Năm nay, người dân Cu-ba chào đón 56 năm Quốc khánh nước Cộng hòa Cu-ba (1-1-1959 – 1-1-2015) với một thắng lợi mới: Cu-ba và Mỹ bình thường hóa quan hệ sau 53 năm Mỹ tiến hành chính sách cấm vận và các cuộc tấn công nhằm lật đổ chế độ, cô lập quốc đảo bé nhỏ này.
Bất chấp lệnh cấm vận và âm mưu lật đổ kéo dài nhiều thập kỷ của Mỹ, nhân dân Cu-ba kiên cường dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Cu-ba vẫn phát triển bất chấp mọi thử thách, khó khăn kể cả khi Liên-xô và các nước XHCN ở Đông Âu sụp đổ. Những thành tựu chăm sóc sức khỏe và giáo dục của Cuba ở tầng trên các chỉ số phát triển con người của Liên hợp quốc, có thể sánh ngang với các quốc gia phát triển nhất. Mới đây, Cuba dẫn đầu cộng đồng quốc tế trong việc cử các nhân viên y tế đến trợ giúp các quốc gia có dịch Ebola. Cuba được quốc tế vinh danh vì sự đóng góp vào sự thất bại của chủ nghĩa thực dân và chủ nghĩa Apácthai ở Ăng-gô-la và Nam Phi. Cải cách kinh tế do Chủ tịch R.Castro đưa ra, lần đầu tiên kể từ những ngày đầu của cuộc cách mạng năm 1959, cho phép nền kinh tế Cu-ba khởi sắc, hàng trăm nghìn người điều hành công ty tư nhân nhỏ, thuê nhân công và mua, bán nhà. Cu-ba nằm trong số các nước có tỷ lệ tội phạm thấp nhất bán cầu tây, là nơi có môi trường sống được bảo tồn tốt nhất ở vùng Ca-ri-bê.
Trong suốt 53 năm qua, lệnh cấm vận của Mỹ đối với Cu-ba ngày càng bị lên án. Liên tục trong 23 năm qua, Hội đồng Bảo An Liên hợp quốc bỏ phiếu lên án lệnh cấm vấn của Mỹ và Cu-ba ngày càng giành được nhiều sự ủng hộ. Lần bỏ phiếu gần đây nhất tại HĐBA vào ngày 29-10-2014, chỉ có Mỹ và Israel bỏ phiếu chống, 188 quốc gia và vùng lãnh thổ đều chống lệnh cấm vận của Mỹ với Cu-ba. Mặc dù các nghị quyết của HĐBA không mang tính bắt buộc và không có hiệu lực, nhưng chúng cũng phản ánh quan điểm của toàn thế giới. Bởi vậy mỗi lần sự ủng hộ Cu-ba tăng lên là một lần lệnh cấm vận của Mỹ thêm bị cô lập. Ngay đến cả đồng minh thân cận của Mỹ là EU trong năm 2014 cũng đã bắt đầu các cuộc đàm phán bình thường hóa quan hệ với Cu-ba. Trong cộng đồng quốc tế, tiếng nói đoàn kết chống cô lập Cu-ba cũng ngày một lớn.
Tại nước Mỹ, sự phản đối lệnh cấm vận với Cu-ba ngày càng gia tăng. Theo thống kê của CNN và Time hồi năm 1983 có tới 29% số người Mỹ coi Cuba là mối đe dọa. Con số này giảm mạnh còn 13% vào năm 1994 và 12% vào năm 1997. Năm 2014, kết quả thăm dò mới nhất cho thấy có 60% người Mỹ gốc Cu-ba được hỏi ý kiến ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ Mỹ-Cu-ba, trong đó riêng giới trẻ có 90% ủng hộ. Có 69% người Mỹ gốc Cuba ủng hộ việc bãi bỏ những hạn chế đi lại và du lịch sang Cu-ba và 53% nói rằng họ sẽ bỏ phiếu cho những chính khách nào có chủ trương bình thường hóa quan hệ với Cuba, 71% cho rằng lệnh cấm vận của Mỹ chống Cu-ba trong hơn nửa thế kỷ qua không mang lại hiệu quả. Những năm gần đây, truyền thông Mỹ cũng lên tiếng phản đối thái độ thù địch với Cu-ba.
Bình thường hóa quan hệ là xu hướng tất yếu, cần cho cả hai nước, xuất phát từ sự tôn trọng dựa trên sự bình đẳng, các nguyên tắc luật pháp quốc tế. Chủ tịch Cuba R. Castro khẳng định Cu-ba sẽ bảo vệ các nguyên tắc chính của mình và những khác biệt giữa Mỹ và Cu-ba cần được giải quyết thông qua đàm phán.
Nguyễn Hoàng Giang