Hiện đại hóa nền hành chính là yếu tố tất yếu cho sự phát triển về mọi mặt trong đời sống kinh tế - xã hội hiện nay, nhất là trong bối cảnh của cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư cũng như thực tế thời gian qua, khi đại dịch COVID-19 xuất hiện, việc ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) trong các lĩnh vực quản lý nhà nước, học tập, lao động… đã mang lại hiệu quả rõ nét, là công cụ, đòn bẩy thúc đẩy công tác cải cách hành chính (CCHC) của tỉnh Nghệ An nói chung và TP. Vinh nói riêng, tạo tiền đề quan trọng để xây dựng chính quyền điện tử và thành phố thông minh.

Người dân thực hiện thủ tục hành chính tại bộ phận “một cửa” của TP. Vinh.

Hiện đại hóa nền hành chính theo chủ trương của Đảng, Chính phủ và Tỉnh ủy Nghệ An

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đã đề ra định hướng phát triển đất nước đến năm 2030, đó là “Xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, vì nhân dân phục vụ và vì sự phát triển của đất nước”.

Chính phủ đã có Nghị quyết số 76/NQ-CP ngày 15-7-2021 ban hành Chương trình tổng thể CCHC Nhà nước giai đoạn 2021-2030 và Chỉ thị số 23/CT-TTg ngày 2-9-2021 về việc đẩy mạnh thực hiện Chương trình tổng thể CCHC Nhà nước giai đoạn 2021-2030. Chỉ thị số 23 nêu rõ: “CCHC là một trong những chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta trong suốt công cuộc đổi mới và phát triển đất nước, là một trong những giải pháp đột phá góp phần phát triển kinh tế - xã hội... xây dựng nền hành chính phục vụ nhân dân, dân chủ, chuyên nghiệp, hiện đại, trong sạch, vững mạnh, tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả, có năng lực kiến tạo phát triển; lấy người dân làm trung tâm, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo đánh giá chất lượng hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước... CCHC là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, do vậy cần tăng cường vai trò lãnh đạo của các cấp ủy đảng và sự đồng thuận, thống nhất của người dân, tổ chức và xã hội trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ CCHC”.

Thực hiện Nghị quyết của Chính phủ, Tỉnh ủy Nghệ An đã ban hành Nghị quyết số 05-NQ/TU ngày 14-12-2021 về đẩy mạnh CCHC trên địa bàn tỉnh Nghệ An giai đoạn 2021-2030. Nghị quyết đánh giá: Cơ chế, chính sách tiếp tục được hoàn thiện; thủ tục hành chính được đơn giản hóa, công khai, minh bạch, giảm thời gian và chi phí thực hiện, tạo thuận lợi hơn cho người dân, doanh nghiệp. Tổ chức bộ máy từng bước được sắp xếp tinh gọn, giảm đầu mối, nâng cao hiệu quả hoạt động; đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức (CB, CC, VC) được bố trí, sắp xếp hợp lý hơn; tinh thần trách nhiệm, đạo đức công vụ, kỷ cương, kỷ luật hành chính có chuyển biến tích cực. Mức độ ứng dụng CNTT trong quản lý, điều hành, cung cấp dịch vụ công ngày càng cao và phát huy hiệu quả... Bên cạnh đó còn có những hạn chế: Cơ chế, chính sách còn bất cập, chưa đồng bộ; thủ tục hành chính ở một số lĩnh vực vẫn còn phức tạp; tổ chức bộ máy một số cơ quan, đơn vị chưa thực sự tinh gọn; ý thức, trách nhiệm của một số CB, CC trong thực thi nhiệm vụ chưa cao; ứng dụng CNTT chưa đồng bộ…

Những kết quả bước đầu trong hiện đại hóa nền hành chính tại TP. Vinh

TP. Vinh là trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh Nghệ An, vì vậy CCHC là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu trong công tác chỉ đạo, điều hành. Trên thực tế, TP. Vinh luôn là đầu tàu về CCHC và hiện đại hóa nền hành chính trong số 21 đơn vị cấp huyện của Nghệ An. Giai đoạn 2015-2020, thành phố đã ban hành 197 văn bản chỉ đạo, điều hành về CCHC, 654 văn bản quy phạm pháp luật; đã tổ chức 2 đợt rà soát văn bản quy phạm pháp luật với 201 văn bản, bãi bỏ những văn bản không còn phù hợp; tổ chức 3609 đợt tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật cho 838.504 người tham gia.

Cải cách thủ tục hành chính (TTHC) và thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông, đơn giản hóa TTHC nhưng vẫn bảo đảm tính pháp lý, hiệu quả, minh bạch và công bằng, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho tổ chức và công dân trong quá trình giao dịch. Đã có 287 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND Thành phố và 162 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND các phường, xã được niêm yết công khai tại bộ phận “Một cửa”; đề nghị sửa đổi, bổ sung 14 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND các phường, xã; đề nghị bãi bỏ 3 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND Thành phố và 27 TTHC thuộc thẩm quyền giải quyết của UBND cấp xã.

Cải cách tổ chức bộ máy hành chính tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, khắc phục tình trạng chồng chéo hoặc trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn. Đến nay, cơ quan UBND thành phố còn 12 phòng chuyên môn (giảm 7 phòng so với năm 2002). Năm 2019, UBND thành phố thực hiện nhất thể hóa 2 chức danh gồm: Chủ nhiệm UBKT Thành ủy kiêm Chánh Thanh tra và Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy kiêm Trưởng Phòng Nội vụ; giải thể 2 ban quản lý dự án đầu tư và xây dựng để thành lập Ban quản lý Tiểu dự án phát triển đô thị Vinh. Bổ sung chức năng, nhiệm vụ, chuyển đổi mô hình hoạt động của một số tổ chức, đơn vị sự nghiệp trực thuộc, giảm từ 14 đơn vị còn 12 đơn vị; tinh giản biên chế 187 CB, CC, VC theo Nghị định số 108/2014/NĐ-CP. Sáp nhập 91 khối, xóm thành 46 khối, xóm; thành lập 2 khối mới, bố trí lực lượng Công an bán chuyên trách tại 9 xã trên địa bàn. Hoàn thành phê duyệt đề án vị trí việc làm cho 96 đơn vị trực thuộc; đã tuyển dụng, tiếp nhận 2.085 CC, VC, hợp đồng lao động về công tác tại các cơ quan, đơn vị trực thuộc; bổ nhiệm, bổ nhiệm lại cho 529 CC, VC lãnh đạo quản lý; cử 3.082 lượt CB, CC, VC tham gia các lớp đào tạo, bồi dưỡng nâng cao kiến thức.

Cải cách tài chính công, thực hiện giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về sử dụng kinh phí quản lý hành chính cho cơ quan UBND thành phố và 25/25 phường, xã và 97/97 đơn vị sự nghiệp công lập trực thuộc, đạt tỷ lệ 100%. 88 đơn vị sự nghiệp tự chủ tự bảo đảm 1 phần chi phí hoạt động, 6 đơn vị đơn vị sự nghiệp tự chủ do ngân sách nhà nước đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động, 3 đơn vị sự nghiệp tự đảm bảo toàn bộ chi thường xuyên, 96/97 đơn vị sự nghiệp tiết kiệm được kinh phí chi thường xuyên, đạt tỷ lệ 98,9%. 

Hiện đại hóa nền hành chính, thành phố đã ban hành và tổ chức thực hiện kịp thời các chương trình, kế hoạch ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý hành chính nhà nước (hệ thống mạng WAN, LAN nội bộ, phầm mềm quản lý văn bản và điều hành VNPT-Ioffice,…) nhằm tạo ra một phương thức vận hành thông suốt, hiệu quả của bộ máy công quyền, giải quyết các nhiệm vụ, hoạt động hành chính, chuyển từ cơ chế hành chính “xin - cho” sang cơ chế hành chính “phục vụ, dịch vụ” và làm cho nền hành chính có khả năng kiểm soát lãng phí, thất thoát và tham nhũng, khai thác có hiệu quả trong công tác điều hành, quản lý, nâng cao chất lượng giải quyết công việc, góp phần tiết kiệm thời gian, giảm chi phí hành chính cho các cơ quan, đơn vị. Hiện đã cấp cho CB, CC 151 chữ ký số và 1.297 tài khoản người dùng trên hệ thống VNPT-Ioffice, xử lý hồ sơ công việc qua môi trường mạng đạt tỷ lệ 100%.

Cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến cho người dân và doanh nghiệp, tiếp nhận và trả kết quả dịch vụ công mức độ 1, 2 đối với 286 thủ tục hành chính, mức độ 3 với 237 (đạt 85%) thủ tục hành chính, mức độ 4 với 49 (đạt 17,6%).

Triển khai áp dụng, duy trì, chuyển đổi phiên bản hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn quốc gia tại cơ quan, đơn vị, theo hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2008 và ISO 9001:2015. Đến nay, thành phố đã rà soát, cập nhật, xây dựng mới, cải tiến theo quy định mới với 287 thủ tục đưa ra bộ phận “một cửa” để triển khai thực hiện theo đúng quy định.

Bên cạnh những kết quả đạt được thì công tác CCHC và hiện đại hóa nền hành chính giai đoạn 2016-2020 vẫn còn một số tồn tại như: Công tác lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các nhiệm vụ về CCHC và HĐH nền hành chính chưa thực sự quyết liệt; thủ tục hành chính trên một số lĩnh vực vẫn còn rườm rà, phức tạp; cơ sở vật chất tại bộ phận tiếp nhận và trả kết quả chưa đáp ứng được yêu cầu hiện đại hóa hành chính; nhận thức của một bộ phận CB, CC, VC chưa đầy đủ, chất lượng tham mưu, kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ, ứng dụng công nghệ thông tin còn hạn chế...

Giải pháp tiếp tục hiện đại hóa nền hành chính tại TP. Vinh

Để tiếp tục phát huy kết quả đã đạt được trong thời gian qua, khắc phục những hạn chế cũng như cụ thể hóa các chủ trương của Đảng, Nhà nước, của chính quyền địa phương về hiện đại hóa nền hành chính, ngoài nhiệm vụ cải cách thể chế, thủ tục hành chính, tổ chức bộ máy, chế độ công vụ, tài chính công, hiện đại hóa nền hành chính thì TP. Vinh cần tập trung thực hiện các giải pháp sau:

Một là, nâng cao chất lượng đội ngũ CB, CC tại UBND TP. Vinh, đặc biệt là năng lực lãnh đạo của cán bộ quản lý; bảo đảm tính đồng bộ, phù hợp với nhiệm vụ của từng cơ quan, đơn vị; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và hướng dẫn thực hiện để đảm bảo sự thống nhất; xây dựng quy chế hoạt động, quy định rõ chức năng, nhiệm vụ, trách nhiệm và thẩm quyền giải quyết công việc; quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng về nghiệp vụ, chuyên môn; thực hiện chính sách thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, các quy định về tuyển chọn lãnh đạo, quản lý.

Hai là, tiếp tục tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, đảm bảo điều kiện thuận lợi cho CB, CC, VC làm việc, nhất là đầu tư cho các hạng mục trang thiết bị hiện đại như: Máy tính, máy fax, máy scan; nâng cấp các phần mềm ứng dụng trong quản lý hành chính công về TTHC, địa chính, sản xuất - kinh doanh… góp phần nâng cao hiệu quả xử lý công vụ, giải quyết TTHC, nâng cao mức độ hài lòng của người dân đối với cơ quan hành chính nhà nước và chất lượng dịch vụ công của thành phố.

Ba là, hoàn thiện và nâng cấp đồng bộ hệ thống “một cửa”, “một cửa liên thông hiện đại”, “một cửa điện tử”; Tăng cường ứng dụng CNTT tại các phòng, ban của UBND thành phố và bộ phận “một cửa”. Cập nhật thường xuyên, kịp thời các thông tin chính trị, kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của thành phố cũng như các thông tin liên quan đến TTHC và quá trình giải quyết các hồ sơ hành chính đến công tác quản lý lên Cổng giao tiếp điện tử thành phố. Xây dựng cơ chế phối hợp giữa các cơ quan liên quan với UBND thành phố.

Bốn là, áp dụng tiêu chuẩn ISO phù hợp với điều kiện làm việc tại UBND thành phố trong quản lý hành chính công, tiếp tục hoàn thiện, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng và ban hành văn bản quy phạm pháp luật của UBND thành phố nhằm bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp, tính đồng bộ, cụ thể và khả thi của các văn bản quy phạm pháp luật.

Năm là, tuyên truyền sâu, rộng nội dung CCHC và nội dung hiện đại hóa hành chính tại UBND thành phố nhằm giúp CB, CC hiểu rõ các nội dung chương trình, kế hoạch thực hiện CCHC Nhà nước nói chung và các mục tiêu giải pháp thực hiện hiện đại hóa hành chính giai đoạn từ nay đến năm 2025, có tính đến 2030.