Tỉnh Cà Mau có 8/9 huyện, thành phố chọn 10 đơn vị (8 xã, 1 thị trấn và 1 phường) để thực hiện thí điểm mô hình bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch UBND. Đó là xã Tân Lộc, Tân Bằng (huyện Thới Bình), xã Nguyễn Phích (huyện U Minh), xã Hoà Mỹ (huyện Cái Nước), xã Phú Mỹ (huyện Phú Tân), xã Hàm Rồng (huyện Năm Căn), xã Lợi An (huyện Trần Văn Thời), thị trấn Rạch Gốc (huyện Ngọc Hiển), xã Lý Văn Lâm và phường 9 (TP.Cà Mau). Trong 10 đơn vị, xã Hoà Mỹ (huyện Cái Nước) và phường 9 (TP. Cà Mau) đã thực hiện kiêm nhiệm trước khi có chủ trương thí điểm của Trung ương thực hiện thí điểm mô hình nhất thể hoá.        

Hầu hết các xã, phường, thị trấn được chọn chỉ đạo điểm thực hiện mô hình nhất thể hoá kinh tế - xã hội phát triển, nội bộ đoàn kết, thực hiện tốt các khâu công tác cán bộ … Các đồng chí được bầu làm bí thư đồng thời là chủ tịch UBND cơ bản đủ tiêu chuẩn cán bộ theo yêu cầu của Trung ương, có phẩm chất đạo đức, năng lực và kinh nghiệm thực tiễn, có uy tín; đều kinh qua chức danh phó bí thư đảng uỷ, chủ tịch UBND và đã thực hiện tốt vai trò, chức trách nhiệm vụ được giao trước đây.     

Sau hơn 2 năm thực hiện, Cà Mau còn 5 đơn vị đang tiếp tục thí điểm mô hình nhất thể hoá. Thực tế thực hiện chủ trương thí điểm mô hình bí thư cấp uỷ  đồng thời là chủ tịch UBND cho thấy:              

Ưu điểm
 
Vai trò lãnh đạo của đảng bộ và đồng chí bí thư được nâng lên rõ rệt. Bí thư với vai trò là người đứng đầu cấp uỷ đã nắm bắt tình hình kịp thời, chỉ đạo xây dựng nghị quyết, chương trình…, đề ra những chủ trương phù hợp, sát với thực tiễn địa phương. Chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước được triển khai thực hiện nhanh hơn. Giải quyết kịp thời những công việc bức xúc.   

Giữa lãnh đạo, chỉ đạo của đảng bộ với tổ chức thực hiện của chính quyền có sự thống nhất chặt chẽ, đồng bộ, giảm được một số khâu trung gian giữa đảng uỷ và các khối ban, ngành trước khi giải quyết công việc.

Khắc phục được một trong những nguyên nhân cơ bản gây mất đoàn kết nội bộ, đồng thời phát huy khả năng, trách nhiệm của bí thư đồng thời là chủ tịch và đội ngũ cán bộ ở cơ sở trong việc phát triển kinh tế - xã hội địa phương, đảm bảo an ninh trật tự, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của người dân. Kết hợp được hai nhiệm vụ lãnh đạo và quản lý, điều hành, khắc phục được hiện tượng bao biện làm thay hoặc buông lỏng quản lý.      

Không còn hiện tượng đùn đẩy trách nhiệm và chấm dứt được tình trạng trong đảng bộ ra nghị quyết chính quyền triển khai chậm hoặc không thực hiện.        

Trong việc giải quyết đơn thư khiếu nại, tố cáo của công dân không còn tình trạng “đùn đẩy” giữa bí thư và chủ tịch. Các tổ chức chính trị - xã hội cũng được huy động vào các hoạt động liên quan đến những vấn đề nhân dân phản ánh và giải quyết kịp thời, hiệu quả.             

Hạn chế        

Đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch UBND đảm đương hai “vai” cùng một lúc nên công việc nhiều, có khi lẫn lộn trong lãnh đạo, điều hành. Đa số tập trung nhiều cho công tác chính quyền, ít tập trung cho công tác đảng. Nhiều cuộc họp do huyện uỷ và UBND huyện triệu tập đích danh, bí thư đồng thời là chủ tịch phải đi họp cả hai nơi nên mất nhiều thời gian. Do áp lực thời gian nên việc kiểm tra, giám sát thiếu kịp thời, thiếu sâu sát thực tiễn.           

Trình độ, năng lực cán bộ cơ sở chưa đều, một số cán bộ chưa được đào tạo về chính trị cũng như chuyên môn nghiệp vụ nên rất khó lựa chọn người đủ năng lực đảm đương tốt cả hai vị trí. Bộ phận tham mưu có không ít đồng chí trình độ, năng lực chưa đạt chuẩn, chưa ngang tầm với nhiệm vụ nên hiệu quả, chất lượng công việc chưa cao.    

Để thực hiện tốt mô hình thí điểm, cần thực hiện tốt những vấn đề sau:  

1. Đối với xã, phường, thị trấn, khi đươc chọn thí điểm phải thực hiện đúng các nội dung, mục đích, yêu cầu theo Hướng dẫn 25-HD/BTCTW của Ban Tổ chức Trung ương, tuyên truyền sâu rộng để cán bộ, đảng viên, nhân dân hiểu được sự cần thiết, thuận lợi và khó khăn khi thực hiện, ủng hộ những cách làm đúng.  

2. Nơi thực hiện thí điểm cần có đội ngũ cán bộ, nhất là đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch có đủ tiêu chuẩn đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ và là nơi điều kiện kinh tế - xã hội phát triển. Ở xã Hoà Mỹ (huyện Cái Nước), do đồng chí bí thư kiêm chủ tịch UBND uy tín giảm sút nên tại đại hội Đảng bộ xã đồng chí không được các đại biểu bầu vào cấp uỷ khoá mới. Đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch UBND mới được bầu và các đồng chí phó chủ tịch UBND và phó bí thư chưa đạt chuẩn. Hoà Mỹ lại là xã mới chia tách, điều kiện kinh tế khó khăn. Ở thị trấn Rạch Gốc (huyện Ngọc Hiển), đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch cấp trên điều động công tác khác. Đồng chí mới thay thế chưa đạt tiêu chuấn. Ở những đơn vị như thế, mô hình không thành công.    

3. Cán bộ được giao nhiệm vụ cần có sự chuẩn bị về tư tưởng để phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ. Đồng thời chủ động tự học tập, rèn luyện, nâng cao trình độ, năng lực, bản lĩnh chính trị, phong cách làm việc khoa học. Cần có tác phong dân chủ, đoàn kết, quy tụ cả đội ngũ cán bộ thực hiện nhiệm vụ được giao.   

4. Các cơ quan, ban, ngành cấp trên theo dõi, kiểm tra sâu sát, tháo gỡ vướng mắc, quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện, nhắc nhở, chấn chỉnh những sai sót để các đơn vị được chọn làm điểm thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị ở địa phương. Khi cấp trên triệu tập hội nghị (kể cả hội nghị cấp uỷ và UBND) cho phép được cử cấp phó đi thay; quan tâm nhiều đến công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ cơ sở, nhất là những đơn vị được chọn làm điểm…  

5. Trung ương xây dựng quy chế làm việc mẫu để cơ sở cụ thể hoá sát thực tế địa phương. Đồng thời xây dựng tiêu chí chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch để có căn cứ trong quá trình đánh giá, quy họach, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng. Quy định nâng mức phụ cấp chức danh bí thư đồng thời là chủ tịch UBND từ 20 lên 50%.        

Lan Phương