Học tập, triển khai nghị quyết của Đảng là khâu đầu tiên và rất quan trọng nhằm tạo sự thống nhất trong Đảng, sự đồng thuận trong nhân dân, là điều kiện tiên quyết đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống.
Kết quả
Theo báo cáo của Ban Tuyên giáo Trung ương, khi nghị quyết đại hội, hội nghị đã được ban hành, các cấp ủy từ Trung ương đến cơ sở chuẩn bị các văn bản và xây dựng kế hoạch triển khai học tập, quán triệt nghị quyết. Trong kế hoạch nêu rõ mục đích, yêu cầu, nội dung các hoạt động và tiến độ triển khai học tập và thực hiện nghị quyết. Tùy theo tính chất các nghị quyết mà Ban Tuyên giáo Trung ương tiến hành biên soạn các loại tài liệu: Tài liệu dành cho cán bộ chủ chốt và báo cáo viên, tài liệu dành cho đảng viên và cán bộ cơ sở, tài liệu hỏi đáp dùng để phổ biến rộng rãi trong nhân dân. Đối với nghị quyết đại hội hoặc nghị quyết Trung ương quan trọng, Ban Tuyên giáo Trung ương biên soạn tài liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu nghị quyết.
Hình thức tổ chức học tập, quán triệt nghị quyết được đổi mới phù hợp với đặc điểm tình hình ở từng địa phương, cơ sở. Nhiều địa phương, nhất là ở cấp tỉnh đã chuyển sang hình thức học tập trực tuyến, sử dụng công nghệ thông tin. Báo cáo viên, được các cấp ủy chọn lọc kỹ từ những người có năng lực, sở trường, có phương pháp sư phạm, thường xuyên được bồi dưỡng về kỹ năng, nghiệp vụ, được tập huấn về nội dung, được cung cấp đầy đủ, kịp thời tài liệu, tạp chí và các phương tiện truyền đạt. Ngoài việc đối thoại, trao đổi trên lớp học, nhiều địa phương nhất là ở cơ sở còn tổ chức cho cán bộ, đản g viên trao đổi, thảo luận nội dung nghị quyết và nội dung chương trình hành động thực hiện nghị quyết. Tổ chức đánh giá kết quả bằng viết bản thu hoạch hoặc tổ chức các cuộc thi tìm hiểu nội dung nghị quyết. Đây là những cách làm sáng tạo, công phu, cần được tổng kết, nhân rộng. Công tác tổ chức hội nghị và quản lý học tập được chuẩn bị chu đáo, tổ chức chặt chẽ. Nhiều địa phương, cơ sở số lượng đảng viên, cán bộ tham gia học tập, quán triệt nghị quyết chiếm tỉ lệ rất cao (90% - 98%) số lượng quần chúng học tập nghị quyết chiếm tỉ lệ trên 60%.
Hạn chế
Theo đồng chí Hà Đăng, nguyên ủy viên Trung ương Đảng, nguyên Trưởng Ban Tư tưởng - Văn hóa Trung ương cho biết: Về hội thảo, tọa đàm về nội dung nghị quyết Đại hội XII của Đảng, bên cạnh một số tham luận có chất lượng và nội dung sâu sắc, đề cập được nhiều vấn đề mới có cả những vấn đề gai góc để thảo luận, vẫn còn không ít những tham luận mang tính chứng minh, chủ yếu là trình bày và luận giải những gì nghị quyết đã nêu, không có đề xuất mới. “Cách tổ chức học tập, hội thảo, tọa đàm nói chung tuy đã có một số cải tiến nhất định nhưng vẫn còn nặng lối cũ, chưa có sự đổi mới đáng kể”.
Đồng chí Bùi Thế Đức, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương cho biết, một số cấp ủy chưa thật sự quan tâm đến chất lượng, hiệu quả học tập, quán triệt nghị quyết nên có biểu hiện khoán trắng cho cơ quan tuyên giáo. Phối hợp các lực lượng trong tuyên truyền, giới thiệu nghị quyết chưa chặt chẽ, hiệu quả không cao. Đồng tình với ý kiến này đại diện Đảng ủy Bộ Giao thông vận tải cho rằng, số ít cấp ủy nhận thức chưa đầy đủ, còn hình thức ở trên làm kỹ, ở dưới làm lướt.
Đồng chí Phùng Minh Cường, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết: “Còn có lớp học quá đông (gần 800 đảng viên/ lớp, đối tượng học thuộc nhiều đối tượng khác nhau, một số đơn vị có tính đặc thù hoạt động trên phạm vi toàn quốc, công tác dài ngày, nên số lượng tham dự không đầy đủ, chất lượng còn hạn chế bất cập”. Đồng chí Vũ Đức Nam, Trưởng Ban Tuyên giáo Đảng ủy Khối Các cơ quan Trung ương cho biết, một số đơn vị tổ chức học tập còn dàn trải, chưa chú trọng đến đối tượng, lĩnh vực địa bàn. Báo cáo viên chưa coi trọng đến việc quán triệt nhiệm vụ giải pháp chương trình hành động, liên hệ lý luận thực tiễn, giải đáp thắc mắc còn hạn chế, cách thức tổ chức thực hiện, ít thảo luận, đối thoại, không sinh động.
Đánh giá về nội dung này đồng chí Bùi Thế Đức nhấn mạnh: “Việc giới thiệu nghị quyết còn nặng về độc thoại, thông tin một chiều, chưa dành thời gian thỏa đáng để trao đổi, đối thoại, giải đáp những vấn đề bức xúc mà cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm. Những năm gần đây, việc học tập, quán triệt nghị quyết chỉ dừng lại ở việc giới thiệu, quá trình nghiên cứu, thảo luận, giải đáp thắc mắc thường bị bỏ qua do thời gian bố trí học tập ngắn, phương pháp tổ chức học tập không phù hợp, nhất là đảng viên ở nông thôn và các khu công nghiệp”.
Đồng chí Nguyễn Ngọc Chiến, Văn phòng Đảng ủy Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết, công tác tổ chức, quản lý học tập nghị quyết chưa chặt chẽ. Còn tình trạng triển khai qua loa, chiếu lệ, hình thức, nhất là triển khai học tập với đối tượng quần chúng. Chưa chú trọng đúng mức việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, trước hết là kết quả nhận thức của cán bộ, đảng viên về các nội dung cơ bản của nghị quyết.
Về vấn đề này báo cáo của Ban Tuyên giáo Trung ương chỉ rõ: Tại mỗi chi bộ hiện nay việc triển khai nghị quyết còn qua loa, hình thức, thiếu sức thuyết phục, chưa tạo được sự lôi cuốn cần thiết; phương pháp, cách thực truyền đạt và tiếp nhận thông tin thiếu thực chất; việc học tập mang tư tưởng đối phó (là do ép buộc phải học), lãng phí thời gian, chi phí vật chất.
Giải pháp
Theo đồng chí Hà Đăng, để nghị quyết đáp ứng được đòi hỏi của cuộc sống thì nghị quyết đó phải là một nghị quyết đúng. Học tập và triển khai nghị quyết phải gắn kết chặt chẽ với thực tiễn cuộc sống, đi liền với xây dựng chương trình hành động. Đồng chí Phùng Hữu Phú, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương nêu: Trước hết, cần phải nhận thức sâu sắc hơn ý nghĩa và khó khăn của công việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng trong bối cảnh mới. Cần đổi mới tổ chức lớp thiết thực, chọn hình thức phù hợp với đối tượng. Xây dựng chương trình học tập, tránh tình trạng độc thoại, tăng cường đối thoại giữa báo cáo viên và người học, từ đó tạo sự thống nhất, đồng thuận trong nhận thức và hành động.
Đồng chí Bùi Thế Đức cho rằng: Để đổi mới việc và nâng cao chất lượng công tác học tập, quán triệt các nghị quyết của Đảng, báo cáo viên phải trình bày được cái tinh túy nhất, hồn cốt của nghị quyết, phù hợp cho đúng đối tượng. Bám sát từng đối tượng, báo cáo viên phải đầu tư suy nghĩ để truyền đạt, có kèm theo ví dụ minh họa sinh động. Việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng đang có xu thế theo hình thức trực tuyến, đối thoại với đối tượng, giải đáp những băn khoăn thắc mắc. Sau khi học tập, viết thu hoạch, tổ chức đánh giá kết quả thu hoạch. Tăng cường kiểm tra, giám sát các tổ chức đảng trong việc học tập, thực hiện nghị quyết của đảng bộ đến từng cán bộ, đảng viên… Định kỳ kiểm tra, sơ kết, tổng kết đánh giá việc triển khai thực hiện nghị quyết ở các cấp ủy đảng. Để nâng cao chất lượng đòi học tập hỏi phải tuân thủ nghiêm các bước và thời gian triển khai học tập quán triệt nghị quyết của Trung ương. Như thông báo nhanh: trong vòng 15 ngày phải hoàn thành ở tất cả các cấp; hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do Trung ương tổ chức: chậm nhất là 20 ngày sau khi ban hành nghị quyết; hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do cấp tỉnh tổ chức: chậm nhất là 20 ngày sau hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do Trung ương tổ chức; hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do cấp huyện tổ chức: chậm nhất là 20 ngày sau hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do cấp tỉnh tổ chức; hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do cấp cơ sở tổ chức: chậm nhất là 20 ngày sau hội nghị học tập, quán triệt nghị quyết do cấp huyện tổ chức.
Tùy vào điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của từng địa phương, đơn vị mà kết hợp linh hoạt các phương thức truyền đạt nghị quyết: hình thức truyền thống (tổ chức tại hội trường); hình thức trực tiếp (thông qua hệ thống truyền hình đang có); hình thức trực tuyến (thông qua cầu truyền hình).
Đồng chí Phùng Minh Cường, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết, Đảng ủy Bộ đã đặc biệt quan tâm tới việc lựa chọn nội dung học tập cho phù hợp với từng đối tượng. Đối với cán bộ chủ chốt, nội dung học tập thường đi sâu vào những nội dung cơ bản và mới, làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn của các quan điểm, định hướng, giải pháp thực hiện; từ đó, liên hệ thực tiễn và vận dụng sáng tạo vào công tác; tham gia đấu tranh chống các quan điểm sai trái, thù địch. Đối với đảng viên ở cơ sở, nội dung học tập cụ thể, gắn với tình hình thực tiễn của từng lĩnh vực, của từng ngành giúp người học nắm vững các luận điểm cơ bản và vận dụng vào thực tế công tác.
Đồng chí Ngô Minh Tuấn, Tổng Biên tập Tạp chí Xây dựng Đảng, Ban Tổ chức Trung ương chia sẻ, nếu đảng bộ có nhiều đảng viên nên chia nhỏ thành từng lớp, báo cáo viên phải có trình độ lý luận và thực tiễn, trình bày có sức thuyết phục, không phải một chiều, phù hợp với đối tượng và gắn với bối cảnh của địa phương, đất nước và tình hình thế giới. Sử dụng đa dạng hình thức để phổ biến, quán triệt Nghị quyết có số lại mời chuyên gia phân tích điểm mới, dễ nhớ. Đối với cơ quan báo chí cần có các chuyên mục có nội dung về học tập, triển khai nghị quyết của Đảng cũng cần liên tục được đổi mới cả về nội dung và hình thức... Và quan trọng hơn, đổi mới ngay từ nhận thức, từ đó tạo đổi mới trong thực tế.
Theo đồng chí Trần Hồng Hà, Phó Bí thư Đảng ủy Khối Các cơ quan Trung ương, kinh nghiệm cho thấy trước hết phải tự đổi mới về nhận thức của việc học tập, quán triệt nghị quyết của Đảng vì đây là nhiệm vụ bắt buộc của mỗi tổ chức đảng và từng cán bộ, đảng viên. Thực hiện việc phân cấp rõ ràng trong cả công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện việc học tập, nghiên cứu, quán triệt ở từng cấp. Đổi mới cách thức tổ chức các lớp học, cách học với 3 nội dung chủ yếu: Qua việc tổ chức lớp; qua sinh hoạt chi bộ; qua tự nghiên cứu tài liệu (theo từng đối tượng, thành phần, nội dung cụ thể). Bên cạnh việc tự học, tự nghiên cứu cần truyền đạt, nhấn mạnh những nội dung cốt lõi; đảng viên thuộc lĩnh vực nào học tập, quán triệt sâu lĩnh vực đó. Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng, cơ chế hoạt động của báo cáo viên vì đây là “linh hồn” của lớp học.Muốn đưa nghị quyết của Đảng vào cuộc sống trước hết phải xây dựng chương trình hành động đúng, thể hiện được quyết tâm cao của cán bộ đảng viên và nhân dân.
Phó Bí thư Thường trực Huyện ủy Kiến Thụy (Hải Phòng) Đỗ Xuân Trịnh cho biết, chương trình hành động phải thể hiện các nội dung, đáp ứng những yêu cầu, đòi hỏi của địa phương, ngành và cơ sở nhằm tạo một sự chuyển biến rõ rệt, có bước đột phá về một lĩnh vực, một mặt công tác.
Nhấn mạnh về nội dung của chương trình hành động, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy Ninh Bình Nguyễn Mạnh Trường cho biết, chương trình hành động phải đánh giá được tình hình; bối cảnh và điều kiện thực hiện; nội dung nhiệm vụ, giải pháp; lộ trình thực hiện, các điều kiện bảo đảm, người chủ trì triển khai thực hiện; các cơ quan, đơn vị, cá nhân tham gia và trách nhiệm của từng tập thể và cá nhân; chế độ kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết... Trên cơ sở chương trình hành động hoặc kế hoạch thực hiện được xác định, cấp ủy ban hành các văn bản chỉ đạo triển khai (chỉ thị, quyết định... của thường vụ cấp ủy), triệu tập các đơn vị cá nhân có liên quan giao nhiệm vụ triển khai thực hiện.
Thực tế triển khai cho thấy, cấp ủy các cấp đã căn cứ vào nội dung của từng nghị quyết, phân công cơ quan, đơn vị có liên quan trực tiếp đến nội dung nghị quyết xây dựng dự thảo chương trình hành động trình thường trực cấp ủy, trước khi đưa ra hội nghị cán bộ chủ chốt tham gia thảo luận góp ý kiến. Tài liệu dự thảo của chương trình hành động được phát đến từng đại biểu dự hội nghị, xin ý kiến góp ý trực tiếp vào văn bản.
Phó Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương đồng chí Bùi Thế Đức cho biết, chương trình hành động phải được thảo luận tổ (hội nghị chia tổ thảo luận), thảo luận tại hội nghị hoặc góp ý kiến bằng văn bản. Cấp ủy thảo luận tiếp thu các ý kiến góp ý bổ xung vào chương trình hành động cho đầy đủ rồi thông qua, sau đó ban hành quyết định về chương trình hành động để thực hiện. Thực hiện chương trình hành động là thực hiện nghị quyết, là đưa nghị quyết vào thực tiễn cuộc sống. Xác định rõ trách nhiệm của tổ chức đảng và cá nhân lãnh đạo chủ chốt các cấp trong lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức triển khai thực hiện chương trình hành động. Làm rõ trách nhiệm các cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy, trong việc đưa nghị quyết vào cuộc sống. “Tăng cường công tác giám sát, kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện chương trình hành động, đưa hoạt động này vào nền nếp. Lấy việc thực hiện kiểm tra chương trình hành động và thể chế hóa nghị quyết làm trọng tâm, từng bước thay thế dần việc tổ chức nghiên cứu, quán triệt, học tập nghị quyết một cách đại trà, theo phong trào một cách hình thức...” - đồng chí Bùi Thế Đức nhấn mạnh.
Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng là kết tinh trí tuệ và ý chí của toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta, là sự tổng hợp sâu sắc thực tiễn và lý luận qua 30 năm đổi mới để tiếp tục hoàn thiện và phát triển đường lối, quan điểm đổi mới, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Nâng cao chất lượng xây dựng chương trình hành động và thực hiện có hiệu quả nghị quyết của đảng đồng thời, gắn với việc quán triệt, triển khai thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, gắn trách nhiệm học tập với tiêu chí đánh giá chất lượng, xếp loại đảng viên hằng năm.
Nguyễn Văn Minh