủng hộ cho Quỹ vắc-xin phòng, chống COVID-19 và tài trợ nhiều trang thiết bị y tế gửi về trong nước. Bộ Ngoại giao cũng tổ chức nhiều hoạt động tọa đàm, hội thảo trong chuỗi hoạt động “Kiều bào chung tay cùng đất nước vượt qua đại dịch COVID-19”, qua đó phát huy trí tuệ và sự đóng góp vật chất cũng như tinh thần của kiều bào trong phòng, chống dịch bệnh, góp phần phục hồi kinh tế đất nước. 

Ngày 12-8-2021, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 12-KL/TW về công tác người Việt Nam ở nước ngoài (NVNONN) trong tình hình mới, khẳng định chủ trương, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước về củng cố vững chắc khối đại đoàn kết dân tộc, khơi dậy và phát huy mạnh mẽ sức mạnh của đồng bào ta ở nước ngoài, đóng góp vào công cuộc xây dựng đất nước. Ngay sau đó, Đảng ủy Bộ phối hợp với Ban cán sự đảng Bộ xây dựng Kế hoạch quán triệt, tuyên truyền, triển khai thực hiện Nghị quyết và sẽ tổ chức Hội nghị quán triệt bằng hình thức trực tuyến đến các cấp ủy trong và ngoài nước.

Thứ sáu, công tác lãnh đạo các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội được triển khai toàn diện. Công đoàn Bộ Ngoại giao, Đoàn Thanh niên Bộ và Ban Chỉ huy Quân sự Bộ tiếp tục triển khai các nhiệm vụ được giao với nhiều hình thức, nội dung đổi mới. Công đoàn Bộ Ngoại giao đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực, sáng tạo, có sức lan tỏa sâu rộng trong và ngoài nước. Công tác thanh niên có nhiều đổi mới, sáng tạo, bám sát nhiệm vụ chính trị của Bộ đồng thời đáp ứng yêu cầu của đoàn viên như phong trào “Nghiên cứu sâu - trao đổi rộng - phản biện sắc” và phong trào thanh niên tình nguyện, góp phần chung tay đẩy lùi dịch bệnh COVID-19. Đoàn Thanh niên Bộ đã đề xuất xây dựng Đề án “Đào tạo, tập huấn kiến thức và kỹ năng đối ngoại cho thanh niên Việt Nam” trong dự thảo Chiến lược phát triển thanh niên giai đoạn 2021-2030. Đoàn Thanh niên Bộ còn tổ chức chương trình “Đối thoại Bộ trưởng với thanh niên Ngoại giao”, góp phần truyền lửa, hun đúc lòng yêu nghề, giáo dục chính trị tư tưởng, lý tưởng XHCN và bản lĩnh chính trị đối với những cán bộ trẻ, đội hậu bị cho lớp cán bộ lãnh đạo, quản lý tương lai của Ngành. 

Những tháng cuối năm 2021, Đảng bộ Bộ Ngoại giao tích cực chuẩn bị cho Hội nghị Ngoại giao 31. Đây là Hội nghị Ngoại giao đầu tiên sau hợp nhất Đảng bộ Ngoài nước và Đảng bộ Bộ Ngoại giao theo Quyết định số 209-QĐ/TW ngày 26-11-2019 của Bộ Chính trị, kỳ vọng sẽ đem lại những kết quả thiết thực, góp phần tăng cường xây dựng Đảng và nâng cao hiệu quả công tác đảng ngoài nước. 

Với quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và kịp thời triển khai Nghị quyết Trung ương 4, khóa XIII về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Đảng ủy Bộ Ngoại giao sẽ tiếp tục nêu cao vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị đối ngoại. Đó cũng chính là để hiện thực hóa mục tiêu Đảng bộ đã đề ra tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Bộ Ngoại giao lần thứ XXVIII, nhiệm kỳ 2020-2025: “Nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của TCCSĐ và chất lượng đội ngũ cán bộ, đảng viên; góp phần xây dựng Ngành Ngoại giao năng động, sáng tạo, hiệu quả, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.