Xây dựng nông thôn mới với không ít trở ngại, khó khăn, đặc biệt là các tiêu chí về môi trường. Nhưng với sự nỗ lực, đoàn kết của toàn hệ thống chính trị và nhân dân trong huyện, Thanh Trì không chỉ bứt phá trong phát triển kinh tế, nâng cao đời sống dân sinh mà còn có những cách làm hiệu quả giải quyết vấn đề môi trường, đưa Thanh Trì “cán đích” huyện nông thôn mới tháng 10-2017.
Gỡ khó với tiêu chí môi trường
Môi trường là một trong những tiêu chí đặc biệt khó khăn đối với huyện Thanh Trì khi triển khai xây dựng nông thôn mới. Là địa phương có tốc độ đô thị hóa mạnh mẽ, địa hình trũng, dễ ngập úng, môi trường bị ảnh hưởng trực tiếp từ Nghĩa trang Văn Điển và một số dòng sông "chết"; hệ thống xử lý chất thải lạc hậu, thiếu đồng bộ ở 2 cụm công nghiệp Văn Điển, Cầu Bươu và các làng nghề thủ công dệt nhuộm, thu gom tái chế phế liệu… đã làm cho vấn đề ô nhiễm môi trường trở thành nỗi ám ảnh của nhân dân trong huyện. Chính vấn đề môi trường chưa được giải quyết nên Thanh Trì bị chậm lại trong việc đề nghị công nhận huyện nông thôn mới.
Quyết tâm vượt khó, Đảng bộ huyện Thanh Trì đã là huyện đầu tiên của Hà Nội xây dựng nghị quyết chuyên đề và kế hoạch tập trung gỡ khó cho bài toán môi trường. Huyện ủy đã ban hành Nghị quyết số 07, ngày 22-4-2016 về tăng cường sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng đối với công tác bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện và Đề án nâng cao năng lực quản lý và bảo vệ môi trường. Đưa nghị quyết vào cuộc sống, các cấp ủy đảng đã huy động toàn hệ thống chính trị bắt tay vào cải tạo môi trường. Một loạt chương trình, hoạt động sôi nổi đã diễn ra ở các địa phương trong huyện như: ra quân tổng vệ sinh, chăm sóc vườn hoa, cây xanh… vào sáng thứ bảy hằng tuần nhằm tạo không gian sống xanh, cảnh quan môi trường sạch, đẹp; tổ chức trồng hoa, cây xanh, thảm cỏ, tiểu cảnh dọc bờ sông; cải tạo những dòng “chết” chạy qua địa bàn huyện như: Sông Tô Lịch, sông Nhuệ… bằng cách tổng vệ sinh, khơi thông dòng chảy, thu gom rác thải, kè cứng bờ sông. Đối với các ao hồ trong khu vực dân cư, huyện đã chỉ đạo mỗi xã lựa chọn từ 1 đến 2 ao hồ ô nhiễm nhất để kêu gọi xã hội hóa cải tạo cảnh quan môi trường, tạo khu vui chơi cho cộng đồng và chống lấn chiếm, đổ trộm phế thải. Phong trào ra quân cải tạo cảnh quan môi trường đã nhận được sự hưởng ứng của nhân dân toàn huyện. Tiêu biểu như xã Yên Mỹ, được sự đồng thuận của nhân dân đã huy động được hàng trăm tỷ đồng đầu tư cơ sở hạ tầng khang trang, đáp ứng nhu cầu sản xuất và dân sinh. Nhân dân thôn 1 - xã Yên Mỹ đã đóng góp tiền và ngày công trị giá hơn 2 tỷ đồng để cải tạo Ao Dài (trước đây là ao tù, nguồn nước bị ô nhiễm nghiêm trọng) kè bờ, trồng cây xanh, lắp đặt hệ thống chiếu sáng, tạo cảnh quan sáng – xanh - sạch - đẹp…
Hiệu quả từ các mô hình sản xuất
Cùng với các biện pháp gỡ khó cho vấn đề môi trường, các cấp ủy chính quyền huyện Thanh Trì cũng hết sức quan tâm phát triển các mô hình sản xuất để phát triển kinh tế, nâng cao đời sống nhân dân. Là huyện ven đô đang có tốc độ đô thị hóa nhanh, đất nông nghiệp dành cho các dự án phát triển công nghiệp đô thị nhiều nên với diện tích đất nông nghiệp còn lại, việc lựa chọn cơ cấu cây trồng, vật nuôi cho giá trị kinh tế cao được huyện Thanh Trì đặc biệt quan tâm. Sau dồn điền đổi thửa, việc sản xuất nông nghiệp theo hướng chuyên canh, giá trị cao, bền vững, an toàn vệ sinh thực phẩm được ưu tiên. Để phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập cho người dân, trong 5 năm thực hiện xây dựng nông thôn mới huyện đã chủ động bố trí kinh phí hỗ trợ phát triển kinh tế với tổng số tiền 23,61 tỷ đồng. Hỗ trợ đầu tư 92 máy phục vụ cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp. Xây dựng, phát huy hiệu quả vùng trồng rau an toàn với diện tích 140 ha tại Yên Mỹ, Duyên Hà. Xây dựng thành công chuỗi liên kết thực phẩm rau - thịt trên địa bàn đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, huyện cũng đã thực hiện công tác dồn điền, đổi thửa gần 817 ha đất nông nghiệp, đạt 100% kế hoạch; hệ thống giao thông thuỷ lợi nội đồng được ưu tiên đầu tư tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất; vùng sản xuất tập trung đã bước đầu được hình thành, đem lại hiệu quả cao như: Vùng cây ăn quả tập trung (ở các xã Vạn Phúc, Yên Mỹ); lúa tập trung (Tả Thanh Oai, Vĩnh Quỳnh, Đại Áng); rau an toàn (Yên Mỹ, Duyên Hà); vùng nuôi trồng thủy sản (Đông Mỹ, Tứ Hiệp, Đại Áng)... 38 trang trại trên địa bàn huyện hoạt động hiệu quả, trong đó có 12 trang trại tổng hợp. Trung tâm phát triển cụm công nghiệp huyện hoạt động khá hiệu quả với 33 doanh nghiệp, thu hút trên 4.000 lao động. Từng bước đưa Cụm công nghiệp Tân Triều vào hoạt động; 3 làng nghề truyền thống là Dệt Triều Khúc (Tân Triều); Bánh chưng, bánh dày Tranh Khúc (Duyên Hà); miến bánh đa Phú Diễn (Hữu Hòa) được Thành phố công nhận, bước đầu đã khẳng định được thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước.
Bên cạnh đó, Thanh Trì chú trọng hỗ trợ các địa phương xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu tập thể cho nông sản, như: Gạo Vĩnh Ninh, rau sạch Yên Mỹ, nấm Liên Ninh, miến Hữu Hòa, rượu Ngọc Hồi, bánh chưng Tranh Khúc... Huyện còn làm “cầu nối” trong tiêu thụ nông sản đặc sản tại các bếp ăn tập thể của cơ quan, doanh nghiệp và trường học trên địa bàn; đồng thời, quy hoạch, bố trí, xây dựng chuỗi cửa hàng trưng bày, giới thiệu và cung ứng thực phẩm an toàn, có kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan chức năng… Qua đó, giúp người sản xuất giải quyết “đầu ra” ổn định, đạt giá trị cao. Tất cả những động thái tích cực của Thanh Trì đã và đang tạo động lực mạnh mẽ, thúc đẩy sản xuất nông nghiệp không ngừng phát triển.
Nhờ hiệu quả các các mô hình sản xuất, đời sống nhân dân trong huyện được nâng lên đáng kể. Thu nhập bình quân đầu người năm 2016 của huyện Thanh Trì đạt 35 triệu đồng/người/năm, tăng hơn 2 lần so với năm 2010. Huyện phấn đấu hết năm 2017 đạt 38 triệu đồng/người/năm và đến năm 2020 đạt 50 triệu đồng/người/năm. Các hộ nghèo trên địa bàn huyện đều được quan tâm hỗ trợ để ổn định cuộc sống đào tạo nghề, giới thiệu việc làm để từng bước thoát nghèo, tỷ lệ hộ nghèo hiện giảm còn dưới 2%.
5 năm thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới, với những nỗ lực không ngừng, cán bộ, đảng viên, nhân dân huyện Thanh Trì đã vinh dự được đón nhân danh hiệu huyện nông thôn mới ngày 26-10-2017. Đặc biệt, Thanh Trì là một trong số ít địa phương trên địa bàn Hà Nội “cán đích” nông thôn mới không xảy ra nợ đọng xây dựng cơ bản. Tiếp tục phát huy truyền thống anh hùng, chung sức, đồng lòng của cán bộ, đảng viên, nhân dân, Thanh Trì sẽ giữ vững những thành tích đã đạt được, tiếp tục phát triển nhanh, bền vững, xứng đáng là một trong số những đơn vị đi đầu trong xây dựng nông thôn mới của Thủ đô.
Đỗ Thị Thu Hà
Trường Đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong, TP. Hà Nội