Trong cuộc tổng tuyển cử ngày 8-11-2015 bầu các cơ quan lập pháp tại Mi-an-ma, bà A-ung Xan Xu Ky - Thủ lĩnh Đảng Liên đoàn quốc gia vì dân chủ (NLD), người kiên trì, bền bỉ đấu tranh suốt 25 năm - đã giành thắng lợi và được bầu lại làm Hạ nghị sỹ. Cuộc tổng tuyển cử này có 6.189 ứng cử viên ra tranh cử. Trong đó, 5.866 ứng cử viên của 92 chính đảng và 322 ứng cử viên độc lập. Ủy ban Bầu cử quốc gia tuyên bố có tổng cộng 333 ghế nghị sĩ ở cả 3 cấp (88 ghế Hạ viện, 33 ghế Thượng viện và 212 ghế nghị viện vùng hoặc bang). Kết quả kiểm phiếu đến ngày 13-11 cho thấy, NLD nắm giữ ít nhất 348 trong số 664 ghế Quốc hội mới. Với kết quả này, NLD hội đủ số ghế Quốc hội để chỉ định ứng cử viên tranh chức tổng thống và phó tổng thống nhiệm kỳ tới, cũng như giành quyền đứng ra thành lập chính phủ mới. Tổng thống Mi-an-ma U Thên Xên và Tư lệnh lực lượng vũ trang Tướng Min Oong Hơ-lênh và Chủ tịch Hạ viện Xuề Man cam kết tôn trọng và tuân thủ kết quả bầu cử, khẳng định sẽ phối hợp với Chính phủ mới nỗ lực vì hòa bình, ổn định, phát triển của đất nước. Đây là cuộc bầu cử có sự tham gia rộng rãi nhất và nhiều thành phần nhất kể từ khi Mi-an-ma giành được độc lập năm 1948. Thành công cuộc tổng tuyển cử lần này in dấu ấn quan trọng trong lịch sử phát triển của đất nước 60 triệu dân Mi-an-ma và đã được dự báo trước đó.
Năm 2011 đã chứng kiến những chuyển biến sâu sắc có ý nghĩa đột phá trong đời sống chính trị, kinh tế Mi-an-ma. Những thay đổi nhanh chóng là các bước đi của một kế hoạch cải cách lâu dài được Chính phủ quân sự của Thống tướng Than Suề công bố và bắt đầu thực hiện từ năm 2003. Đó là lộ trình dân chủ bảy bước gồm: 1) Tổ chức Đại hội Dân tộc, 2) từng bước thực hiện những thủ tục cần thiết cho sự ra đời một nhà nước dân chủ thực sự và có kỷ cương, 3) soạn thảo Hiến pháp mới phù hợp với các nguyên tắc cơ bản và các nguyên tắc này được Đại hội Dân tộc xây dựng, 4) trưng cầu ý dân để thông qua Hiến pháp, 5) tổ chức các cuộc bầu cử Quốc hội tự do và công bằng theo Hiến pháp mới năm 2008, 6) họp Quốc hội theo quy định của Hiến pháp,7) xây dựng một quốc gia hiện đại, phát triển và dân chủ với các lãnh đạo nhà nước do Quốc hội bầu ra và các cơ quan chính phủ do Quốc hội lập nên. Lộ trình dân chủ bảy bước cho thấy chính quyền Mi-an-ma chủ động chuyển từ quân sự sang dân sự. Cuộc bầu cử lần này là bước thứ bảy trong lộ trình dân chủ đã được dự kiến, trong đó, có đóng góp to lớn của Tổng thống U Thên Xên.
Chính phủ đương nhiệm Mi-an-ma chính thức nhậm chức từ tháng 3-2011 và sẽ hết nhiệm kỳ vào tháng 3-2016. Trong thời gian cầm quyền vừa qua, dưới sự lãnh đạo của đảng USDP, đất nước Mi-an-ma đã thu được những thành tựu nổi bật, đặc biệt từng bước thực hiện các chương trình cải cách và mở cửa, nỗ lực thực hiện tiến trình hòa giải, hòa hợp dân tộc nhằm đem lại hòa bình cho đất nước: ký lệnh giảm án và đại ân xá cho hơn 15.000 tù nhân, trong đó có nhiều tù chính trị; ngày 12-8-2011 tuyên bố chính sách mới về việc ngừng bắn, đàm phán ký kết thỏa thuận duy trì hòa bình với các nhóm vũ trang ly khai; ngày 19-8-2011, Tổng thống đối thoại xây dựng với bà A-ung Xan Xu Ki - Lãnh tụ đảng đối lập (NLD) lớn nhất là bước đột phá trong hoà hợp dân tộc. Cùng với việc nới lỏng quản lý thông tin, tuyên truyền, ngày 1-12-2011, Quốc hội Mi-an-ma thông qua Luật “tụ họp và biểu tình hòa bình” được coi là một sự kiện lớn của Mi-an-ma, mở ra con đường dân chủ hóa trong đời sống chính trị của đất nước Trong tài khóa 2014-2015 kinh tế Mi-an-ma đạt tăng trưởng GDP 8,5%, thực hiện đổi mới về công nghệ, nâng cao năng suất lao động, thúc đẩy tiêu dùng nội địa, tăng phúc lợi cộng đồng, từng bước giảm sự phụ thuộc vào xuất khẩu các nguồn tài nguyên thiên nhiên và hướng tới các hoạt động kinh tế trong nông nghiệp, chế tạo và dịch vụ, ban hành nhiều chính sách thu hút đầu tư nước ngoài. Một vấn đề quan trọng là chính quyền của Tổng thống Thên Xên đã đạt Thỏa thuận ngừng bắn toàn quốc (NCA) với tám trong tổng số 15 nhóm vũ trang sắc tộc. Đây là bước tiến quan trọng bảo đảm nền hòa bình bền vững, giúp tăng cường ổn định và phát triển đất nước.
Sau cuộc bầu cử quốc hội, sẽ là cuộc bầu chọn Tổng thống. Sau khi được Quốc hội bầu lên, Tổng thống sẽ đứng ra lập Chính phủ. Theo hiến pháp Mi-an-ma, tổng thống giữ toàn quyền hành pháp, trừ việc quản lý các bộ biên giới, nội vụ, quốc phòng và thông qua các thay đổi của hiến pháp thì phải có sự ủng hộ của quân đội.
Thành công của cuộc tổng tuyển cử minh chứng cho những thay đổi về chính trị và kinh tế được tạo ra trên khắp đất nước kể từ khi chấm dứt chế độ quân phiệt theo một lộ trình đã được xác định. Đồng thời sẽ giúp Mi-an-ma ổn định chính trị, phát triển kinh tế, góp phần quan trọng vào sự ổn định và phát triển bền vững trong khu vực và trên thế giới.
Đặng Thu Nga