1. Trong bài học 5 được nêu trong Dự thảo Cương lĩnh Xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên CNXH (bổ sung, phát triển năm 2011): “Sự lãnh đạo đúng đắn của Ðảng...”, về phòng chống nguy cơ lớn, đề nghị thêm: Nguy cơ tham nhũng; bệnh quan liêu, dân chủ hình thức; bệnh thành tích, báo cáo không đúng sự thực. Ðây là ba nguy cơ khá phổ biến.

2. Về mô hình chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam, Dự thảo Cương lĩnh đã nêu ra tám đặc trưng. Mô hình này đã được tập trung trí tuệ nghiên cứu, đúc rút từ thực tiễn 20 năm qua, song tôi cũng mạnh dạn nói lên những suy nghĩ của mình.

Ðặc trưng “Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh” là đặc trưng xuyên suốt các đặc trưng, là mục tiêu xây dựng đất nước mà nhân dân ta đang phấn đấu thực hiện, nếu xác định ra tiêu chí cụ thể thì sẽ trùng lặp các đặc trưng khác. Do đó nên dùng nó làm mục tiêu chung, không nên nêu thành một đặc trưng.

Ðặc trưng “Do nhân dân làm chủ” cần thêm: “cán bộ là công bộc của dân”, vì không ít cán bộ vi phạm điều này.

Ðặc trưng về kinh tế nêu trong Dự thảo, theo tôi, đối với các nước xã hội chủ nghĩa cần làm rõ hai vấn đề khác các nước tư bản: Một là, phân phối công bằng (theo lao động, đóng góp cổ phần...) và phải có nghĩa vụ đóng góp làm phúc lợi xã hội. Hai là, phải có sự quản lý, điều tiết của Nhà nước đối với nền kinh tế.

Ðặc trưng văn hóa cần nghiên cứu thay chữ “đậm đà”. Ðặc trưng này nên thêm xây dựng đạo đức mới, đạo đức Hồ Chí Minh. Một xã hội muốn tồn tại phải có đạo đức phù hợp làm nền tảng.

Trước đây Bác Hồ nói ham muốn tột bậc của mình là dân tộc độc lập, nhân dân có cơm ăn, áo mặc, được học hành là thể hiện tính khái quát và cụ thể. Trong Dự thảo nêu ra “Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc” đúng, nhưng còn chung chung, cần học tập Bác để khái quát và cụ thể nội dung này.

Từ đó, tôi xin đề xuất các đặc trưng sau:

- Có nền kinh tế nhiều thành phần phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại; phân phối công bằng, có nghĩa vụ đóng góp phúc lợi xã hội; Nhà nước công hữu các tư liệu sản xuất chủ yếu và quản lý, điều tiết nền kinh tế.

- Nhân dân làm chủ mọi mặt; cán bộ là công bộc của dân.

- Mọi người tự giác lao động, ai cũng có việc làm; được no cơm, ấm áo, học hành, chữa bệnh và hưởng thụ văn hóa; trẻ em, người già, người có công với cách mạng được chăm sóc, người tài giỏi được tôn vinh; không còn người nghèo, tội phạm xã hội bị đẩy lùi, cuộc sống bình yên.

- Có nền văn hóa tiên tiến thấm sâu bản sắc dân tộc, có nền đạo đức mới thấm nhuần đạo đức Hồ Chí Minh.

- Ðất nước hòa bình, thống nhất, độc lập, vững mạnh toàn diện, đủ sức đánh thắng mọi loại chiến tranh của mọi kẻ thù.

- Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân; Ðảng Cộng sản lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

- Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới, đấu tranh vì hòa bình, phát triển và tiến bộ xã hội, ứng phó với biến đổi khí hậu toàn cầu.

Phấn đấu thực hiện các đặc trưng trên nhằm đi tới mục tiêu chung là: Xây dựng xã hội dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, và thực hiện điều mong muốn của Bác dặn trong Di chúc của Người là “... Xây dựng một nước Việt Nam hòa bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh...”.

3. Trong mục III về những định hướng lớn, cần có định hướng chăm sóc sức khỏe nhân dân và công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình. Ðây là một nội dung quan trọng thể hiện tính ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa.

Phan Xuân Ưu, Xóm Phan Đăng Lưu, xã Hoa Thành, huyện Yên Thành, tỉnh Nghệ An

Nguồn: Nhân Dân điện tử