Kiên định và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh

Với tham luận Kiên định và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở nước ta, đại biểu Tạ Ngọc tấn, Uỷ viên Trung ương Đảng, Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản nhấn mạnh: Sự nghiệp đổi mới của nước ta đến nay đạt được những thành tựu hết sức to lớn và có ý nghĩa lịch sử cũng nhờ chúng ta nhận thức đúng đắn bản chất khoa học và cách mạng của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và vận dụng một cách sáng tạo trong thực tiễn xây dựng XHCN ở nước ta. Thực tiễn 25 thực hiện chính sách đổi mới vừa qua cho thấy, công cuộc xây dựng, phát triển đất nước ngày càng đi vào chiều sâu thì chúng ta càng phải đối diện với những vấn đề khó khăn, phức tạp mới, lại đặt ra cho đất nước những cơ hội lớn và thách thức mới. Tất cả đều đòi hỏi chúng ta phải nhận thức lại cho đúng, vận dụng sáng tạo, bổ sung và phát triển lý luận Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với bối cảnh mới của thế giới và các điều kiện cụ thể trong nước hiện nay. Kiên định và vận dụng sáng tạo bản chất khoa học và cách mạng của Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta đã ngày càng làm sáng tỏ con đường tiến lên CNXH ở nước ta thời kỳ đổi mới. Đó là con đường phát triển quá độ lên CNXH, bỏ qua chế độ TBCN, tức là bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng TBCN, nhưng tiếp thu, kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ TBCN, đặc biệt về khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất, xây dựng nền tảng kinh tế hiện đại...

Tạo sự thống nhất trong Đảng

Với tham luận Nhìn lại 10 năm thực hiện Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2001-2010, những bài học rút ra để thực hiện thắng lợi Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020, đại biểu Võ Hồng Phúc, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Kế hoạch và Đầu tư khẳng định: Đánh giá chung chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm qua chúng ta thực hiện thắng lợi và thành công. Việt Nam là một trong những nước có tốc độ tăng trưởng kinh tế nhanh so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Tốc độ tăng trưởng bình quân 7,2%/năm; GDP bình quân đầu người đạt 1.160USD; nước ta đã ra khỏi nhóm nước đang phát triển có thu nhập thấp.
Thực tiễn 10 năm qua khẳng định con đường phát triển của đất nước ta là đúng đắn và có thể rút ra 4 bài học chủ yếu để làm tốt hơn trong thời gian tới: Một là, bài học về phát huy dân chủ, khơi dậy sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, huy động và sử dụng có hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển đất nước. Hai là, đặc biệt coi trọng chất lượng, hiệu quả và tính bền vững của sự phát triển, bảo đảm ổn định kinh tế vĩ mô, giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa tốc độ và chất lượng tăng trưởng. Ba là, bảo đảm độc lập tự chủ và chủ quyền quốc gia, giữ vững ổn định chính trị - xã hội, tích cực, chủ động hội nhập quốc tế tạo môi trường thuận lợi cho phát triển đất nước. Bốn là, bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý của Nhà nước, phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân. Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ là ba nội dung gắn kết trong một chỉnh thể thống nhất, hình thành cơ chế vận hành của chế độ chính trị ở nước ta. Sự gắn kết thiếu chặt chẽ ba nội dung này sẽ làm yếu đi sự lãnh đạo của Đảng, giảm hiệu lực hiệu quả quản lý của Nhà nước và hạn chế việc thực hiện quyền làm chủ thật sự của nhân dân. Trong điều kiện càng đi sâu vào kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế, Đảng và Nhà nước phải giải quyết nhiều vấn đề mới, phức tạp, do đó, phải xây dựng cho được thiết chế thích hợp tạo sự gắn kết và phát huy cao nhất hiệu quả của cơ chế Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ để tiếp tục nâng cao vai trò lãnh đạo-cầm quyền của Đảng, nâng cao hiệu lực quản lý, điều hành, tổ chức thực hiện của Nhà nước và phát huy đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân, nhất là dân chủ trực tiếp.
Đại biểu Võ Hồng Phúc cũng nhấn mạnh: Yếu tố quan trọng nhất là sự lãnh đạo của Đảng. Năm 2007 kinh tế khó khăn, Chính phủ báo cáo Bộ Chính trị, kịp thời đưa ra biện pháp kiềm chế lạm phát… Tạo sự thống nhất trong Đảng và chúng ta đã thành công. Nội bộ Đảng từ cơ sở đến Trung ương, trước hết Bộ Chính trị, Ban Bí thư phải là thể thống nhất trong tư tưởng, trong chỉ đạo, điều hành, trong hành động. Muốn thống nhất thì phải đoàn kết, giữ gìn sự đoàn kết trong Đảng như con ngươi của mắt mình như Bác đã dạy. Muốn đoàn kết phải đấu tranh tự phê bình và phê bình, phải dân chủ, nhưng dân chủ phải tập trung. Cần thấm nhuần 3 chữ Đảng phân công.

Để phát triển nền kinh tế tri thức một cách hiệu quả

Đại biểu Vũ Hồng Khanh (Phó chủ tịch UBND Tp. Hà Nội) đưa ra một số giải pháp cụ thể về đẩy mạnh phát triển kinh tế tri thức, đưa nước ta phát triển nhanh, bền vững. Thứ nhất, khẩn trương xây dựng một Chương trình phát triển kinh tế tri thức mang tầm cỡ chiến lược quốc gia, coi đây là “trục” của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội đưa nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại. Thứ hai, tập trung ưu tiên xây dựng hai trung tâm quốc gia về công nghệ cao ở Hà Nội và ở Tp.Hồ Chí Minh, coi đây là mẫu hình, là đầu tàu phát triển khoa học - công nghệ - công nghiệp của cả nước. Thứ ba, phát triển các khu công nghiệp - công nghệ cao cấp vùng, với hạt nhân là các vườn ươm công nghệ - vườn ươm doanh nghiệp hiện đại, thay thế các khu công nghiệp kiểu cũ, đang tỏ ra kém hiệu quả, thậm chí cản trở sự phát triển. Thứ tư, coi trọng nguyên tắc phát triển khoa học-công nghệ với sự dẫn dắt, hỗ trợ của thị trường - doanh nghiệp, được khuyến khích, nuôi dưỡng bằng tinh thần cạnh tranh lành mạnh. Đặc biệt, chú trọng phát triển thị trường công nghệ, coi đây là sức kích thích quan trọng nhất của nền khoa học. Thứ năm, Nhà nước thực sự đóng vai trò "bà đỡ", tạo khung khổ pháp lý và hỗ trợ các điều kiện cần thiết để phát triển khoa học - công nghệ và cho hoạt động nghiên cứu nghiên cứu - triển khai. Thứ sáu, thực hiện một chiến lược phát triển khoa học có lộ trình phù hợp với năng lực nội sinh và có khả năng tranh thủ các thành tựu của thế giới. Trong giai đoạn đầu tiên, chiến lược đó cần dành sự ưu tiên cho việc khuyến khích hoạt động tiếp nhận, học hỏi và ứng dụng thành tựu khoa học-công nghệ của thế giới; trên nền tảng đó, tạo ra và làm mạnh lên năng lực nghiên cứu nội sinh, từ đó, xây dựng nền khoa học-công nghệ mạnh của Việt Nam sánh vai với thế giới. Thứ bảy, lôi kéo, thu hút các tập đoàn xuyên quốc gia, có tiềm lực khoa học-công nghệ và tài chính mạnh đầu tư vào Việt Nam, khuyến khích họ xây dựng các trung tâm nghiên cứu-phát triển, tạo "kênh" để từ đó, tri thức công nghệ lan tỏa rộng rãi ra toàn bộ nền kinh tế.

Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc

Đại biểu Huỳnh Đảm, Uỷ viên Trung ương Đảng, Chủ tịch UBTW  Mặt trận Tổ quốc Việt Nam khẳng định: Để sớm đưa Nghị quyết Đại hội XI của Đảng vào cuộc sống, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đại hội, một trong những đòi hỏi không thể thiếu đó là phải tiếp tục tăng cường và phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; tăng cường, mở rộng và phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam, các đoàn thể nhân dân trong thời kỳ mới. Từ đó, đòi hỏi: Trước hết, Đảng cần quan tâm lãnh đạo quán triệt, nâng cao nhận thức và trách nhiệm trong hệ thống chính trị và toàn xã hội về sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc và về Mặt trận Dân tộc thống nhất Việt Nam theo quan điểm của Đảng và Tư tưởng Hồ Chí Minh, vì hiện nay, nhận thức và trách nhiệm của một bộ phận cán bộ, đảng viên và nhân dân về vấn đề này còn nhiều hạn chế, chưa quan tâm đúng mức đến việc chăm lo khối đại đoàn kết toàn dân tộc và phát huy vai trò của MTTQ Việt Nam. Đảng cần quan tâm lãnh đạo kịp thời cụ thể hóa, thể chế hóa quan điểm, chủ trương, đường lối của Đảng thành những chính sách, pháp luật, quy định cụ thể về đại đoàn kết toàn dân tộc và về MTTQ Việt Nam, nhất là những chính sách, pháp luật, quy định liên quan đến từng giai cấp, tầng lớp, đặc biệt là đối với giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, đội ngũ trí thức, doanh nhân, dân tộc, tôn giáo và người Việt Nam ở nước ngoài… Đảng cần quan tâm lãnh đạo tiếp tục đẩy mạnh Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” một cách thiết thực, đi vào chiều sâu; ngăn chặn suy thoái phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, đẩy lùi tệ tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, quan liêu xa rời quần chúng của một bộ phận cán bộ, đảng viên. Mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo các cấp phải luôn nêu gương về mọi mặt, thật sự cần, kiệm, liêm, chính, chí công, vô tư, hết lòng phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, làm cho Đảng ta thật sự vừa là người lãnh đạo, vừa là người đầy tớ trung thành của nhân dân như Bác Hồ đã dạy. Đảng cần tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với MTTQ Việt Nam và các đoàn thể nhân dân, tôn trọng nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức và hoạt động của MTTQ Việt Nam, tôn trọng tính tự chủ, ủng hộ mọi hoạt động tự nguyện, tích cực, sáng tạo và chân thành lắng nghe ý kiến đóng góp của Mặt trận và các đoàn thể; thực hiện tốt vai trò Đảng vừa là người lãnh đạo vừa là thành viên của MTTQ Việt Nam. Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc luôn gắn liền với yêu cầu mở rộng dân chủ, tăng cường đồng thuận xã hội và giữ vững kỷ cương trong đời sống xã hội, trên tất cả các lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội... ở tất cả các cấp, các ngành. Do vậy, Đảng cần tăng cường lãnh đạo các cơ quan nhà nước, các cấp chính quyền chăm lo phát huy và bảo đảm quyền dân chủ của nhân dân theo pháp luật, tăng cường đồng thuận xã hội; đồng thời, ngăn chặn và xử lý nghiêm minh những biểu hiện vi phạm quyền dân chủ của nhân dân, cũng như những biểu hiện lợi dụng dân chủ để vi phạm pháp luật, kích động nhân dân, gây rối trật tự công cộng, ảnh hưởng đến sự ổn định chính trị, xã hội và chia rẽ khối đại đoàn kết dân tộc. Trước yêu cầu đổi mới, chỉ có mở rộng dân chủ XHCN  thực sự mới có đồng thuận xã hội và đoàn kết thực sự, bền vững; cần thực hiện dân chủ và đoàn kết từ trong Đảng ra toàn xã hội; thực hiện thật tốt Quy chế dân chủ ở cơ sở và Pháp lệnh thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn; kết hợp thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ trong Đảng với nguyên tắc hiệp thương dân chủ trong tổ chức Mặt trận nhằm làm phong phú thêm nền dân chủ XHCN ở nước ta. Đảng cần lãnh đạo sớm cụ thể hoá, thể chế hoá các quy định để MTTQ Việt Nam và các đoàn thể nhân dân thực hiện vai trò giám sát và phản biện xã hội theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước. Đảng cần quan tâm lãnh đạo vừa chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng, của Nhà nước; đồng thời tăng cường chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ Mặt trận và các đoàn thể, nhất là cán bộ chủ chốt ngang tầm với yêu cầu nhiệm vụ. Đảng và Nhà nước cần tiếp tục quan tâm, tạo điều kiện thuận lợi cả về cơ chế, chế độ, chính sách, điều kiện, phương tiện làm việc để MTTQ Việt Nam phát huy vai trò “rất quan trọng” của mình đã được khẳng định trong các văn kiện của Đảng, pháp luật của Nhà nước và trong thực tiễn đời sống xã hội, nay tiếp tục được khẳng định trong dự thảo Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển) và dự thảo Báo cáo chính trị của Đại hội, đó là: MTTQ Việt Nam là tổ chức liên minh chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, các tầng lớp xã hội, các dân tộc, tôn giáo, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; là một bộ phận của hệ thống chính trị, là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân, thực hiện giám sát và phản biện xã hội, tham gia xây dựng Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN, đại diện cho ý chí, nguyện vọng, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của các tầng lớp nhân dân, thắt chặt mối liên hệ giữa nhân dân với Đảng và Nhà nước. MTTQ Việt Nam và các đoàn thể nhân dân có vai trò rất quan trọng trong sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Đổi mới mô hình tăng trưởng và cơ cấu lại nền kinh tế

Đại biểu Nguyễn Văn Đua (Phó bí thư Thành ủy Tp.Hồ Chí Minh) đồng tình và đề nghị cần phải có chính sách và giải pháp mạnh mẽ, có hiệu quả để thúc đẩy nhanh quá trình "chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thực hiện tái cấu trúc nền kinh tế" đề ra trong dự thảo "Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2011-2020". Từ thực tiễn hoạt động kinh tế trên địa bàn Tp.Hồ Chí Minh, đại biểu Nguyễn Văn Đua nhấn mạnh: 5 nhóm chính sách và giải pháp sau: Cần đổi mới tư duy về chức năng quản lý kinh tế của Nhà nước thông qua việc sử dụng công cụ kế hoạch hoá phù hợp với sự vận hành của cơ chế thị trường; Sử dụng hiệu quả công cụ chính sách kinh tế-tài chính để thúc đẩy quá trình tái cấu trúc nội bộ các ngành kinh tế; sử dụng các tổ chức kinh tế của Nhà nước như công cụ để khắc phục và hạn chế những khuyết tật của thị trường; chuyển từ cơ cấu kinh tế địa phương sang cơ cấu kinh tế vùng; đổi mới tổ chức hoạt động của chính quyền đô thị trong khuôn khổ tổ chức hệ thống chính quyền địa phương theo hướng mở rộng tính tự chủ và chịu trách nhiệm với nhiệm vụ được giao.

Bảo vệ môi trường có ý nghĩa sống còn
Đại biểu Phạm Khôi Nguyên, Uỷ viên Trung ương Đảng, Bộ trưởng Tài nguyên và Môi trường cho rằng: Bên cạnh những thành tựu rất đáng khích lệ, chúng ta vẫn phải thừa nhận một thực tế là, chất lượng môi trường đang tiếp tục xấu đi, gây ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ và đời sống của nhân dân... Nếu không có giải pháp cấp thiết, thoả đáng sẽ là lực cản lớn đối với quá trình phát triển kinh tế-xã hội, đe doạ nghiêm trọng sự phát triển bền vững của đất nước. Nguyên nhân của tình trạng nêu trên có nhiều, trong đó có nguyên nhân khách quan do thiên tai, biến đổi khí hậu, nhưng nguyên nhân chủ quan vẫn là chính. Đại biểu Phạm Khôi Nguyên khẳng định: Phát triển nhanh, bền vững là yêu cầu cấp thiết trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bảo vệ môi trường trong thời gian tới có ý nghĩa sống còn, là nhiệm vụ hết sức khó khăn, phức tạp, đòi hỏi phải đổi mới tư duy, đổi mới cách làm và cần những giải pháp mang tính đột phá.

Ngày mai 14-1, Đại hội tiếp tục thảo luận tại Hội trường. 

Song Thu