Những năm qua, đồng bào Công giáo cả nước đã và đang phát huy tinh thần thi đua yêu nước sống “tốt đời đẹp đạo”, tích cực tham gia hoạt động và hưởng ứng các cuộc vận động do Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (MTTQVN) phát động… đã góp phần xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội của đất nước. Nhân dịp mừng Đảng, mừng Xuân, mừng đất nước đổi mới, phóng viên Tạp chí Xây dựng Đảng có cuộc trao đổi với Linh mục Phan Khắc Từ, Phó Chủ tịch, kiêm Tổng thư ký Uỷ ban Đoàn kết Công giáo Việt Nam (UBĐKCGVN).

Thưa Linh mục, Linh mục cảm nhận như thế nào về những thành tựu của đất nước chúng ta sau hơn 20 năm đổi mới? Những thành tựu ấy đã tác động đến đời sống của đồng bào Công giáo nước ta như thế nào?

Linh mục Phan Khắc Từ: Có thể nói, hơn 20 năm qua với sự nỗ lực phấn đấu của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, công cuộc đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng và lãnh đạo đã đạt những thành tựu to lớn và có ý nghĩa lịch sử. Đất nước đã ra khỏi khủng hoảng kinh tế-xã hội và có sự thay đổi toàn diện. Nền kinh tế đã vượt qua thời kỳ suy thoái, đạt tốc độ tăng trưởng khá cao. Văn hoá xã hội có tiến bộ trên nhiều mặt; việc gắn phát triển kinh tế với giải quyết các vấn đề xã hội có chuyển biến tốt, nhất là trong công tác xoá đói, giảm nghèo; đời sống các tầng lớp nhân dân được cải thiện rõ rệt. Chính trị-xã hội ổn định. Quốc phòng và an ninh được tăng cường; quan hệ đối ngoại có bước phát triển mới. Việc xây dựng nhà nước pháp quyền XHCN có tiến bộ trên cả ba lĩnh vực lập pháp, hành pháp và tư pháp. Sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc ngày càng được phát huy và có những đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Những thành tựu của sự nghiệp đổi mới và trong xu thế phát triển đi lên của dân tộc, với đường hướng gắn bó, đồng hành cùng dân tộc của Giáo hội Công giáo Việt Nam cùng chính sách tôn giáo đổi mới của Đảng, Nhà nước đã tác động tích cực đến mọi mặt đời sống của đồng bào các tôn giáo, trong đó có đồng bào Công giáo. Cùng với thực hiện nhất quán chính sách tôn trọng và bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo và tự do không tín ngưỡng, tôn giáo của nhân dân, sự ra đời của Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo đã tạo ra hành lang pháp lý quan trọng trong sinh hoạt tôn giáo ở nước ta, đem lại niềm tin, đáp ứng được nguyện vọng chính đáng của đồng bào các tôn giáo nói chung và Công giáo nói riêng. Đồng bào Công giáo ngày càng yên tâm, tin tưởng, hăng hái thực hiện các chủ trương, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, các phong trào thi đua yêu nước do MTTQVN phát động, góp phần đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc; củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc. 

Bên cạnh “phần đời” ngày càng được cải thiện tốt hơn, các hoạt động “Đẹp đạo” cũng có bước phát triển đáng mừng. Số lượng chức sắc, nhà tu hành và tín đồ đạo Công giáo tăng; cơ sở thờ tự của đạo Công giáo được sửa sang, xây dựng mới, khang trang, to đẹp vừa có thêm nơi cầu nguyện cho bà con giáo dân, vừa làm phong phú hơn nét văn hóa, nghệ thuật, kiến trúc Việt Nam. Các cơ sở đào tạo của Công giáo được mở rộng; các sinh hoạt tôn giáo lớn như đại hội, hội nghị và vào các ngày lễ trọng đại luôn được các cấp chính quyền, MTTQ tạo điều kiện thuận lợi… Quan hệ quốc tế của Giáo hội, chức sắc Công giáo mở rộng với nhiều hoạt động đa dạng như thăm viếng, hội thảo khoa học, giao lưu, trao đổi về tôn giáo, văn hoá, từ thiện xã hội... với các nước trong khu vực và trên thế giới, góp phần nâng cao vị thế, hình ảnh đẹp của đất nước, con người Việt Nam.

Những năm qua, đồng bào Công giáo cả nước đã có đóng góp thể hiện lòng yêu nước và tinh thần công giáo tiến bộ để phụng sự hữu hiệu cho dân tộc như thế nào?

Linh mục Phan Khắc Từ: Là một bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, đồng bào Công giáo Việt Nam đã có những đóng góp to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước. Trong công cuộc đổi mới đất nước, đồng bào Công giáo Việt Nam với phương châm sống “tốt đời, đẹp đạo”, “đồng hành cùng dân tộc” tiếp tục kề vai, sát cánh cùng nhân dân cả nước vượt qua khó khăn, thử thách góp phần thúc đẩy kinh tế phát triển, giữ vững sự ổn định chính trị, nâng cao vị thế con người và đất nước Việt Nam trên trường quốc tế. Có thể khẳng định ở đâu có người Công giáo, ở đó có phong trào thi đua yêu nước. Thực thi nhiệm vụ này, đồng bào Công giáo không chỉ được khích lệ bởi đường lối, chính sách đổi mới của Đảng, Nhà nước mà còn bởi tinh thần đổi mới của Cộng đồng Vatican II được các Giám mục Việt Nam triển khai trong Thư chung 2001: “Để yêu thương và phục vụ, trước hết ta phải tiếp tục đường hướng đồng hành cùng dân tộc, đồng cảm chia sẻ hi vọng lo âu của dân tộc trong tiến trình phát triển xã hội và thăng tiến con người. Ta không nhìn nhận những vấn đề của ta và chủ động góp phần giải quyết, cầu cho mọi người được sống và sống dồi dào. Ta không thể thờ ơ với những chương trình phát triển cũng như tình trạng nghèo đói và những tệ nạn xã hội, bởi ta là một thành viên của cộng đồng dân tộc với tất cả quyền lợi và nghĩa vụ”.

Đáp lại lời mời gọi này, các phong trào thi đua yêu nước trong bà con giáo dân sôi nổi, thiết thực, hiệu quả. Cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, sống tốt đời đẹp đạo” do UBĐKCGVN phát động nhiều khu dân cư của đồng bào Công giáo đã trở thành những điển hình về phát triển sản xuất, xoá đói giảm nghèo, bảo vệ an ninh trật tự; nhiều gia đình đi đầu trong áp dụng khoa học, công nghệ vào sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế gia đình. Nhiều dòng tu đã mở lớp tình thương dạy chữ, dạy nghề miễn phí cho trẻ em cơ nhỡ, khuyết tật. Nhiều phong trào, nhiều tấm gương nhân ái tiêu biểu của người Công giáo đã được Đảng, Nhà nước, MTTQVN và xã hội tôn vinh như nữ tu Nguyễn Thị Mậu 40 năm gắn bó, chăm sóc các bệnh nhân phong ở Di Linh (Lâm Đồng) đã được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động năm 2005. Giáo dân Nguyễn Thị Mai ở Quảng Bình được phong tặng danh hiệu Anh hùng liệt sĩ vì đã anh dũng hy sinh cứu người bị lũ cuốn trong trận lũ lịch sử năm 2004... Nhiều giáo xứ, họ đạo được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới như Xuân Phương, Nghĩa Hồng (Nam Định), Yên Trì (Quảng Ninh)… Linh mục Phan Văn Điển (Nam Định) đã xây 24 ngôi nhà tình nghĩa, nhà tình thương cho người nghèo, được tặng cúp vàng “Vì sự nghiệp phát triển cộng đồng”. Các linh mục ở Cà Mau đã quyên góp xây dựng 54 cây cầu, 736 giếng nước sạch trị giá 2,9 tỉ đồng. Hay việc duy trì nồi cháo tình thương ở tu viện S.Marie (Hà Nội), quyên góp mổ mắt, mổ tim cho bệnh nhân nghèo ở Khánh Hoà, TP. Hồ Chí Minh. Chỉ trong 2 năm (2005-2006) Giáo phận Xuân Lộc đã chi 96 tỉ đồng cho các hoạt động từ thiện xã hội, trong đó có 42 tỉ đồng dành cho làm đường giao thông...  Kết quả các phong trào thi đua yêu nước của đồng bào Công giáo và những con người, việc làm cụ thể là minh chứng sống động cho tinh thần Kính Chúa, yêu nước và truyền thống đoàn kết, đồng hành cùng dân tộc của đồng bào Công giáo Việt Nam hôm nay.

Để đồng bào Công giáo tiếp tục đóng góp cho sự nghiệp đổi mới vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ văn minh, UBĐKCGVN nhiệm kỳ 2008-2013 có đường hướng như thế nào?

Linh mục Phan Khắc Từ: Đại hội đại biểu lần thứ V "Những người Công giáo Việt Nam xây dựng và bảo vệ Tổ quốc" nhiệm kỳ 2008-2013 có thể coi là Đại hội của sự đổi mới, hội nhập và thăng tiến. Đại hội đã quyết định đường hướng về nhiệm vụ phong trào thi đua Kính Chúa, yêu nước của người Công giáo Việt Nam trong giai đoạn mới như sau:

Trước hết, quan tâm xây dựng, củng cố tổ chức UBĐKCG ở các tỉnh, thành phố và các ban, tổ đoàn kết Công giáo ở các quận, huyện, khu dân cư có đông đồng bào công giáo. Nhiệm kỳ này, UBĐKCGVN tập trung hướng phong trào về cơ sở, khu dân cư tạo sự gắn kết hoạt động giữa các UBĐKCG trên toàn quốc với uỷ ban các tỉnh, thành phố và cơ sở.

Coi trọng và làm tốt hơn công tác thông tin tuyên truyền, nâng cao chất lượng  Người Công giáo để tờ báo này trở thành phương tiện tuyên truyền hấp dẫn, thu hút đông bạn đọc. Tiếp tục duy trì hoạt động nghiên cứu khoa học. Đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho các thành viên của UBĐKCG các cấp.

Trên cơ sở đó, tiếp tục hướng dẫn, động viên phong trào thi đua Kính Chúa, yêu nước của đồng bào Công giáo, thực hiện tốt cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư, sống tốt đời đẹp đạo". Quan tâm đến quyền lợi vật chất, tinh thần, phản ánh kịp thời tâm tư, nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của người Công giáo với cấp uỷ, chính quyền, MTTQ để được xem xét, giải quyết, góp phần phát huy dân chủ, tăng cường sự gắn bó, đồng hành cùng dân tộc. Vận động đồng bào Công giáo cả nước thực hiện tốt các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là thực hiện tốt Pháp lệnh tín ngưỡng, tôn giáo và chương trình hành động do Đại hội VII MTTQVN đề ra. Đồng thời vận động đồng bào Công giáo thực hiện tốt các nội dung hoạt động Năm Thánh 2010 của Giáo hội...

Nhân dịp năm mới, Linh mục có thể chia sẻ những cảm xúc, những lời nhắn gửi tới mọi người trên đất nước Việt Nam để tiếp tục xây dựng, phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân và tinh thần “sống phúc âm giữa lòng dân tộc” của bà con giáo dân?

Linh mục Phan Khắc Từ: Trong xu thế đi lên của đất nước, đường hướng gắn bó, đồng hành cùng dân tộc của đồng bào Công giáo ngày càng được khẳng định. Đảng, Nhà nước, MTTQVN luôn ghi nhận và đánh giá cao những đóng góp to lớn của đồng bào Công giáo trong kháng chiến cũng như trong hoà bình xây dựng và phát triển đất nước. Tổ quốc không của riêng ai, tương lai đất nước phụ thuộc vào hành động yêu nước của mỗi người Việt Nam hoà hợp trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Trong các chuyến thăm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước những năm gần đây, đặc biệt chuyến thăm của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết tới Toà thánh Vatican tháng 12-2009 cho thấy một sự cởi mở thân thiện, đối thoại giữa hai bên. Nhà nước Việt Nam luôn tôn trọng, bảo đảm quyền tự do tín ngưỡng của người dân và luôn coi đồng bào các tôn giáo là bộ phận của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Thời gian qua, với sự quan tâm của chính quyền các cấp, các tôn giáo ở Việt Nam đều được tạo điều kiện phát triển thuận lợi, trong đó có Công giáo. Đặc biệt, với sự hỗ trợ giúp đỡ của chính quyền, vừa qua Giáo hội Công giáo Việt Nam đã tổ chức tốt đẹp lễ khai mạc Năm Thánh 2010. Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết bày tỏ đồng tình với Huấn từ của Giáo hoàng cho các Giám mục Việt Nam dịp Ad Limina (6-2009), căn dặn người Công giáo là “một giáo dân tốt đồng thời là một công dân tốt” và nhấn mạnh tinh thần “Phúc âm giữa lòng dân tộc” tại Thư chung 1980 của Hội đồng Giám mục Việt Nam, trong đó Toà thánh nhìn nhận những sai lầm trong quá khứ lẫn hiện tại và xin tha thứ.

Xin trân trọng cảm ơn Linh mục!

Thu Thủy (thực hiện)