Thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái có 7 xã, phường, 100 tổ dân phố với 17 dân tộc, gần 40.000 dân. Tỉnh Yên Bái xác định thị xã Nghĩa Lộ là trung tâm văn hóa-xã hội khu vực phía tây của tỉnh. Những năm qua, để đảm bảo trật tự an toàn xã hội, Thị ủy đã chỉ đạo phát động phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc tại các điểm tập trung hoặc tại các tổ dân phố, thôn bản. Qua các phong trào, thị xã Nghĩa Lộ đã xây dựng 13 mô hình tự quản, 11 mô hình điển hình tiên tiến, 3 mô hình cảm hóa giáo dục… Các mô hình đã phát huy được hiệu quả trong bảo vệ anh ninh trật tự ở cơ sở và được người dân gọi là “Mô hình nhân dân”.
Từ việc thực hiện hương ước...
Xã Nghĩa Phúc, thị xã Nghĩa Lộ có 8 thôn, bản với trên 90% là đồng bào dân tộc Thái, trong đó 35% là hộ nghèo. Trước đây, trên địa bàn xã thường xuyên xảy ra các vụ mất trật tự do thanh niên uống rượu say gây ra, ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân. Anh Hà Văn Tiên, thôn Pá Làng cho biết: “Là một người dân sinh sống trên địa bàn, tôi rất bức xúc trước việc có những thanh niên uống rượu say về gây sự với vợ con, xô xát với gia đình, hàng xóm gây mất trật tự trong thôn bản. Tuy nhiên, thời gian gần đây những hiện tượng đó không còn nhiều nữa nên tôi thấy rất vui”.
Đồng chí Hà Văn Quang, Trưởng Công an xã Nghĩa Phúc khẳng định: Để chấm dứt những hiện tượng gây rối trên là do cấp ủy đã chỉ đạo, lãnh đạo thực hiện tốt quy ước, hương ước thôn, bản, coi trọng nhắc nhở, thuyết phục, người nào tái phạm nhiều lần thì xử lý bằng lao động công ích... Từ khi triển khai áp dụng nghiêm việc lao động công ích, những người vi phạm cảm thấy xấu hổ, sửa sai, tình hình mất ổn định trong thôn, bản đã giảm đi rất nhiều. Anh Lò Văn Nhung, từng bị lao động công ích vì tội say rượu về nhà vô lễ với bố mẹ, tâm sự: “Khi uống rượu bia nhiều mình dễ bị kích động, không kiểm soát được hành vi của mình, chỉ cần ai đó khiến mình không vừa ý, hài lòng là mình sẵn sàng gây sự người khác mà không ai có thể khuyên ngăn… Lúc tỉnh táo, mọi người khuyên bảo mình cũng biết mình sai nhưng cứ có rượu vào mình lại không nhớ gì nữa. Kể từ khi bị lao động ích mình thấy ngại và xấu hổ lắm, mình đã hứa với chính quyền, gia đình từ bây giờ sẽ uống ít rượu, không để bị say rồi gây rối trật tự nữa”.
... đến những “Mô hình nhân dân”
Phường Pú Trạng có 24 tổ dân phố, trong đó có 10 tổ dân phố sinh sống bằng nghề nông, trình độ nhận thức của một số người dân còn hạn chế nên dễ phát sinh tội phạm. Để đảm bảo an ninh trật tự, Đảng ủy phường đã lãnh đạo đẩy mạnh phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc, trong đó lấy nhân dân làm nòng cốt
Đồng chí Lò Quý Quỳnh, Trưởng Công an phường Pú Trạng cho biết: Phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc đã đi vào chiều sâu, đạt hiệu quả, tiêu biểu với 2 mô hình: mô hình “3 quản” ở 10 tổ dân sinh sống bằng nông nghiệp (họ tộc tự quản, thôn bản tự quản, đoàn thể tự quản); mô hình “2 không, 1 giảm” ở 14 tổ dân phố đường phố (không có điểm nóng, không có án nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng xảy ra; không có tụ điểm ma túy, cờ bạc, đối tượng nghiện ma túy phát sinh; giảm phạm pháp hình sự). Thông qua 2 mô hình, quần chúng nhân dân phường Pú Trạng đã cung cấp thông tin, tố giác các hành vi vi phạm pháp luật bằng các hình thức: gửi thư, báo cáo trực tiếp với ban chỉ đạo, công an phường hoặc qua điện thoại. Qua đó, công an phường Pú Trạng đã xác minh, sàng lọc thông tin để xây dựng phương án xử lý kịp thời.
Tổ dân phố 11 là một trong những tổ dân phố triển khai tốt mô hình “2 không, 1 giảm” của phường Pú Trạng. Tổ có 110 hộ, 500 nhân khẩu nhưng có 30% dân số làm nghề tự do, nhiều đối tượng nghiện hút. Cấp ủy đã lãnh đạo tổ dân phố thực hiện tốt vấn đề an ninh trật tự với những giải pháp cụ thể: mời đại diện các hộ cùng với công an phường bàn bạc thống nhất hành động, thành lập nhóm đi vận động từng hộ gia đình, trang bị các phương tiện bảo vệ như dụng cụ báo động, đèn pin… Tổ dân phố đã làm việc với các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn xây dựng phương án phối hợp, xây dựng các điểm chốt chặn vây bắt kẻ gian. Có sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy, sự ủng hộ của quần chúng nhân dân, thời gian qua Tổ dân phố 11 luôn đảm bảo tốt an ninh trật tự tại địa bàn
Tổ dân phố 1, 2, phường Cầu Thia, thị xã Nghĩa Lộ đã xây dựng được các mô hình tự quản về an ninh trật tự phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị, lực lượng công an và các tầng lớp nhân dân, tiêu biểu là mô hình “2 không, 1 quản, 1 giữ”. Trong đó, 2 không: không có vụ việc nghiêm trọng xảy ra, không có cờ bạc, ma túy, mại dâm; 1 quản: quản con em không đánh điện tử; 1 giữ: giữ mối đoàn kết tình làng nghĩa xóm. Từ khi thực hiện mô hình này, tình hình an ninh trật tự ở tổ dân phố được giữ vững, không có vụ việc nghiêm trọng xảy ra, không có tụ điểm về ma túy và đối tượng nghiện ma túy, không có tệ nạn cờ bạc, mại dâm. Số trẻ em hay bỏ học chơi điện tử trước đây đã nhận thức rõ hơn ảnh hưởng tiêu cực của các trò chơi điện tử, được gia đình, nhà trường và xã hội quan tâm giáo dục, quản lý nên không còn tình trạng trốn học, bỏ nhà đi đánh điện tử. Đặc biệt, các hộ dân trong tổ dân phố nêu cao tinh thần tương thân, tương ái, giúp đỡ lẫn nhau, giữ mối đoàn kết tình làng, nghĩa xóm, không để xảy ra các vụ việc mâu thuẫn, xích mích gây mất đoàn kết tại khu dân cư.
Có thể khẳng định rằng, với sự chỉ đạo sát sao của cấp ủy trong việc thực hiện những “Mô hình nhân dân”, thị xã Nghĩa Lộ đã thực hiện tốt công tác an ninh trật tự, phòng chống tệ nạn xã hội. Kết quả kiểm tra với 75/100 thôn, bản không có ma tuý, không có trường hợp nào tàng trữ, sử dụng trái phép vũ khí không chỉ giúp ổn định trật tự an toàn xã hội trong thị xã mà còn góp phần bảo vệ trật tự xã hội, ổn định 4 huyện, thị phía tây tỉnh Yên Bái.
Nguyễn Nhật Thanh
Đài Truyền thanh – Truyền hình thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái