Đi trước trong công tác tuyển dụng công chức, viên chức

Hải Phòng là địa phương tự chủ, tự cân đối ngân sách, nên công tác biên chế công chức, viên chức luôn được quản lý chặt chẽ, tiết kiệm, để giảm gánh nặng ngân sách. Số lượng biên chế công chức hành chính được Hội đồng nhân dân thành phố thông qua và Ủy ban Nhân dân thành phố phân bổ cho các cơ quan luôn bảo đảm không vượt quá số biên chế Bộ Nội vụ giao. Đối với việc tuyển dụng viên chức, thành phố đã phân cấp mạnh, giao quyền chủ động cho người đứng đầu sở, ngành, quận, huyện trong việc tuyển dụng viên chức các đơn vị sự nghiệp trực thuộc tại Quyết định số 1324/2016/QĐ-UBND ngày 11-7-2016. Đối với tuyển dụng công chức cấp xã, UBND thành phố cũng đã phân cấp cho UBND cấp huyện chủ động thực hiện. Đối với biên chế hành chính, từ năm 2016, Bộ Nội vụ thực hiện giao biên chế cho thành phố Hải Phòng theo lộ trình tinh giản biên chế, mỗi năm giảm 1,5%. Trong 2 năm 2016- 2017, tổng biên chế Bộ Nội vụ tinh giản của thành phố là 107 biên chế. Đối với biên chế sự nghiệp, năm 2016, tổng số người làm việc trong các đơn vị sự nghiệp của thành phố là 36.494 chỉ tiêu, trong đó có 1.719 chỉ tiêu thực hiện tự chủ; năm 2017, tổng số 36.796 chỉ tiêu, trong đó có 2.674 chỉ tiêu thực hiện tự chủ.

Hải Phòng là thành phố trực thuộc Trung ương, có 15 đơn vị hành chính cấp huyện (7 quận, 8 huyện), trong đó có 2 huyện đảo là Cát Hải và Bạch Long Vỹ và 21 sở, ngành và tương đương.

Hằng năm, việc tuyển dụng công chức tại thành phố áp dụng theo hai hình thức: thi tuyển và xét tuyển. Việc thi tuyển thực hiện tuyển dụng đối với các vị trí dự thi công chức vào làm việc tại các sở, ban, ngành, chi cục và các cơ quan chuyên môn thuộc ủy ban nhân dân 13 quận, huyện và việc xét tuyển thực hiện đối với các vị trí dự tuyển vào công chức làm việc tại các cơ quan chuyên môn thuộc Ủy ban nhân dân huyện Cát Hải và huyện Bạch Long Vỹ. Sau khi Chính phủ có Nghị định số 24 thay thế Nghị định số 13, từ năm 2014 đến nay, Sở Nội vụ thẩm định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức đối với 17/20 sở, bảo đảm chức năng, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị rõ ràng; quy định rõ cơ quan phối hợp, cơ quan chủ trì và chịu trách nhiệm chính; cơ cấu tổ chức rõ ràng, số lượng các đơn vị trực thuộc không vượt quá so với quy định.

Bên cạnh đó, từ nhiều năm nay, việc tuyển dụng công chức khối các cơ quan Đảng, đoàn thể của thành phố được phối hợp, triển khai cùng với kỳ tuyển dụng công chức hành chính của thành phố. Việc phối hợp này đảm bảo mặt bằng chung về chất lượng đầu vào đối với việc tuyển dụng công chức, tiết kiệm chi phí tổ chức và đặc biệt là thuận lợi cho việc luân chuyển, điều động và tiếp nhận công chức các cơ quan nhà nước với các cơ quan thuộc khối đảng, đoàn thể.

Năm 2012, Hải Phòng đã triển khai việc áp dụng hình thức thi tuyển qua phần mềm trên máy vi tính trong tuyển dụng công chức; thi tuyển chức danh lãnh đạo, quản lý. Sở Nội vụ đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố có văn bản báo cáo, xin ý kiến Bộ Nội vụ về thời gian thi trên máy tính đối với các môn thi trắc nghiệm. Sau khi có văn bản đồng ý và được sự giúp đỡ của Bộ Nội vụ, trong kỳ thi tuyển công chức theo chỉ tiêu biên chế giao năm 2012 (tổ chức năm 2013), Hải Phòng đã triển khai tổ chức thi tuyển trên máy vi tính đối với 3 môn thi: Trắc nghiệm môn nghiệp vụ chuyên ngành, tin học và ngoại ngữ. Việc thi tuyển trên máy tính đảm bảo tính công khai, minh bạch, công bằng và cho kết quả bài thi nhanh nhất, tiết kiệm được chi phí, thời gian và nhân lực.

Ngày 27-5-2013 , được sự hướng dẫn của Bộ Nội vụ, thành phố Hải Phòng đã tổ chức thi tuyển cán bộ công chức theo hình thức thi trực tuyến. Đây là địa phương đầu tiên trong cả nước tổ chức thi công chức theo hình thức này. Tất cả mọi công dân có đủ tiêu chuẩn, điều kiện đều có thể tham dự thi tuyển vào vị trí thích ứng một cách minh bạch, khách quan nhất, nên có đông thí sinh tham dự nhất. Hội đồng thi sẽ lấy kết quả từ cao xuống thấp.

Minh bạch, công khai việc tuyển dụng

Việc tuyển dụng công chức của thành phố được hội đồng tuyển dụng công chức thành phố thông báo công khai trên Trang thông tin điện tử của Sở Nội vụ gồm các nội dung: vị trí tuyển dụng, yêu cầu trình độ chuyên môn nghiệp vụ, hình thức tuyển dụng, cách thức và thời gian làm các bài thi …

Về nội dung cách thức và thời gian làm các bài thi thông báo gồm: hình thức thi viết đối với 2 bài thi (thi viết môn kiến thức chung và thi viết môn nghiệp vụ chuyên ngành); hình thức trắc nghiệm trên máy tính đối với 3 bài thi (trắc nghiệm ngoại ngữ, trắc nghiệm tin học và trắc nghiệm chuyên ngành) và thời gian thi trắc nghiệm trên máy là 30 phút đối với ngạch chuyên viên và cán sự. Đồng thời, thông báo lịch theo ca thi, môn thi trắc nghiệm trên máy vi tính.

Xây dựng danh mục tài liệu và ngân hàng câu hỏi các môn thi

Về môn thi nghiệp vụ chuyên ngành: Từ tháng 8-2011, sau khi Bộ Nội vụ ban hành Thông tư số 13/2010/TT-BNV, Sở Nội vụ đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Kế hoạch về việc xây dựng danh mục tài liệu ôn tập và ngân hàng câu hỏi môn nghiệp vụ chuyên ngành phục vụ các kỳ thi tuyển công chức hành chính hằng năm. Theo đó, các sở, ngành xây dựng danh mục tài liệu môn nghiệp vụ chuyên ngành làm cơ sở để xây dựng ngân hàng câu hỏi môn nghiệp vụ chuyên ngành.

Căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao, các sở, ngành thành phố đã xây dựng 49 lĩnh vực chuyên ngành. Mỗi lĩnh vực chuyên ngành phải xây dựng được ít nhất 50 câu hỏi viết và đáp án, độ dài đáp án khoảng 1-1,5 trang đánh máy trên giấy khổ A4; và ít nhất 100 câu hỏi trắc nghiệm và đáp án, mỗi câu hỏi trắc nghiệm có 4 phương án để thí sinh lựa chọn, trong đó có 1 đáp án trả lời đúng.

Từ năm 2012, Ủy ban nhân dân thành phố giao cho Sở Nội vụ chủ động phối hợp với sở, ngành rà soát, bổ sung, điều chỉnh danh mục tài liệu ôn tập và ngân hàng câu hỏi thi tuyển công chức nhằm đảm bảo hằng năm, danh mục tài liệu chuyên ngành phải được cập nhật kịp thời (văn bản trong danh mục hết hiệu lực thi hành sẽ được loại bỏ và bổ sung những văn bản mới).

Để thí sinh chủ động khai thác tài liệu và có thời gian ôn tập, danh mục tài liệu các môn thi được công bố công khai trên Trang thông tin điện tử của Sở Nội vụ và các sở phụ trách chuyên ngành, lĩnh vực.

Về phần thi trắc nghiệm: Đối với môn thi chuyên ngành: sau khi các sở, ngành hoàn chỉnh ngân hàng câu hỏi và đáp án theo yêu cầu, Sở Nội vụ thành lập tổ công tác và phân công nhiệm vụ cho thành viên tổ công tác trực tiếp và chịu trách nhiệm rà soát ngân hàng câu hỏi do các sở, ngành xây dựng. Ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm và đáp án sau khi được rà soát được chuyển giao cho đơn vị có trách nhiệm thực hiện nhập dữ liệu vào phần mềm thi tuyển.

Đối với môn thi trắc nghiệm ngoại ngữ, tin học: Năm 2013, Sở Nội vụ đã ký hợp đồng với Viện Khoa học Tổ chức nhà nước biên soạn và trực tiếp nhập vào phần mềm thi tuyển đối với ngân hàng câu hỏi thi môn tin học và tiếng Anh, trình độ B (đối với thi ngạch chuyên viên). Năm 2014, được Sở Nội vụ Hà Nội hỗ trợ ngân hàng câu hỏi thi trắc nghiệm trên máy đối với môn tin học (300 câu) và ngân hàng thi trắc nghiệm tiếng Anh, trình độ B (500 câu).

Năm 2016, Ủy ban nhân dân thành phố giao Trường Đại học Hải Phòng xây dựng ngân hàng câu hỏi tiếng Anh, bậc 2, với 500 câu hỏi và 600 câu hỏi tin học ở trình độ kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cơ bản.

Về việc chuẩn bị máy vi tính, địa điểm thi, hoàn thiện nội quy thi trắc nghiệm trên máy tính: Năm 2013 là năm đầu tiên Hải Phòng tổ chức thi tuyển công chức trên máy tính. Vì vậy, việc khảo sát, lựa chọn địa điểm tổ chức thi và cơ sở cho thuê máy tính là việc hết sức quan trọng và cần thiết để góp phần đảm bảo cho kỳ thi diễn ra an toàn và nghiêm túc. Sở Nội vụ đã mời Lãnh đạo Viện Khoa học Tổ chức nhà nước về Hải Phòng để khảo sát địa điểm thi, lựa chọn đơn vị cung cấp máy vi tính và các trang thiết bị cần thiết khác. Hải Phòng ký hợp đồng với Viện Khoa học Tổ chức nhà nước cung cấp 60 máy tính xách tay loại tốt, đảm bảo kỹ thuật (trong đó: 50 máy bố trí để thí sinh làm bài, 10 máy để dự phòng nếu có trục trặc trong quá trình tổ chức thi). Việc thuê máy tính xách tay nhằm khắc phục sự cố mất điện trong quá trình thi, vì máy tính xách tay có bộ lưu điện có thể sử dụng được 4-6 giờ, nên lưu giữ được bài làm của thí sinh và thí sinh vẫn có thể tiếp tục làm bài tiếp, không ảnh hưởng đến kỳ thi.

Năm 2014, Hải Phòng ký hợp đồng với Công ty CP Công nghệ HTTP Việt Nam thuê khoảng 70 máy tính và các thiết bị kèm theo (camera chụp ảnh thí sinh trước khi vào phòng thi, dây diện đấu nối các máy tính với máy chủ..).

Do quy định hiện hành chưa quy định cụ thể việc thi trên máy vi tính, trên cơ sở Nội quy ban hành kèm theo Thông tư số 13/2010/TT-BNV, Sở Nội vụ đã tham mưu để Ủy ban nhân dân thành phố ban hành Nội quy thi trắc nghiệm trên máy tính kỳ thi tuyển công chức.

Để các thí sinh chuẩn bị thi tốt, Hội đồng tuyển dụng công chức thành phố bố trí giảng viên có kinh nghiệm trực tiếp hướng dẫn ôn tập cho các thí sinh. Riêng môn nghiệp vụ chuyên ngành, các thí sinh tự tìm hiểu và nghiên cứu tài liệu đã được đăng tải công khai trên Trang thông tin điện tử của Sở Nội vụ và các sở phụ trách chuyên ngành, lĩnh vực.

Để thí sinh làm quen với hình thức thi trắc nghiệm trên máy tính, Hội đồng tuyển dụng công chức thành phố bố trí tạo điều kiện để các thí sinh được thực hành, làm quen với phần mềm thi tuyển trên máy tính trước khi thi chính thức.

Thí sinh được bố trí thi theo ca, mỗi ca thi bố trí 50 thí sinh; trong cùng ca thi các thí sinh ở nhiều chuyên ngành có thể thi cùng một ca. Thời gian thi của mỗi ca thi là 30 phút. Sau khi thí sinh hoàn thành xong bài thi của mình sẽ biết ngay kết quả. Hội đồng thông báo công khai để thí sinh biết, nếu trong quá trình làm bài thi do máy vi tính hư hỏng hoặc bị lỗi, yêu cầu báo cáo ngay cho bộ phận chuyên môn để xử lý kịp thời. Sau mỗi ca thi, nếu thí sinh có kiến nghị về đề thi, đáp án thì bộ phận giúp việc Hội đồng sẽ phối hợp ngay với nhân viên kỹ thuật máy tính của Viện kiểm tra bài làm của thí sinh, nếu cần thiết, bài làm của thí sinh đó được in để thí sinh biết. Thực tế, nhiều thí sinh sau khi in bài làm của mình ra thí sinh xin rút đơn kiến nghị.

Đối với số thí sinh dự thi ngạch cán sự, yêu cầu môn ngoại ngữ điều kiện trình độ bậc 1 và một số thí sinh dự thi vào Sở Ngoại vụ, yêu cầu thi môn nghiệp vụ chuyên ngành là tiếng Anh. Các thí sinh này vẫn thi theo quy định hiện hành mà không áp dụng hình thức thi tuyển trên máy vi tính nêu trên.

Theo thống kê của Sở Nội vụ Hải Phòng, từ năm 2011 đến tháng 5-2016, có 95 cơ quan, đơn vị, địa phương trên địa bàn thành phố thực hiện việc tuyển dụng viên chức và tuyển được 1.797 viên chức.

Qua giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội Hải Phòng cho thấy, việc đổi mới cách thức thi tuyển được dư luận ủng hộ, bảo đảm đúng quy định, theo đúng vị trí việc làm, khách quan, thực chất, góp phần nâng cao chất lượng đầu vào của công chức. Việc thi tuyển công chức trực tuyến trên máy vi tính tại Hải Phòng được Chính phủ, Bộ Nội vụ biểu dương, ghi nhận, đánh giá cao. Việc tuyển dụng viên chức được UBND thành phố phân cấp mạnh, giao quyền chủ động cho người đứng đầu sở, ngành, quận, huyện trong việc tuyển dụng viên chức các đơn vị sự nghiệp trực thuộc.

Kinh nghiệm bước đầu

Việc thi tuyển theo phương pháp thi tuyển trực tuyến tạo những bước chuyển biến rõ nét (đối với cả thí sinh và cơ quan sử dụng công chức), được hầu hết các cơ quan, địa phương và nhân dân đánh giá là khách quan, minh bạch, được dư luận chung đồng tình ủng hộ và đã góp phần đổi mới kỳ thi tuyển công chức của thành phố, tạo điều kiện nâng cao chất lượng đội ngũ công chức mới.

Để triển khai áp dụng thi tuyển công chức tại địa phương thực sự có hiệu quả, cần triển khai đồng bộ những việc sau:

Một là, ngay từ khi triển khai việc đăng ký nhu cầu tuyển dụng, các cơ quan phải báo cáo thống kê số công chức hiện có theo trình độ chuyên môn và vị trí việc làm, để làm cơ sở xây dựng cơ cấu tuyển, thực hiện tuyển dụng những vị trí việc làm còn thiếu; không tuyển dụng những vị trí đã có người làm, vị trí bố trí nhiều chuyên ngành hoặc cơ cấu tuyển dụng chưa phù hợp với vị trí việc làm.

Hai là, chủ động xây dựng ngân hàng câu hỏi trắc nghiệm đảm bảo đủ số lượng (ít nhất 100 câu hỏi trắc nghiệm), thống nhất biên soạn trên font chữ unicode, đánh dấu phương án trả lời (bôi đen), đảm bảo tính chính xác của đáp án để thuận lợi trong quá trình nhập đề và quá trình tổ chức thi (giảm tình trạng thí sinh có thắc mắc về đáp án), bàn giao cho đơn vị có trách nhiệm thực hiện nhập dữ liệu vào phần mềm thi tuyển. Cần xây dựng phần mềm thi tuyển công chức, viên chức để sử dụng cho việc tổ chức các kỳ thi tuyển công chức, viên chức hằng năm. Giao cho cơ sở đào tạo hoặc ký hợp đồng với cơ sở đào tạo đủ năng lực xây dựng ngân hàng câu hỏi môn ngoại ngữ (tiếng Anh, bậc 2 theo khung năng lực ngoại ngữ 6 bậc của Việt Nam, theo quy định tại Thông tư số 01/2014/TT-BGD&ĐT), với số lượng ít nhất 500 câu hỏi và ít nhất 600 câu hỏi tin học ở trình độ kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin cơ bản, theo quy định tại Thông tư số 03/2014/TT-BTTTT của Bộ Thông tin và Truyền thông để nhập vào phần mềm thi tuyển để tổ chức tuyển dụng công chức hàng năm.

Ba là, tổ chức tập huấn, hướng dẫn cụ thể và bám sát vào nội dung ôn tập (nhất là môn ngoại ngữ, môn tin học); bố trí để thí sinh làm quen với phần mềm bằng hình thức tổ chức thực hành trên máy tính (thi thử) trước khi tổ chức thi chính thức để đánh giá, khảo sát mức độ khó, những ý kiến góp ý của thí sinh… Việc tổ chức kỳ thi theo hình thức trực tuyến đối với 3 môn Ngoại ngữ, Tin học, trắc nghiệm Nghiệp vụ chuyên ngành đòi hỏi phải có cơ sở vật chất đáp ứng được yêu cầu: phòng thi rộng, bố trí được tối thiểu 60 máy vi tính (50 máy dùng cho thí sinh thi trực tiếp, 10 máy dự phòng), có phòng chờ cho thí sinh ở vị trí thuận lợi. Chủ động trong việc lựa chọn đơn vị cho thuê máy tính, địa điểm thi tốt, đáp ứng yêu cầu.

Bốn là, thành lập tổ giúp việc Hội đồng thi tuyển, là bộ phận quan trọng triển khai kỳ thi thành công. Tổ có nhiệm vụ giúp Hội đồng rà soát ngân hàng câu hỏi do các sở, ngành biên soạn, kiểm tra, đồng bộ dữ liệu trước khi bàn giao cho cho đơn vị có trách nhiệm nhập dữ liệu vào phần mềm thi tuyển; tiếp nhận hồ sơ, tổng hợp báo cáo Hội đồng; giải quyết những khiếu nại liên quan đến tiếp nhận hồ sơ...;

Năm là, kinh phí tổ chức thi tuyển theo hình thức trực tuyến tăng lên đáng kể so với tổ chức thi theo hình thức truyền thống (thi viết). Kinh phí phát sinh do thuê phần mềm, máy tính, nhập dữ liệu, thuê địa điểm để thí sinh thực hành trên máy tính (thi thử) và thi chính thức… Do đó, để có kinh phí triển khai kỳ thi, cần sớm chủ động dự trù kinh phí, báo cáo Ủy ban nhân dân thành phố đồng ý là cơ sở để tổ chức kỳ thi thực sự có hiệu quả.

Nguyễn Đào Sơn
Thành ủy viên, Giám đốc Sở Nội vụ Hải Phòng