Sau khi Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa X) có Kết luận số 80-KL/TW ngày 29-7-2010 về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 07-CT/TW của Bộ Chính trị (khóa VIII) về đẩy mạnh công tác xây dựng đảng, đoàn thể trong các doanh nghiệp tư nhân, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (gọi chung là doanh nghiệp ngoài nhà nước - DNNNN), Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh đã có nghị quyết chuyên đề, kế hoạch và hướng dẫn về thành lập, củng cố và phát triển tổ chức đoàn, hội trong các DNNNN, đồng thời triển khai nhiều giải pháp cụ thể để đổi mới nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức đoàn, hội, góp phần tăng cường công tác đoàn kết, tập hợp thanh niên công nhân.
Kết quả và hạn chế
Qua hơn 6 năm triển khai, công tác củng cố, phát triển tổ chức đoàn, hội trong các DNNNN đạt nhiều kết quả tích cực: Công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức đối với đội ngũ cán bộ đoàn trực tiếp làm công tác vận động thành lập tổ chức đoàn, hội trong DNNNN được chú trọng. Kết hợp đẩy mạnh vận động, thuyết phục lãnh đạo DNNNN đồng thuận với chủ trương này. Việc tuyên truyền rộng rãi trong thanh niên công nhân với nội dung, hình thức đa dạng, góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của các tổ chức đoàn, hội và của mỗi đoàn viên, hội viên trong DNNNN. Thường xuyên tổ chức các hoạt động chăm lo và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho thanh niên công nhân như: Tổ chức các nhóm tuyên truyền ca khúc cách mạng lưu diễn cho thanh niên công nhân trong các khu công nghiệp, khu chế xuất; Ngày hội “Tiếp sức người lao động”; “Tuần lễ Thanh niên công nhân”; Tháng công nhân... Tổ chức các hoạt động tư vấn hướng nghiệp, dạy nghề và giới thiệu việc làm cho thanh niên; giới thiệu các chính sách của Nhà nước trong dạy nghề và tạo việc làm. Có nhiều hoạt động giúp thanh niên công nhân nâng cao ý thức chấp hành pháp luật, tác phong công nghiệp, làm quen với môi trường lao động, áp dụng khoa học - kỹ thuật, cải thiện điều kiện làm việc và phòng chống tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cho người lao động. Phát huy vai trò xung kích của đoàn viên, thanh niên công nhân tham gia vào sự phát triển của doanh nghiệp (DN) qua triển khai các phong trào, tạo không khí thi đua sôi nổi trong lao động, sản xuất. Đã có hàng ngàn công trình, đề tài, sản phẩm sáng tạo của thanh niên công nhân ra đời và được ứng dụng thực tiễn, giúp tăng năng suất, góp phần nâng cao vị thế của DN. Nhiều gương thanh niên công nhân tiêu biểu được tuyên dương tại Festival Sáng tạo trẻ, Đại hội Thanh niên tiên tiến làm theo lời Bác, Đại hội Tài năng trẻ và Giải thưởng Người thợ trẻ giỏi… Tổ chức đoàn các cấp thường xuyên tham mưu các cơ chế, chính sách; tăng cường phối hợp với các ban, ngành, đơn vị liên quan trong tập hợp, đoàn kết thanh niên công nhân và xây dựng tổ chức đoàn, hội, như: tham mưu về cơ chế, nguồn lực, chính sách tập hợp, đoàn kết thanh niên công nhân và xây dựng tổ chức đoàn, hội trong DN; chủ động phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, nhất là công đoàn tạo điều kiện thuận lợi cho các tổ chức đoàn, hội hoạt động; chế độ trợ cấp cho cán bộ chuyên trách và chế độ, chính sách hỗ trợ hoạt động công tác đảng, đoàn, công đoàn trong các DNNNN. Thường xuyên bồi dưỡng, tập huấn, kiện toàn, củng cố tổ chức, hướng dẫn hoạt động cho các cơ sở đoàn, hội trong các DN. Duy trì và xây dựng mới các câu lạc bộ, đội, nhóm sở thích, khu lưu trú, khu nhà trọ, xây dựng lực lượng nòng cốt tiến tới thành lập tổ chức đoàn, hội. Số lượng tổ chức đoàn, hội được thành lập, đã có sự tăng trưởng khá tốt: Đoàn cấp huyện tăng từ 6 lên 13 tổ chức; đoàn cơ sở tăng hơn 3 lần; thành lập mới hơn 2.000 chi đoàn; phát triển mới hơn 50.700 đoàn viên. Thành lập mới gần 900 tổ chức hội các cấp, kết nạp mới hơn 40.500 hội viên. Hiện nay, có 6.285 DNNNN có tổ chức đoàn với 209.950 đoàn viên, có 3.693 DNNNN có tổ chức hội với 105.946 hội viên.
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phát triển tổ chức đoàn, hội trong các DNNNN còn một số hạn chế: Công tác tuyên truyền về phát triển tổ chức đoàn, hội trong DN chưa thực sự sâu rộng, chưa có nhiều hình thức sáng tạo. Nhiều lãnh đạo DN chưa thực sự ủng hộ việc thành lập và chưa tạo điều kiện cho hoạt động của các tổ chức đoàn, hội tại DN. Nhiều tổ chức đoàn, hội trong DNNNN đã được thành lập song còn lúng túng, chưa thật sự chủ động trong tổ chức các hoạt động, còn trông chờ vào sự chỉ đạo của cấp trên, do đó chưa phát huy được vai trò xung kích, đồng hành cùng thanh niên. Phần lớn các cơ sở đoàn ở quy mô nhỏ; tỷ lệ thu hút và gắn kết thanh niên ở các tổ chức đoàn, hội còn thấp. Các phong trào hành động cách mạng của đoàn, hội không liên tục, chưa phát huy được tiềm năng, trí tuệ của đoàn viên thanh niên; việc phát hiện các mô hình, nhân tố mới còn hạn chế…
Giải pháp
Một là, đa dạng hình thức tiếp cận, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đoàn viên, thanh niên và tạo sự đồng thuận của lãnh đạo DN. Tuyên truyền cho đội ngũ cán bộ đoàn, hội về tầm quan trọng của việc đoàn kết, tập hợp thanh niên công nhân, củng cố và phát triển tổ chức đoàn, hội trong DN; xây dựng mối quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ trong DN. Thường xuyên gặp gỡ, trao đổi để thanh niên trong các DN tích cực tham gia vào các hoạt động đoàn, hội. Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền qua các trang thông tin điện tử, mạng xã hội kết hợp với hệ thống các trung tâm (văn phòng) hỗ trợ thanh niên công nhân. Vận động các chủ DN tạo điều kiện thành lập các tổ chức đoàn, hội, góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất - kinh doanh của DN.
Hai là, đổi mới nội dung, phương thức triển khai các phong trào của đoàn, hội. Các cấp bộ đoàn cần có định hướng, hướng dẫn các cơ sở đoàn, hội trong DN về nội dung, phương pháp nâng cao hiệu quả hoạt động. Tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục - thể thao, ngày hội thanh niên công nhân, tuần lễ thanh niên công nhân, ngày đoàn viên. Tư vấn, hướng dẫn, tập huấn kỹ năng giúp nâng cao tay nghề, ổn định cuộc sống và gắn bó với DN. Hỗ trợ pháp lý, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của đoàn viên, thanh niên qua tuyên truyền, phổ biến, tư vấn về Luật Lao động, Luật Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm y tế, Bảo hiểm thất nghiệp... Tổ chức các chương trình, hoạt động riêng phù hợp với từng DN và các DN trên cùng một địa bàn, hoặc trong cùng khu công nghiệp, khu chế xuất. Phát huy vai trò xung kích, đẩy mạnh phong trào thi đua trong chấp hành kỷ luật lao động, bảo đảm vệ sinh, an toàn lao động và xây dựng văn hóa DN. Phát triển các câu lạc bộ, nhóm nghiên cứu, phát huy sáng kiến, cải tiến kỹ thuật, ứng dụng khoa học trong thanh niên công nhân.
Ba là, đổi mới công tác xây dựng đoàn, hội trong các DNNNN. Đánh giá thực trạng tổ chức, kiện toàn bộ máy, bồi dưỡng, nâng cao kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ đoàn, hội phù hợp với từng loại hình DN. Bồi dưỡng, kết nạp hội viên. Đa dạng hình thức tập hợp, đoàn kết thanh niên công nhân. Tham mưu cấp ủy, chính quyền củng cố, kiện toàn ban vận động (tổ công tác) xây dựng tổ chức và chỉ đạo hoạt động đoàn, hội trong các DN. Hoạt động đoàn, hội phải gắn với thực hiện nhiệm vụ sản xuất - kinh doanh và nhu cầu chính đáng của thanh niên công nhân. Củng cố, phát triển và thành lập mới các trung tâm (văn phòng) hỗ trợ thanh niên công nhân. Chủ động đề xuất, góp ý và giám sát thực hiện các luật, chính sách liên quan đến công nhân.
Bốn là, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ đoàn, hội các cấp, qua đó nâng cao chất lượng công tác đoàn, hội trong DNNNN.
Năm là, chủ động tham mưu cơ chế, chính sách cho công tác thanh niên trong các DNNNN. Tham mưu cơ chế khuyến khích các DN phát triển tổ chức đoàn, hội; tham mưu cơ chế để các tỉnh, thành phố dành ngân
Lê Quốc Phong
Ủy viên dự khuyết BCHTƯ Đảng
Bí thư Thứ nhất BCH Trung ương Đoàn