Từ lâu các phiên chất vấn và trả lời chất vấn đã trở thành tâm điểm chú ý của cử tri và dư luận nhân dân cả nước tại mỗi kỳ họp Quốc hội. Hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn công khai đang ngày càng biểu hiện sinh động hơn những giá trị Nhà nước pháp quyền trong sinh hoạt nghị trường dân chủ. Thực thi quyền năng theo quy định của pháp luật, cả đại biểu Quốc hội và các thành viên Chính phủ đều có cơ hội thể hiện năng lực, trách nhiệm của mình trước nhân dân. Việc không ngừng đổi mới nâng cao chất lượng họat động của Quốc hội làm gia tăng khả năng kiểm chứng đa chiều trong mắt người dân trước nhiều vấn đề đặt ra đối với nền chính trị, kinh tế, xã hội đất nước, trong đó có cả sự thẩm định chất lượng công tác của đại biểu Quốc hội và các thành viên Chính phủ.
Nội dung chất vấn và trả lời chất vấn hai ngày qua tại diễn đàn Quốc hội đã thể hiện một cách cụ thể những vấn đề tồn tại đang đặt ra cần sự giám sát và giải quyết tối ưu của bộ máy quyền lực nhà nước. Có thể kể đến những trăn trở mà cử tri cả nước hết sức quan tâm như tình trạng thiếu điện và tồn tại trong điều hành xuất nhập khẩu, vật giá gia tăng liên tục; là tình trạng quá tải bệnh viện, các vấn đề trong quản lý sản xuất, chất lượng và giá thuốc; là việc quản lý, sử dụng ngân sách trong quản lý tiền, tài sản nhà nước tại các doanh nghiệp quốc doanh; những tiêu cực ở Tập đoàn Công nghiệp Tàu thủy Việt Nam (Vinashin) hay những băn khoăn trong triển khai thực hiện dự án bô-xit Tây Nguyên..., và yêu cầu tìm giải pháp đột phá để việc đấu tranh phòng chống tham nhũng đạt hiệu quả mong đợi.
Thông qua các đại biểu dân cử, những băn khoăn, lo lắng, bức xúc của người dân đã được phản ánh rõ nét vào không khí nghị trường Quốc hội. Ý kiến chất vấn của mỗi đại biểu Quốc hội không chỉ xuất phát từ nỗ lực tìm hiểu để hoàn thiện nhận thức cá nhân mà còn bao hàm cả việc chuyển tải tâm tư, nguyện vọng của cử tri, thực hiện trách nhiệm đại biểu của người đại diện cho dân trong sinh hoạt nghị trường. Chắc hẳn băn khoăn về khả năng có ý kiến phát biểu trước Quốc hội với “những sự kiện, số liệu chưa được kiểm chứng, cảm tính, suy diễn chủ quan, hiểu biết về luật không thật đầy đủ” tạo hiệu ứng không tích cực đối với đời sống xã hội sẽ được loại bỏ thông qua họat động chất vấn và trả lời chất vấn công khai trước Quốc hội. Bởi việc thực hiện quyền chất vấn và trách nhiệm trả lời chất vấn đang minh chứng khả năng tương tác tích cực, làm sáng tỏ trước nhân dân những vấn đề còn khúc mắc. Trong trường hợp các ý kiến thẳng thắn đầy trách nhiệm của các đại biểu được cất lên nhưng còn thiếu thông tin hoặc chưa có điều kiện nhận thức đầy đủ, thì chính việc trả lời chất vấn - thực hiện trách nhiệm giải trình của các thành viên Chính phủ trước Quốc hội sẽ làm rõ một cách công khai, minh bạch. Đơn cử, thông qua họat động giám sát của Quốc hội, nhân dân cả nước có điều kiện được nghe người có trách nhiệm làm rõ câu hỏi: Vinashin “nợ” hay “lỗ” ngót 100 ngàn tỷ đồng? Hoặc, việc khẳng định trước Quốc hội, rằng “Tôi không hứa hết quá tải bệnh viện” của người đứng đầu ngành y tế, đã cho người dân ý thức được việc phải chấp nhận thực trạng quá tải bệnh viện lâu dài - nếu Chính phủ không có những giải pháp phù hợp và kịp thời để tăng cường năng lực phục vụ người bệnh.
Rõ ràng việc đại biểu Quốc hội phát huy quyền chất vấn và các thành viên Chính phủ thực hiện trách nhiệm trả lời chất vấn một cách nghiêm túc luôn làm sáng rõ hơn những tồn tại khách quan trong đời sống kinh tế, xã hội của đất nước, giúp cơ quan nhà nước có trách nhiệm nhìn nhận rõ hơn những khuyết điểm, yếu kém để tìm giải pháp tối ưu chỉ đạo, điều hành, quản trị xã hội có hiệu quả. Ai cũng hiểu hiện thực hóa quyền dân chủ là một quá trình vận động lâu dài và gian khó với đòi hỏi nỗ lực tự hoàn thiện không ngừng của cả hệ thống chính trị, cũng như sự đóng góp trí tuệ, nâng cao nhận thức về quyền dân chủ của nhân dân. Trong sự nghiệp đổi mới, Đảng và Nhà nước chủ trương minh bạch hóa hoạt động của cơ quan công quyền, trong đó có việc thông tin đầy đủ về các kỳ họp Quốc hội ngày càng phát huy nhiều hơn sự tham gia tích cực trí tuệ toàn dân vào tiến trình phát triển đất nước. Trong đó, hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn tại nghị trường Quốc hội luôn luôn là cơ hội tốt để người dân thẩm định về chất lượng của người đại diện cho mình tham gia vào cơ quan quyền lực cao nhất, đồng thời thấy được năng lực của cơ quan thực thi chức năng hành pháp, là dịp để các công bộc được giao trọng trách chứng tỏ uy tín, trách nhiệm trước nhân dân.
CHU NINH
Nguồn: Báo Đại Đoàn kết