Thực hiện nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2), ngày 12-5-1999, Bộ Chính trị (khóa VIII) ban hành Quy định số 55-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm. Hội nghị Trung ương 4 (khóa IX) khẳng định sự đúng đắn, cần thiết của quy định và bổ sung, sửa đổi. Trên cơ sở đó, Bộ Chính trị (khóa IX) đã ban hành Quy định số 19 thay thế Quy định số 55 trước đây. Ngày 7-12-2007, Bộ Chính trị khóa X tiếp tục ban hành Quy định số 115-QĐ/TW về những điều đảng viên không được làm.
Ngày 1-11-2011, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định số 47-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, quy định về những điều đảng viên không được làm. Nội dung Quy định số 47-QĐ/TW là sự kế thừa và phát triển các quy định của Đảng về những điều đảng viên không được làm của các nhiệm kỳ trước.
Về thẩm quyền, Quy định số 47-QĐ/TƯ là của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, còn các quy định về những điều đảng viên không được làm của các nhiệm kỳ trước là của Bộ Chính trị.
Về nội dung, Quy định số 47-QĐ/TƯ với các điều khoản chặt chẽ hơn, phù hợp với vai trò lãnh đạo của Đảng và nhiệm vụ của đảng viên trong giai đoạn cách mạng mới.
Mở đầu Quy định nêu rõ: “Đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam là chiến sĩ cách mạng trong đội tiên phong của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và dân tộc Việt Nam; cùng với việc gương mẫu chấp hành Cương lĩnh chính trị, Điều lệ Đảng, các nghị quyết, chỉ thị của Đảng và pháp luật của Nhà nước, các quy định của Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội mà mình là thành viên, phải chấp hành nghiêm chỉnh những quy định cụ thể của Đảng về những điều đảng viên không được làm”.
Những năm gần đây, những tiêu cực của cơ chế thị trường đã tác động không ít đến tư tưởng và lối sống của cán bộ, đảng viên, nhất là những đảng viên có chức, có quyền. Vì vậy, cùng với việc đề cao việc tự tu dưỡng, rèn luyện, Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XI) đã ban hành Quy định số 47-QĐ/TW với những điều khoản hết sức chặt chẽ yêu cầu tất cả đảng viên thực hiện, như Điều 8: “Quan liêu, thiếu trách nhiệm, bao che, báo cáo sai sự thật, lạm quyền, nhũng nhiễu khi thực hiện nhiệm vụ. Thiếu trách nhiệm để cơ quan, đơn vị, địa phương do mình trực tiếp phụ trách xảy ra tình trạng mất đoàn kết, tham nhũng, buôn lậu, lãng phí, thất thoát tài sản và các tiêu cực khác…”; Điều 12 - Không được “Đưa, nhận, môi giới hối lộ; môi giới làm thủ tục hành chính hoặc lợi dụng vị trí công tác để môi giới hưởng thù lao dưới mọi hình thức trái quy định; đưa nhận hoa hồng hoặc môi giới đưa nhận, hoa hồng trái quy định”; Điều 15 quy định: Không được “Dùng công quỹ để thăm viếng, tiếp khách, tặng quà, xây dựng công trình, mua sắm trang thiết bị, phương tiện làm việc, đi lại, thông tin liên lạc vượt quá tiêu chuẩn, định mức hoặc trái quy định…”.
Quy định số 47-QĐ/TƯ là sự cụ thể hóa Điều lệ Đảng, chuẩn mực để đảng viên thực hiện; là tiêu chí để đảng viên phấn đấu rèn luyện, tu dưỡng để tăng cường kỷ cương, kỷ luật của Đảng và giữ gìn phẩm chất chính trị, đạo đức cách mạng, tính tiên phong gương mẫu của đảng viên, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng; là cơ sở để quần chúng giám sát, kiểm tra, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh; là căn cứ để xem xét, xử lý vi phạm của đảng viên. Quy định còn giúp các tổ chức đảng tháo gỡ những vướng mắc khi xử lý các tình huống ở cơ sở, hạn chế những biểu hiện tiêu cực...
Nhìn chung, các tổ chức đảng và đảng viên đã nhận thức đúng đắn về mục đích, ý nghĩa của quy định và đã đưa và thực hiện, nhất là nội dung tự phê bình và phê bình, và làm căn cứ đánh giá chất lượng đảng viên và tổ chức đảng hằng năm.
Thực tế cho thấy, việc thực hiện quy định về những điều đảng viên không được làm đã góp phần rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng viên, giữ nghiêm kỷ luật, kỷ cương của Đảng, xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh.
Tuy nhiên, do nhận thức chưa thật đầy đủ, sâu sắc về ý nghĩa và tầm quan trọng của quy định, một số tổ chức đảng chưa tích cực tổ chức triển khai; quá trình thực hiện, không thường xuyên bám sát, đôn đốc, kiểm tra. Không ít đảng viên còn vi phạm, có cả những vi phạm nghiêm trọng, nhưng chưa được phát hiện, xử lý kịp thời.
Để thực hiện có hiệu quả Quy định về những điều đảng viên không được làm, các cấp ủy đảng có trách nhiệm lãnh đạo, tổ chức triển khai thực hiện, hằng năm tổng kết, đánh giá, báo cáo với cấp ủy cấp trên kết quả thực hiện.
Các cấp ủy, tổ chức đảng các cấp tiếp tục quán triệt đầy đủ ý nghĩa, mục đích và nội dung của Quy định để đảng viên có nhận thức đúng đắn, sâu sắc và chấp hành nghiêm chỉnh. Các cấp ủy cơ sở tăng cường việc tuyên truyền, phổ biến nội dung Quy định cho các tổ chức chính trị - xã hội và quần chúng nhân dân biết để tham gia giám sát đảng viên và tổ chức đảng. Đưa nội dung của Quy định vào nội dung sinh hoạt thường kỳ của tổ chức đảng. Gắn việc thực hiện Quy định với việc thực hiện chế độ tự phê bình và phê bình, tập trung vào những điều đảng viên không được làm, theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về xây dựng Đảng và thực hiện Quy chế dân chủ ở cơ sở.
Trong tự phê bình và phê bình đòi hỏi tính tự giác cao của từng đảng viên, sự nêu gương của cán bộ lãnh đạo, quản lý. Phát huy vai trò giám sát của nhân dân, của mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân, của các phương tiện thông tin đại chúng và công luận. Tổ chức tốt các buổi sinh hoạt để quần chúng góp ý phê bình đảng viên. Tăng cường công tác kiểm tra, đặc biệt kiểm tra theo chuyên đề việc chấp hành Quy định đối với tổ chức đảng và đảng viên, giúp tổ chức đảng và đảng viên khắc phục, sửa chữa kịp thời những yếu kém, khuyết điểm.
Ủy ban kiểm tra các cấp làm tốt công tác kiểm tra khi có dấu hiệu vi phạm gắn với việc xem xét, giải quyết tố cáo để kịp thời phát hiện, chủ động phòng ngừa, ngăn chặn vi phạm; chỉ đạo kiểm tra các tổ chức đảng trong công tác lãnh đạothực hiện quy định. Những đảng viên vi phạm Quy định này phải được xử lý công minh, chính xác, kịp thời theo quy định của Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Thực hiện tốt những điều đảng viên không được làm nhất định sẽ góp phần đẩy lùi “sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc…của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo, quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp” mà Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI đã nêu.
Nguyễn Xuyến
8 Kiệt 65 Phan Bội Châu - TP. Huế