Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn quan tâm tới công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí, coi đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa quyết định đến sức mạnh và uy tín của Đảng. Để báo chí bảo đảm hoạt động đúng định hướng, tôn chỉ, mục đích, Người đã chỉ rõ: “Đảng phải lãnh đạo báo chí”. Với vai trò là vũ khí tư tưởng sắc bén, từ khi ra đời, báo chí cách mạng Việt Nam luôn gắn bó, đồng hành và phục vụ sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của Đảng và dân tộc; là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân; là phương tiện quan trọng tuyên truyền về xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị; là diễn đàn để Nhân dân tham gia xây dựng Đảng. Báo chí cách mạng Việt Nam thực sự là cơ quan ngôn luận của Đảng, chính quyền và tiếng nói của Nhân dân ta… 

Những năm qua, các tổ chức đảng cơ quan báo chí đã thực hiện tốt Quy định số 165-QĐ/TW ngày 21-4-2006 của Ban Bí thư về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ có sở trong cơ quan báo chí và Chỉ thị số 25-CT/TW ngày 31-7-2008 của Ban Bí thư về tăng cường công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí, đã đạt nhiều kết quả quan trọng trong công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Bên cạnh việc thực hiện các quy định của Trung ương, căn cứ tình hình thực tiễn và điều kiện đặc thù, Đảng ủy Khối Các cơ quan Trung ương đã ban hành nhiều văn bản nhằm tăng cường công tác xây dựng Đảng trên các lĩnh vực, trong đó có xây dựng tổ chức đảng các cơ quan báo chí như: Nghị quyết số 05-NQ/ĐUK ngày 25-1-2017 về “Đổi mới công tác tư tưởng nhằm đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Nghị quyết số 06-NQ/ĐUK ngày 25-1-2017 về “Tăng cường tính tiên phong, gương mẫu của cán bộ, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, cơ quan, đơn vị trong tình hình hiện nay”; Nghị quyết số 01-NQ/ĐUK, ngày 10-1-2012 của Đảng ủy Khối về "Nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương; Nghị quyết số 01-NQ/ĐUK ngày 19-8-2016 của Ban Chấp hành Đảng bộ Khối về “Nâng cao chất lượng chi bộ trong Đảng bộ Khối Các cơ quan Trung ương”… Việc thực hiện nghiêm túc các chủ trương, giải pháp đó đã góp phần củng cố và nâng cao chất lượng tổ chức đảng, nâng cao vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu, năng lực cầm quyền của tổ chức đảng, xây dựng phẩm chất, nhân cách người làm báo, phát huy vai trò nêu gương của cán bộ, đảng viên trong các cơ quan báo chí Trung ương.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí vẫn còn bộc lộ một số tồn tại, hạn chế: Còn có cơ quan báo chí thuộc các tổ chức hội nghề nghiệp chưa có tổ chức đảng (theo số liệu báo cáo của Liên hiệp Các hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam, hiện Liên hiệp Hội có 34/45 tạp chí có các hội chủ quản có tổ chức đảng; 3/21 tạp chí có các viện chủ quản có tổ chức đảng); công tác giáo dục chính trị tư tưởng, quản lý đảng viên ở một số cơ quan báo chí còn buông lỏng, thậm chí có nơi yếu kém; công tác, kiểm tra, giám sát của các tổ chức đảng chưa thường xuyên. Một số cơ quan báo chí thiên về đưa tin sự kiện “giật gân”, rút tít gây sốc, tin xấu nhiều hơn tin tốt nhằm thu hút sự quan tâm chú ý của độc giả. Một số bài báo có thông tin không trung thực, thiếu chính xác, chạy theo mạng xã hội. Có những cơ quan báo chí xa rời tôn chỉ, mục đích, xa rời sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý của Nhà nước; một số đảng viên, phóng viên vi phạm đến mức phải kỷ luật đảng, tước thẻ nhà báo và bị truy tố trước pháp luật…

Những hạn chế đó bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu. Cụ thể là, một số cấp ủy, lãnh đạo cơ quan chủ quản và lãnh đạo cơ quan báo chí nặng về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn, chưa coi trọng đúng mức công tác xây dựng Đảng, coi nhẹ sinh hoạt chính trị, tư tưởng, thực hiện chế độ sinh hoạt đảng chưa bảo đảm các quy định của Đảng. Các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng chưa được thực hiện nghiêm túc, nội dung và hình thức sinh hoạt đảng còn đơn điệu, hình thức; chưa giải quyết triệt để các vấn đề về tư tưởng phát sinh ngay tại đảng bộ, chi bộ. Vị trí, vai trò lãnh đạo, sức chiến đấu, năng lực cầm quyền của tổ chức đảng trong một số cơ quan báo chí mờ nhạt; cán bộ, đảng viên chưa thật sự giữ vai trò tiên phong, gương mẫu…

Để đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, việc tăng cường công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí vừa là yêu cầu cấp thiết trước mắt, vừa là nhiệm vụ chiến lược lâu dài để tổ chức đảng các cơ quan báo chí trở thành hạt nhân chính trị, bảo đảm giữ vững định hướng tư tưởng của mỗi cơ quan báo chí, làm cho báo chí phát triển đúng hướng. Theo đó, các cấp ủy, tổ chức đảng trong các cơ quan báo chí Trung ương cần tập trung thực hiện tốt 3 nhóm giải pháp sau:

Một là, tăng cường quán triệt, thống nhất nhận thức cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, đội ngũ cán bộ, đảng viên đang công tác trong các cơ quan báo chí về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí.

Đại hội XIII của Đảng xác định: “Trong những năm tới phải đặc biệt coi trọng và đẩy mạnh hơn nữa xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ”. Đây là nhiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng và sự nghiệp cách mạng của Nhân dân ta. Đối với cấp ủy, đội ngũ cán bộ, đảng viên các cơ quan báo chí vừa là chủ thể thực hiện, vừa là cơ quan truyền tải các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước đến với Nhân dân. Do đó, việc đầu tiên là cần tổ chức học tập, quán triệt thường xuyên, nghiêm túc chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước làm cho cấp ủy các cấp, đội ngũ cán bộ, đảng viên hiểu sâu, nắm vững đường lối, quan điểm của Đảng. Trọng tâm là tổ chức nghiên cứu, học tập, quán triệt và thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII), Kết luận số 21-KL/TW ngày 25-10-2021 của Ban Chấp hành Trung ương (khóa XIII) về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hoá".

Hai là, làm tốt công tác chính trị tư tưởng, nắm chắc và định hướng kịp thời, chính xác những vấn đề về công tác tư tưởng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân.

Đại hội XIII nhấn mạnh yêu cầu chú trọng xây dựng Đảng về tư tưởng và khẳng định phải: “Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức công tác tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, kịp thời và hiệu quả; nâng cao tính chiến đấu, tính giáo dục, tính thuyết phục trong tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước”. Do đó, cấp ủy các cơ quan báo chí và cơ quan chủ quản cần tập trung làm tốt công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng để đội ngũ cán bộ, đảng viên nắm vững và thấm nhuần chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước. Quán triệt và thực hiện nghiêm túc, sáng tạo Chỉ thị số 05-CT/TW và Kết luận số 01 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW ngày 15-5-2016 của Bộ Chính trị khóa XII "Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh".

Cấp ủy các cơ quan báo chí cần thường xuyên nắm diễn biến tư tưởng; chủ động, kịp thời định hướng, cung cấp thông tin chính xác, thực hiện tốt chức năng thông tin, tuyên truyền về công tác xây dựng Đảng; giải quyết kịp thời tâm tư, nguyện vọng của cán bộ, đảng viên, không để tâm tư, nguyện vọng chính đáng không được giải quyết kịp thời trở thành những vấn đề về tư tưởng, bức xúc, tập trung giải quyết ngay khi mới manh nha, ngay từ chi bộ, đơn vị nhỏ. Mỗi chi bộ, tổ chức đảng cơ quan báo chí phải có kế hoạch kiểm tra, giám sát cán bộ, đảng viên về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tăng cường kiểm tra nhận thức và bản lĩnh chính trị.

Ba là, tập trung nâng cao chất lượng tổ chức đảng, xây dựng các mô hình tổ chức đảng phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ của các loại hình cơ quan báo chí.

Đối với các cơ quan báo chí chưa có tổ chức đảng, cơ quan chủ quản và cấp ủy cơ quan chủ quản cần có giải pháp phát triển đảng viên và xây dựng tổ chức đảng cho phù hợp với điều kiện thực tiễn, chức năng, nhiệm vụ của cơ quan báo chí. Trong điều kiện, khi chưa đủ số lượng đảng viên để thành lập tổ chức đảng cần có giải pháp tổ chức cho phù hợp với tình hình hiện nay.

Đối với các cơ quan báo chí đã có tổ chức đảng, cấp ủy cần tập trung nâng cao chất lượng tổ chức đảng, trước hết, tập trung rà soát, sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện và xây dựng các quy định, quy chế, nội quy cơ quan, đơn vị, nhất là quy chế phối hợp giữa cấp ủy và lãnh đạo cơ quan báo chí cho phù hợp với điều kiện thực tiễn.

Tổ chức thực hiện nghiêm các quy định của Đảng về thực hiện chế độ sinh hoạt đảng, đổi mới nội dung và hình thức sinh hoạt đảng góp phần nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng. Duy trì đảm bảo chế độ sinh hoạt định kỳ của cấp ủy và chi bộ theo quy định, thực hiện tốt sinh hoạt chuyên đề, chú trọng sinh hoạt chuyên đề về chính trị tư tưởng; phòng, chống sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”. Thực hiện nghiêm công tác quản lý đảng viên, nhất là đảng viên là phóng viên thường xuyên di chuyển, công tác xa cơ quan, đảng viên công tác tại các cơ quan thường trú…

Đẩy mạnh công tác tạo nguồn và phát triển đảng viên; nâng cao chất lượng đảng viên, người làm báo. Xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng, lộ trình cụ thể đối với phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên chưa là đảng viên.

Để báo chí cách mạng Việt Nam thực sự là cơ quan ngôn luận của Đảng, chính quyền và tiếng nói của Nhân dân, việc giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng với các cơ quan báo chí vừa là yêu cầu, nhiệm vụ cấp bách trước mắt, vừa là nhiệm vụ mang tính chiến lược lâu dài.