Từ Trường Luân huấn chính trị trung cấp trên núi rừng Việt Bắc đến Học viện Chính trị ngày nay là một chặng đường đầy khó khăn, gian khổ, hy sinh nhưng rất vẻ vang và rất đỗi tự hào. Học viện Chính trị đã trở thành một trung tâm đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chính trị, đồng thời còn là một trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn của quân đội và của quốc gia. Các thế hệ cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên của Học viện đã kế tiếp nhau xây dựng truyền thống vẻ vang: “Kiên định và phát triển, đoàn kết và kỷ luật, chủ động sáng tạo, khắc phục khó khăn, hoàn thành nhiệm vụ”.

Lịch sử xây dựng và phát triển của Học viện Chính trị luôn gắn liền với quá trình phát triển, trưởng thành của đất nước, quân đội. Trong các hoạt động của mình, Học viện Chính trị luôn trung thành và vận dụng sáng tạo đường lối chính trị, quân sự của Đảng. Là một nhà trường chính trị, nội dung cốt lõi trong hoạt động dạy - học và nghiên cứu khoa học của Nhà trường là lý luận Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng; chính sách, pháp luật của Nhà nước. Cán bộ, giáo viên, học viên của Học viện qua các thời kỳ luôn quán triệt và thực hiện sáng tạo đường lối, quan điểm của Đảng và những lời huấn thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh khi Người đến thăm, góp phần đào luyện nên đội ngũ cán bộ chính trị, những chính uỷ, chính trị viên, giảng viên khoa học xã hội nhân văn quân sự tuyệt đối trung thành với Tổ quốc và sự nghiệp cách mạng của Đảng.

Quá trình giáo dục đào tạo và bồi dưỡng cán bộ chính trị của Học viện trong 60 năm qua là quá trình kết hợp chặt chẽ giữa trang bị kiến thức lý luận, kiến thức theo chuyên ngành đào tạo với xây dựng và rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng của người cán bộ. Đó vừa là nguyên lý giáo dục của Đảng, Nhà nước ta, vừa là yêu cầu có tính nguyên tắc trong hoạt động giáo dục đào tạo chính uỷ, chính trị viên, giảng viên khoa học xã hội nhân văn quân sự ở Học viện. Người cán bộ chính trị hoạt động trong lĩnh vực quân sự càng cần phải thấu triệt nguyên lý giáo dục của Đảng, bởi lẽ là người cán bộ có trình độ học vấn, trình độ công tác chuyên sâu đến đâu, nhưng trước hết phải có đủ tư cách là người đảng viên của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy, trong các khâu, các bước của quá trình dạy học, Học viện luôn gắn học tập với rèn luyện nhằm biến quá trình đào tạo thành quá trình tự đào tạo, đòi hỏi người dạy, người học phải luôn luôn gắn chặt giữa nâng cao kiến thức, năng lực công tác với rèn luyện bản lĩnh chính trị, phẩm chất nhân cách của người cán bộ chính trị theo phương châm: “học để làm người, làm cán bộ; học để phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân” như Bác Hồ căn dặn. Kiên quyết chống lối dạy học kinh viện tách rời giữa lý luận với thực tiễn hoặc lối học thực dụng, chạy theo bằng cấp, coi nhẹ việc tu dưỡng, rèn luyện bản thân. Nhờ vậy, trong 60 năm qua, Học viện đã đào tạo, bồi dưỡng được hàng vạn cán bộ chính trị, chính uỷ, chính trị viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của chiến tranh giải phóng cũng như trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN hiện nay; nhiều đồng chí đã trở thành cán bộ cao cấp của Đảng, Nhà nước; các tướng lĩnh, anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân; nhà giáo, nhà khoa học có uy tín lớn trong và ngoài quân đội.

Cùng với giáo dục đào tạo, hoạt động khoa học của Học viện 60 năm qua đã đạt được những thành tựu quan trọng, phục vụ kịp thời sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, Quân uỷ Trung ương, Bộ Quốc phòng, góp phần khẳng định vị thế, uy tín của Học viện vừa là trung tâm giáo dục đào tạo vừa là một trung tâm nghiên cứu khoa học xã hội nhân văn quân sự lớn của quân đội và quốc gia.

Nghiên cứu khoa học gắn bó khăng khít với giáo dục đào tạo, xâm nhập vào quá trình sư phạm ngay từ khi mới thành lập nhà trường. Đến nay, hoạt động khoa học của nhà trường đã có bước tiến khá dài so với khởi điểm ban đầu, với hàng chục công trình khoa học cấp nhà nước, cấp bộ, ngành… không chỉ phục vụ trực tiếp nhiệm vụ giáo dục đào tạo của nhà trường mà còn từng bước tham gia nghiên cứu phục vụ công tác lý luận của Đảng, công tác lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước trong chiến tranh cũng như trong hoà bình, xây dựng CNXH trên phạm vi cả nước. Đặc biệt những lúc cách mạng Việt Nam chuyển giai đoạn và khi Liên Xô và một số nước XHCN ở Đông Âu sụp đổ, Học viện đã tích cực chủ động, đi đầu trong cuộc đấu tranh tư tưởng, lý luận, phê phán những lý luận sai trái, tư tưởng bảo thủ, trì trệ hoặc tư tưởng tả khuynh, góp phần tạo nên sự vững vàng, kiên định với mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và CNXH của cán bộ, chiến sỹ quân đội, sự đồng thuận của xã hội. Thông qua kết quả nghiên cứu khoa học mà vị thế và uy tín của Học viện không ngừng được nâng cao.

Một trong những thành tựu nổi bật trong 60 năm qua là thành tựu về xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện. Đó là nhân tố quyết định sự trưởng thành và phát triển của Học viện qua các thời kỳ. Xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện, trước hết là xây dựng các tổ chức, các lực lượng ở Học viện vững mạnh về chính trị; xây dựng các khoa, các cơ quan chức năng và các đơn vị quản lý học viên vừa đáp ứng yêu cầu theo chức năng, nhiệm vụ được giao vừa là những tổ chức mẫu mực, mô phạm nhằm tạo nên một môi trường văn hoá sư phạm lành mạnh ở từng đơn vị và toàn Học viện; đảm bảo cho các sản phẩm của Học viện (cả sản phẩm đào tạo và nghiên cứu khoa học) đều mang đậm dấu ấn nhân văn.

Trong thời kỳ mới, cùng với toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, Học viện tổ chức nghiên cứu, quán triệt và triển khai thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ IX và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Học viện lần thứ XIV.

Trong những năm tới Học viện tập trung thực hiện tốt một số nội dung nhiệm vụ chủ yếu sau:

Một là, đổi mới toàn diện công tác giáo dục, đào tạo theo hướng cập nhật, hiện đại, kịp thời quán triệt Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Quân đội lần thứ IX và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ Học viện lần thứ XIV vào giảng dạy.

Tiếp tục hoàn thiện mô hình, mục tiêu đào tạo cho các đối tượng, sát với chức danh và thực tiễn phát triển của quân đội và đất nước. Đồng thời, hoàn thiện quy trình, chương trình, nội dung giảng dạy; gắn đổi mới nội dung với đổi mới phương pháp dạy học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động sáng tạo của người học. Chủ động chuẩn bị tốt các điều kiện cho đào tạo, bồi dưỡng cán bộ thuộc hệ thống chính trị trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước.

Tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt quy chế về đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ trong điều kiện Học viện được giao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về chất lượng đào tạo sau đại học. Hoàn thiện chương trình, nội dung đào tạo sau đại học sát với từng chuyên ngành, mở rộng quy mô và hình thức đào tạo đáp ứng yêu cầu phát triển của quân đội và đất nước trong thời kỳ mới. Tích cực sử dụng các phương tiện dạy học hiện đại, nâng cao chất lượng toàn diện các khâu, các bước của quá trình đào tạo sau đại học. Kết hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội trong công tác tạo nguồn, tuyển chọn đầu vào theo hướng dồi dào hơn, trẻ hoá hơn.

Quan tâm bồi dưỡng đội ngũ giảng viên. Người thầy phải là tấm gương về đạo đức, phong cách và tinh thần say mê nghiên cứu, học tập. Nâng cao trình độ toàn diện, nhất là năng lực tham mưu, quản lý giáo dục đào tạo của các cơ quan chuyên môn. Thường xuyên bồi dưỡng, nâng cao ý thức trách nhiệm, phẩm chất và năng lực công tác của đội ngũ cán bộ quản lý học viên nhằm phát huy tốt vai trò “người thầy tại chỗ” trong quản lý, giáo dục, rèn luyện học viên.

Hai là, tạo sự phát triển mạnh mẽ, toàn diện và đồng bộ, hoàn thành tốt nhiệm vụ khoa học, công nghệ và môi trường; hoạt động khoa học phải đi trước, đón đầu, tạo cơ sở cho các hoạt động ở Học viện, trước hết là công tác giáo dục đào tạo; quan tâm xây dựng tiềm lực khoa học và mở rộng hợp tác nghiên cứu khoa học.

Triển khai đồng bộ các hoạt động nghiên cứu cơ bản, kết hợp nghiên cứu cơ bản với nghiên cứu ứng dụng, hướng vào làm rõ những quan điểm, tư tưởng mới trong Cương lĩnh (bổ sung, phát triển năm 2011) và Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng. Tập trung đầu tư một số công trình khoa học trọng điểm có tầm ảnh hưởng lớn, có khả năng ứng dụng rộng rãi trong quân đội và xã hội. Tập trung đưa nghiên cứu khoa học trở thành yếu tố bên trong của quá trình đào tạo, trước hết, hướng vào nâng cao chất lượng biên soạn giáo trình, tài liệu dạy học; phát triển mạnh mẽ phong trào nghiên cứu khoa học của các cán bộ, giáo viên, học viên, góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả của các hoạt động khác ở Học viện. Tăng cường phối hợp, kết hợp trong nghiên cứu khoa học với các cơ quan, đơn vị trong và ngoài quân đội, chủ động chuẩn bị các điều kiện để Học viện hoà nhập có hiệu quả vào các hoạt động khoa học của quốc gia, quốc tế, góp phần nâng cao vị thế, uy tín của Học viện trong hệ thống các trung tâm nghiên cứu lớn của Đảng và Nhà nước.

Phát huy vai trò của Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự, Tạp chí Giáo dục lý luận chính trị quân sự và đội ngũ cán bộ khoa học của Học viện, tích cực, chủ động tham gia đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận nhằm làm thất bại âm mưu, thủ đoạn, chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối quan điểm của Đảng.

Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học có số lượng và cơ cấu hợp lý, chất lượng ngày càng cao, gắn quy hoạch đội ngũ cán bộ khoa học với quy hoạch đội ngũ cán bộ chủ trì, đội ngũ nhà giáo. Có kế hoạch, lộ trình phù hợp để xây dựng đội ngũ cán bộ khoa học đầu ngành, chuyên gia giỏi trên từng lĩnh vực, đồng thời quan tâm phát triển, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ khoa học trẻ. Xây dựng cơ quan và đội ngũ cán bộ quản lý khoa học có phẩm chất, năng lực đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ nghiên cứu, tham mưu, đề xuất và quản lý các hoạt động khoa học của Học viện.

Ba là, xây dựng Đảng bộ trong sạch, vững mạnh, xây dựng Học viện vững mạnh toàn diện đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong thời kỳ mới.

Tập trung xây dựng Đảng bộ Học viện vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng cấp uỷ, tổ chức đảng trong sạch, vững mạnh, có năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu cao. Kết hợp xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên, cấp uỷ viên các cấp có đủ phẩm chất, năng lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Chú trọng đổi mới phong cách lãnh đạo của cấp uỷ, chi bộ, thực hiện nghiêm quy chế, nguyên tắc đi đôi với tăng cường kiểm tra, giám sát nhằm nâng cao hiệu lực lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng.

Kiên trì nguyên tắc xây dựng Học viện vững mạnh về chính trị làm cơ sở để xây dựng các mặt công tác khác; xây dựng chính quy trong đào tạo, nghiên cứu khoa học và chấp hành mệnh lệnh cấp trên; tích cực ứng dụng công nghệ thông tin trong chỉ huy, quản lý, điều hành, đảm bảo cho Học viện luôn hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao.

Trung tướng, TS. Nguyễn Tiến Quốc