Những năm qua, thực hiện Kết luận số 41-KL/TW của Ban Bí thư và Hướng dẫn số 35-HD/BTCTW ngày 15-10-2009 của Ban Tổ chức Trung ương về tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn; xuất phát từ yêu cầu thực tiễn của tỉnh miền núi, biên giới trong xây dựng khu vực phòng thủ, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, xây dựng lực lượng dân quân tự vệ, dự bị động viên trong tình hình mới, Tỉnh ủy Lạng Sơn đã tập trung lãnh đạo Đảng ủy Quân sự tỉnh, các ban xây dựng Đảng Tỉnh ủy và các cấp ủy trực thuộc, nhất là các đảng bộ huyện biên giới tích cực triển khai xây dựng và đưa các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn vào hoạt động theo đúng quy định, hướng dẫn của trên.

Qua hơn 10 năm triển khai thực hiện, các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn ở Lạng Sơn đã từng bước được thành lập và không ngừng được kiện toàn, củng cố; thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ; thường xuyên tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị, hướng dẫn của trên về công tác xây dựng Đảng, quan điểm về xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân, xây dựng lực lượng vũ trang địa phương... đến toàn thể cán bộ, đảng viên, chiến sĩ thuộc quyền; đồng thời cụ thể hóa thành nghị quyết, kế hoạch, xác định nội dung, biện pháp lãnh đạo sát, đúng với nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở cơ sở.

Các chi bộ quân sự cũng đã tập trung lãnh đạo công tác của ban chỉ huy quân sự xã, phường, thị trấn nhằm thực hiện tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền cơ sở trong lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, quân sự ở địa phương, góp phần xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân gắn với thế trận an ninh nhân dân ngày càng vững chắc, xây dựng lực lượng dân quân, dự bị động viên vững mạnh rộng khắp; đồng thời lãnh đạo làm tốt công tác giáo dục chính trị tư tưởng, nâng cao ý thức quốc phòng toàn dân cho đảng viên, cán bộ, chiến sĩ lực lượng vũ trang của xã, phường, thị trấn; lãnh đạo đẩy mạnh tuyên truyền Luật Dân quân tự vệ, Pháp lệnh Dự bị động viên, Luật Nghĩa vụ quân sự, Luật Quốc phòng và pháp luật cho nhân dân... qua đó góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của Nhà nước về công tác quốc phòng, quân sự địa phương, gắn với nâng cao  hiệu quả phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội ở cơ sở. 

Cùng với việc lãnh đạo xây dựng ban chỉ huy quân sự cấp xã vững mạnh, thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn còn thường xuyên quan tâm chăm lo đến công tác xây dựng chi bộ, chấp hành nghiêm nguyên tắc tổ chức sinh hoạt đảng; làm tốt công tác quản lý, giáo dục, rèn luyện đảng viên; quan tâm chăm lo công tác phát triển đảng viên... Kể từ năm 2010 đến nay, các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn ở tỉnh Lạng Sơn đã kết nạp được hơn 1560 đảng viên mới trong lực lượng dân quân. Sau khi kết nạp, tuyệt đại đa số đảng viên mới kết nạp đều phát huy tốt vai trò tiền phong gương mẫu, nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, góp phần xây dựng chi bộ trong sạch, vững mạnh, cơ quan, đơn vị vững mạnh toàn diện, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, có nhiệm vụ hoàn thành xuất sắc.

Qua phân tích chất lượng tổ chức đảng, từ năm 2010 đến nay, bình quân hằng năm có 100% chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn hoàn thành nhiệm vụ, trong đó có 97% trở lên hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ; tỷ lệ đảng viên ở các chi bộ quân sự cấp xã được đánh giá hoàn thành nhiệm vụ là 100%, trong đó có 96% hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ. Tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên, lực lượng dân quân, dự bị động viên luôn đề cao trách nhiệm, nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao, số lượng dân quân và dự bị động viên tham gia các đợt huấn luyện, diễn tập đều đạt 100%. 

Có thể khẳng định, qua hơn 10 năm triển khai thực hiện, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn ở tỉnh Lạng Sơn đã giúp cho cơ chế Đảng lãnh đạo nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương được vận hành thông suốt và có hiệu quả hơn trên thực tế. Tuyệt đại đa số các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn đã thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu ngày càng được nâng lên, thực sự là hạt nhân lãnh đạo ban chỉ huy quân sự cấp xã làm tốt công tác tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương ở cơ sở, xây dựng lực lượng dân quân, quản lý lực lượng dự bị động viên, nâng cao khả năng sẵn sàng chiến đấu, góp phần xây dựng cơ sở địa phương vững mạnh, thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh, nâng cao đời sống nhân dân.

Dưới sự lãnh đạo của chi bộ quân sự, hoạt động của ban chỉ huy quân sự cấp xã cũng đã ngày càng đi vào nền nếp, đạt hiệu quả hơn, trong đó công tác nắm bắt tình hình quân sự địa phương, đường biên mốc giới luôn kịp thời, trực sẵn sàng chiến đấu của tiểu đội dân quân thường trực được duy trì nghiêm túc; việc tuyển quân hằng năm đã có sự chuyển biến tích cực, rõ nét; chất lượng huấn luyện dân quân từng bước được nâng cao, lực lượng dân quân được chú trọng xây dựng, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, thực sự là lực lượng xung kích trong khắc phục hậu quả thiên tai, dịch bệnh, chủ động phối hợp, hiệp đồng với lực lượng công an xã và các lực lượng có liên quan giải quyết có hiệu quả các vụ việc phức tạp nảy sinh từ cơ sở, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội ở địa phương.

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn ở tỉnh Lạng Sơn trong thời gian qua vẫn còn có mặt hạn chế: nhận thức của một số cán bộ, đảng viên về vai trò, ý nghĩa của việc tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn có lúc, có nơi còn chưa thật đầy đủ. Vẫn còn có cấp ủy, nhất là ở cơ sở chưa quan tâm đúng mức đến việc xây dựng và phát huy vai trò của chi bộ quân sự. Hiện nay, trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn vẫn còn có xã, phường, thị trấn chưa thành lập được chi bộ quân sự. Một số chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn tuy đã được thành lập và đi vào hoạt động song chưa phát huy tốt vai trò, năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu có mặt còn hạn chế. Việc xây dựng và thực hiện quy chế làm việc của một số chi bộ còn lúng túng, chất lượng sinh hoạt có lúc chưa cao. Công tác phát triển đảng viên trong dân quân tuy đã có nhiều cố gắng, song tỷ lệ còn thấp.

Những năm tới, tình hình thế giới, khu vực tiếp tục diễn biến phức tạp, khó lường. Các thế lực thù địch không ngừng đẩy mạnh các hoạt động chống phá ta trên mọi lĩnh vực, nhất là ở khu vực biên giới, biển đảo, nơi có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, nơi có vị trí trọng yếu về quốc phòng, an ninh. Trên địa bàn tỉnh Lạng Sơn, kinh tế tuy có tăng trưởng nhưng nhìn chung còn nhiều khó khăn; quốc phòng - an ninh được giữ vững, song vẫn còn chứa đựng những yếu tố phức tạp. Để xây dựng và phát huy tốt hơn nữa vai trò của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn, góp phần tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, xây dựng khu vực phòng thủ địa phương vững mạnh, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới, cần thực hiện tốt một số nội dung, biện pháp chủ yếu sau:

Một là, các cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ tỉnh và cơ quan chức năng cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt hơn nữa công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao hơn nữa nhận thức của cấp ủy, chính quyền, đoàn thể và mọi cán bộ, đảng viên, nhất là ở cơ sở về ý nghĩa, tầm quan trọng việc tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn hiện nay. Việc này cần tiến hành thường xuyên, liên tục, với những hình thức đa dạng, phong phú, trong đó chú trọng tuyên truyền thông qua sinh hoạt của các tổ chức, qua hệ thống truyền thanh nội bộ, qua phương tiện truyền thông đại chúng của địa phương... Qua đó làm cho các tổ chức, các lực lượng nhận thức rõ việc thành lập các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn là một chủ trương hết sức đúng đắn của Trung ương nhằm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao chất lượng công tác quân sự, quốc phòng địa phương ở cơ sở, xây dựng lực lượng dân quân, dự bị động viên vững mạnh, rộng khắp, bảo vệ vững chắc địa phương trong mọi tình huống.

Hai là, trong tuyên truyền, giáo dục, cần tập trung làm rõ cho các tổ chức, các lực lượng, nhất là các đồng chí cấp ủy viên, đảng viên ở cơ sở, trong đó có cán bộ, đảng viên ở chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn nhận thức rõ chức năng, nhiệm vụ của chi bộ quân sự, hiểu rõ đối tượng lãnh đạo của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn là ban chỉ huy quân sự cấp xã, trung đội dân quân cơ động, tiểu đội dân quân và đơn vị dự bị động viên. Mục tiêu hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn là lãnh đạo ban chỉ huy quân sự cấp xã hiện tốt chức năng tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương trong lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện hoàn thành tốt công tác quân sự, quốc phòng địa phương ở cơ sở; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận chiến tranh nhân dân trên địa bàn xã, phường, thị trấn ngày càng vững chắc; lãnh đạo xây dựng lực lượng dân quân có số lượng và cơ cấu hợp lý, thường xuyên phối hợp với các lực lượng giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, làm nòng cốt trong phòng, chống, khắc phục hậu quả thiên tai; góp phần giữ vững ổn định chính trị ở cơ sở, tích cực tham gia xây dựng cơ sở vững mạnh, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ. Đây là những nội dung, nhiệm vụ rất quan trọng của các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn ơ tỉnh Lạng Sơn hiện nay.

Ba là, từ những bài học kinh nghiệm qua hơn 10 năm tổ chức, hoạt động của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn trên địa bàn tỉnh, các huyện ủy, thành ủy và cơ quan chức năng cần tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn các Đảng ủy  xã, phường, thị trấn còn lại rà soát các điều kiện và tổ chức thành lập ngay chi bộ quân sự, đảm bảo 100% xã, phường, thị trấn trong toàn tỉnh đều có chi bộ quân sự; đồng thời tiếp tục duy trì, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của các chi bộ quân sự cấp xã hiện có. Việc này cần được tiến hành khẩn trương, đúng quy trình, thu tục, nguyên tắc, trong đó đặc biệt chú trọng đến các xã trọng điểm về quốc phòng, an ninh. Các huyện ủy, thành ủy trực thuộc Đảng bộ tỉnh cũng cần quan tâm lãnh đạo cấp ủy, cơ quan quân sự địa phương cùng cấp nghiên cứu, quán triệt và triển khai thực hiện nghiêm túc các quy định, hướng dẫn của Trung ương, Quân ủy Trung ương về tổ chức hoạt động chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn; nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động công tác đảng (CTĐ), công tác chính trị (CTCT) ở ban chỉ huy quân sự cấp xã và lực lượng dân quân thường trực, lực lượng dự bị động viên.

Bốn là, các huyện ủy, thành ủy cần tăng cường tổ chức các lớp tập huấn, bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ cấp ủy viên, trong đó có cấp ủy viên chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn. Đảng ủy - Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh cũng cần tiếp tục tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng nâng cao kiến thức, kỹ năng tiến hành CTĐ, CTCT cho đội ngũ cán bộ ban chỉ huy quân sự cấp xã, nhất là đồng chí chính trị viên cấp xã, qua đó góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn, để nó thực sự là hạt nhân lãnh đạo mọi hoạt động của ban chỉ huy quân sự cấp xã, lãnh đạo tham mưu cho cấp ủy, chính quyền địa phương về nhiệm vụ quốc phòng, quân sự địa phương ở cơ sở, xây dựng lực lượng dân quân, quản lý lực lượng dự bị động viên có độ tin cậy về chính trị, khả năng sẵn sàng chiến đấu cao, góp phần xây dựng đảng bộ xã, phường, thị trấn trong sạch, vững mạnh, hoàn thành tốt chức năng, nhiệm vụ.

Năm là, các chi bộ quân sự xã, phường, thị trấn cần tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ theo Kết luận số 18-KL/TW, ngày 22-9-2017 của Ban Bí thư khóa XII về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện Chỉ thị số 10-CT/TW của Ban Bí thư khóa X về nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ trong tình hình mới; Hướng dẫn số 09-HD/BTCTW, ngày 2-3-2012 (nay là Hướng dẫn số 12-HD/BTCTW, ngày 6-7-2018) của Ban Tổ chức Trung ươngvà Hướng dẫn số 09-HD/TU, ngày 29-5-2019 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy Lạng Sơn về một số vấn đề nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ và tiêu chí đánh giá chất lượng sinh hoạt chi bộ. Tổ chức duy trì sinh hoạt chi bộ thường kỳ đúng quy định, nội dung sinh hoạt của chi bộ cần bám sát nhiệm vụ chính trị của cấp ủy, chính quyền địa phương và nhiệm vụ của ban chỉ huy quân sự cấp xã; đảng viên tham gia sinh hoạt phải đầy đủ, chấp hành nghiêm nguyên tắc tập trung dân chủ; kịp thời nhắc nhở những biểu hiện thiếu xót, lệch lạc trong cán bộ, đảng viên; quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo mọi hoạt động của tiểu đội dân quân thường trực, cũng như công tác tuyển quân, giữ gìn an ninh, trật tự tại cơ sở...

Sáu là, thường xuyên giải quyết tốt các mối quan hệ công tác giữa đảng ủy quân sự địa phương, cơ quan chính trị cấp tỉnh với cấp ủy địa phương huyện trong lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra hoạt động CTĐ, CTCT đối với nhiệm vụ quân sự, quốc phòng địa phương nói chung, hoạt động của chi bộ quân sự cấp xã nói riêng. Cấp ủy, chỉ huy cơ quan quân sự địa phương cũng cần quan tâm nghiên cứu, tiếp tục cụ thể hóa các loại văn kiện và nền nếp hoạt động CTĐ, CTCT, đồng thời hướng dẫn, chỉ đạo các chi bộ quân sự và ban chỉ huy quân sự cấp xã triển khai thực hiện sát với điều kiện thực tiễn ở cơ sở, đảm bảo chất lượng, hiệu quả cao đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trước mắt và cơ bản lâu dài.