Thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 28 tháng 01 năm 2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khoá X về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước”, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã cụ thể hoá bằng Chương trình hành động số 178-CTr/TU và tổ chức hội nghị triển khai đến các đồng chí tỉnh uỷ viên, lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể tỉnh, các huyện, thị, thành uỷ và đảng uỷ trực thuộc Tỉnh uỷ. Đồng thời chỉ đạo các cấp uỷ, tổ chức đảng tổ chức triển khai, quán triệt Nghị quyết và xây dựng kế hoạch tổ chức thực hiện.
Qua 5 năm triển khai, quán triệt Nghị quyết số 20-NQ/TW, nhận thức và trách nhiệm của các cấp uỷ, chính quyền, mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể và cán bộ, đảng viên về giai cấp công nhân được nâng lên; giai cấp công nhân từng bước phát huy được vai trò nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức; trình độ nhận thức chính trị, học vấn, nghề nghiệp được nâng cao; mối quan hệ giữa công nhân lao động với doanh nghiệp hài hòa, ổn định; đội ngũ công nhân tiếp tục phát triển về số lượng và chất lượng, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.
Tính đến tháng 4-2013 Đồng Tháp có hơn 2.054 doanh nghiệp hoạt động trên nhiều lĩnh vực, ngành, nghề, trong đó có 28 doanh nghiệp Nhà nước, 1.831 doanh nghiệp ngoài Nhà nước, 12 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, 183 hợp tác xã, với 74.312 công nhân lao động (tăng 1,2 lần so năm 2008). Hằng năm, các doanh nghiệp đã đóng góp cho ngân sách Nhà nước khoảng 2.000 tỷ đồng, chiếm gần 60% tổng nguồn thu ngân sách trên địa bàn tỉnh. Các phong trào thi đua yêu nước trong công nhân lao động ngày càng thiết thực, hiệu quả, phù hợp với ngành, nghề của từng địa phương, doanh nghiệp, nổi bật là phong trào lao động giỏi, lao động sáng tạo, qua đó kịp thời biểu dương, tôn vinh những gương điển hình tiên tiến trong lao động sản xuất. Năm 2012, có 3.745 công trình, sản phẩm và 1.764 đề tài, sáng kiến của công nhân, viên chức lao động, làm lợi hàng chục tỷ đồng.
Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã lãnh đạo các cấp uỷ, tổ chức đảng trong tỉnh thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao bản lĩnh chính trị, ý thức giai cấp, tinh thần dân tộc được thực hiện thường xuyên, nhất là về Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, về vai trò, sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân; phổ biến nhiều văn bản pháp luật liên quan đến quyền, nghĩa vụ của công nhân, lao động và người sử dụng lao động. Đến nay, đã tổ chức được hơn 120 nghìn cuộc với gần 4,5 triệu lượt công nhân lao động tham gia. Qua tổ chức tuyên truyền, giáo dục, bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm và tác phong làm việc của đội ngũ công nhân, lao động có bước chuyển biến tích cực, tâm lý trông chờ, ỷ lại của một bộ phận công nhân lao động dần được khắc phục; nhiều điển hình tiên tiến, gương người tốt, việc tốt trong phong trào thi đua yêu nước của giai cấp công nhân được nhân rộng.
Thông qua hoạt động tuyên truyền, giáo dục thực hiện “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa khu dân cư”, phong trào xây dựng “Đơn vị văn hóa”… đã góp phần nâng cao nhận thức chính trị, tư tưởng, ý thức tổ chức kỷ luật và đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân lao động; đồng thời, rèn luyện nâng cao phẩm chất đạo đức, lối sống, góp phần xây dựng đội ngũ công nhân ngày càng vững mạnh.
Xác định chất lượng nguồn nhân lực của tỉnh còn thấp, những năm qua, Tỉnh uỷ, Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã ban hành nhiều chủ trương, giải pháp để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, trong đó đã quan tâm đến việc nâng cao hiệu quả công tác đào tạo nghề, chú trọng đào tạo lực lượng lao động kỹ thuật cao, đáp ứng cơ bản nhu cầu thị trường lao động. Năm 2012, lao động qua đào tạo tăng 20% so với năm 2008, có 8.988 lượt công nhân lao động tham gia học tập nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn nghiệp vụ, lý luận chính trị.
Công tác chăm lo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của công nhân lao động được cấp uỷ, chính quyền quan tâm chỉ đạo thực hiện. Một số doanh nghiệp đã chủ động xây dựng nhà trọ cho công nhân lao động, có 80% doanh nghiệp thực hiện tốt các chế độ, chính sách đối với công nhân; có 85% công nhân lao động được tham gia ký kết hợp đồng lao động; các chế độ, chính sách đối với lao động nữ cũng được doanh nghiệp quan tâm; các hoạt động xã hội, đóng góp quỹ vì người nghèo, quỹ mái ấm công đoàn... thu hút nhiều doanh nghiệp, công nhân lao động tham gia với số tiền trên 11 tỷ đồng; công tác hỗ trợ giúp công nhân lao động nghèo ổn định cuộc sống, phát triển kinh tế gia đình được doanh nghiệp đồng tình hưởng ứng.
Chính quyền địa phương còn phối hợp với Liên đoàn Lao động tỉnh cùng với doanh nghiệp tổ chức hội nghị đối thoại với chủ doanh nghiệp về quan hệ lao động, thỏa ước lao động tập thể, xác lập hợp đồng lao động, tiền lương làm tăng ca, chế độ ăn giữa ca, trợ cấp tiền nhà trọ... để bảo đảm các chế độ chính sách cho người lao động.
Ban Thường vụ Tỉnh uỷ đã lãnh đạo Ban cán sự đảng Uỷ ban nhân dân tỉnh chỉ đạo đối với chính quyền địa phương phối hợp với các đoàn thể, nhất là tổ chức công đoàn, tạo điều kiện cho công đoàn thực hiện tốt chức năng tuyên truyền, giáo dục, đại diện bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân lao động; thường xuyên tiếp xúc, lắng nghe ý kiến cán bộ công đoàn, công nhân lao động; tôn trọng và phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của tổ chức công đoàn; đào tạo, bồi dưỡng phát triển đảng viên trong công nhân lao động, nhất là đội ngũ công nhân trẻ có trình độ, năng lực. Tổ chức công đoàn các cấp đã giới thiệu 18.982 công đoàn viên cho Đảng xem xét, qua đó kết nạp 12.936 công đoàn viên vào Đảng, đạt 68,15%.
Công tác xây dựng tổ chức đảng trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước bước đầu đạt kết quả nhất định, phát huy được vai trò hạt nhân chính trị, lãnh đạo doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả, đúng quy định của pháp luật và ngành nghề đăng ký. Toàn tỉnh có 44 chi bộ, đảng bộ cơ sở thuộc Đảng uỷ Khối Doanh nghiệp tỉnh.
Hoạt động công đoàn các cấp từng bước chuyển biến theo hướng linh hoạt, đáp ứng yêu cầu của đoàn viên và phù hợp với điều kiện cụ thể của từng đơn vị, doanh nghiệp; nội dung và phương thức hoạt động của tổ chức công đoàn các cấp có nhiều đổi mới, phong trào thi đua lao động giỏi, lao động sáng tạo ngày càng đi vào chiều sâu; công nhân lao động ngày càng khẳng định được vai trò nòng cốt, là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội. Công tác phát triển đoàn viên, hội viên trong công nhân lao động được chú trọng; công tác tập hợp giáo dục, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của công nhân lao động ngày càng phát huy hiệu quả; việc thành lập tổ chức công đoàn ở các doanh nghiệp, nhất là trong doanh nghiệp khu vực ngoài Nhà nước có bước chuyển biến. Toàn tỉnh có 74.312 công nhân, viên chức lao động với 63.534 đoàn viên công đoàn đang sinh hoạt tại 1.480 công đoàn cơ sở, nghiệp đoàn; trong đó, có 21.869 đoàn viên trên 33.653 công nhân lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế: Ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp của công nhân còn hạn chế, tình trạng thiếu công nhân lành nghề, thừa công nhân lao động giản đơn còn phổ biến. Công tác phát triển đoàn viên, hội viên còn khó khăn; xây dựng tổ chức đảng, đoàn thể trong doanh nghiệp chưa đạt yêu cầu; hiệu quả hoạt động của một số tổ chức cơ sở đảng, công đoàn, đoàn thanh niên trong các doanh nghiệp ngoài Nhà nước còn yếu; công tác phát triển đảng trong công nhân lao động còn nhiều khó khăn. Vấn đề việc làm, tiền lương, thu nhập, đời sống của công nhân lao động còn nhiều bất cập. Tình trạng vi phạm pháp luật về bảo hiểm xã hội vẫn diễn ra phổ biến, nợ đọng, trốn đóng bảo hiểm xã hội trong các doanh nghiệp chưa giảm.
Nguyên nhân là do, công tác quán triệt, tổ chức thực hiện Nghị quyết có nơi làm chưa nghiêm túc; nhận thức của một bộ phận cán bộ, đảng viên về xây dựng giai cấp công nhân chưa đầy đủ. Hệ thống chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhất là về lao động chưa đồng bộ, chưa theo kịp sự phát triển của thị trường lao động. Một số cấp uỷ còn lúng túng trong việc xây dựng tổ chức đảng trong doanh nghiệp; một số doanh nghiệp chưa tạo điều kiện thuận lợi để thành lập tổ chức công đoàn theo quy định.
Tác động của tình hình kinh tế thế giới và khu vực đã ảnh hưởng đến tư tưởng, đời sống, việc làm của công nhân; hoạt động của nhiều doanh nghiệp không ổn định; chất lượng nguồn nhân lực còn thấp, chưa đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh; chất lượng lao động qua đào tạo chưa cao; sự chênh lệch về đời sống, thu nhập giữa các vùng, giữa khu vực đô thị và nông thôn có xu hướng gia tăng...
Bài học kinh nghiệm
Chú trọng công tác phát triển đảng viên trong công nhân; thành lập tổ chức đảng và các tổ chức chính trị - xã hội trong các loại hình doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp khu vực kinh tế ngoài Nhà nước.
Tập trung đào tạo, đào tạo lại và bồi dưỡng nâng cao trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cho công nhân, đặc biệt là công nhân trẻ, công nhân xuất thân từ nông thôn, công nhân nữ.
Thường xuyên quan tâm, củng cố, xây dựng các tổ chức đoàn thể trong các loại hình doanh nghiệp vững mạnh; tăng cường sự lãnh đạo của các cấp uỷ đảng đối với hoạt động của các tổ chức đoàn thể; tạo môi trường lành mạnh để xây dựng đời sống văn hóa tinh thần trong công nhân.
Phát huy hiệu lực quản lý nhà nước trong xây dựng, thực hiện chính sách đối với công nhân lao động, giải quyết kịp thời những vấn đề bức xúc, cấp bách của công nhân lao động như: nhà ở, nhà trẻ tại các khu, cụm công nghiệp, tiền lương và thu nhập, bảo hiểm xã hội, nơi sinh hoạt văn hóa…
Trần Lê Sơn Tra
Ban Tổ chức Tỉnh uỷ Đồng Tháp