1. Về 5 bài học kinh nghiệm:

Xin bổ sung, bớt và viết lại bài học thứ 5: “Năm là, sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Đảng phải nắm vững, vận dụng sáng tạo và phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, rèn luyện bản lĩnh chính trị, nâng cao sức chiến đấu và năng lực tổ chức để giải quyết tốt các vấn đề do thực tiễn cách mạng đặt ra”.

Câu “Đảng không có lợi ích nào khác ngoài việc phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân” và đoạn cuối bài học này “Mọi đường lối, chủ trương...” đưa xuống mục 12, phần IV.

Bỏ 2 từ “đủ sức”, thay bằng từ “tốt” vì chỉ “đủ” sức thôi là chưa đủ, vấn đề là phải giải quyết tốt nhiệm vụ.

2. Quá độ lên chủ nghĩa xã hội:

Câu “Xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng là một xã hội...” ở mục 4, phần II nên bỏ từ “một” trước từ “xã hội” và sẽ là: “Xã hội - xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta xây dựng là xã hội: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh...”.

Cũng ở đoạn này, sau cụm từ “... có điều kiện phát triển toàn diện” thì xin thêm cụm từ “người với người là bạn” vào trước cụm từ “các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam”. Cụm từ này ngắn gọn nhưng nói rõ được mối quan hệ giữa người với người trong xã hội, trong toàn nhân loại.

Câu: “Để thực hiện thành công các mục tiêu trên, toàn Đảng, toàn dân ta cần nêu cao tinh thần cách mạng tiến công...” đề nghị thêm cụm từ “đoàn kết một lòng”. Viết lại là: “toàn Đảng, toàn dân ta cần đoàn kết một lòng, nêu cao tinh thần cách mạng tiến công...”. Bởi, đoàn kết - chúng ta là sức mạnh.

Cũng ở mục này, câu: “Tám là, xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh”, đề nghị thêm cụm từ ngang tầm nhiệm vụ và sẽ là “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, ngang tầm nhiệm vụ”.

3. Những định hướng lớn:

Về bảo vệ môi trường, câu cuối đề nghị thêm cụm từ “và phát triển”, sẽ viết lại là: “Bảo vệ và sử dụng hợp lý, có hiệu quả và phát triển tài nguyên quốc gia”. Bởi rừng và rừng ngập mặn... phải trồng thêm, phải phủ xanh đồi trọc, đất ngập mặn chứ đâu chỉ bảo vệ, sử dụng.

Về chính sách xã hội, đoạn cuối khổ 6, mục 6, đề nghị thay 2 từ “chữa bệnh” thành “bảo vệ và chăm sóc sức khỏe”. “... về ăn, ở, đi lại, học tập, nghỉ ngơi, bảo vệ và chăm sóc sức khỏe...” sẽ bao hàm đầy đủ hơn.

Câu “bảo đảm quy mô hợp lý và chất lượng dân số” ở cuối khổ 7, mục 6 đề nghị thêm 2 từ “nâng cao” và viết là: “bảo đảm quy mô hợp lý và nâng cao chất lượng dân số”. Bởi chất lượng dân số phải được nâng dần từ thấp đến cao về mọi mặt.

Về nhiệm vụ quốc phòng ở khổ 2, mục 7, câu “Củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội là một nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên...”. Đề nghị thay cụm từ “trọng yếu thường xuyên” bằng nhiệm vụ chiến lược” và viết lại là: “Củng cố quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội là một nhiệm vụ chiến lược”. Bởi xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc là hai nhiệm vụ chiến lược đã được xác định trong văn kiện của nhiều kỳ Đại hội Đảng toàn quốc.

Ở mục 8, khổ 2, câu “hợp tác bình đẳng, cùng có lợi...” xin thêm và viết lại là: “hợp tác, đấu tranh, bình đẳng, cùng có lợi”. Bởi trên trường quốc tế hiện nay không chỉ có hợp tác mà còn phải đấu tranh mới có được hợp tác bình đẳng.

4. Phần IV: Hệ thống chính trị và vai trò lãnh đạo của Đảng:

Về Nhà nước, ở khổ 2, mục 10, câu “Nhà nước gắn bó chặt chẽ với nhân dân, thực hiện đầy đủ quyền làm chủ của nhân dân...”, đề nghị bỏ cụm từ “gắn bó chặt chẽ với nhân dân”, theo tôi là thừa, bởi ở trên đã xác định: Nhà nước ta là của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.

Câu cuối của khổ này, xin bổ sung hai từ “thường xuyên” và viết lại là “có cơ chế và thường xuyên kiểm tra, giám sát việc thực hiện 3 quyền đó...”, bởi có cơ chế chưa đủ, mà phải thường xuyên kiểm tra việc thực hiện.

Mục 12, về Đảng Cộng sản Việt Nam đề nghị bớt toàn bộ khổ 2: “Tư tưởng Hồ Chí Minh... nhân dân giành thắng lợi”. Tôi cho rằng không cần đưa đoạn này vào Cương lĩnh. Vì Cương lĩnh cần ngắn gọn, xúc tích; vả lại ở đoạn trên đã xác định: Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng...

Ở khổ 4, mục 12 này, đề nghị thêm ý: “Xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt”. Đảng phải vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức... Tôi cho rằng, xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt không chỉ có ý nghĩa lâu dài mà trước mắt cần được xem là cấp bách.

Câu “Đảng thường xuyên nâng cao năng lực cầm quyền... trong hệ thống chính trị” ở khổ 3, đề nghị thêm cụm từ “sức chiến đấu” và viết lại là: “Đảng thường xuyên nâng cao năng lực cầm quyền, sức chiến đấu và hiệu quả lãnh đạo, đồng thời phát huy mạnh mẽ vai trò, tính chủ động, sáng tạo và trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị”, bởi sức chiến đấu của nhiều tổ chức cơ sở đảng và một bộ phận không nhỏ đảng viên giảm sút.

Ở khổ 4, câu “Đảng gắn bó mật thiết với nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân...”, tôi đề nghị sửa “mật thiết” thành “máu thịt” để thống nhất với mục 2, phần I; bổ sung thêm nội dung là đầy tớ trung thành của nhân dân và viết lại là: “Đảng gắn bó máu thịt với nhân dân, là đầy tớ trung thành của nhân dân, tôn trọng và phát huy quyền làm chủ của nhân dân...”.

Cũng ở mục 12, khổ 5, đoạn từ: “Để đảm đương vai trò lãnh đạo... của Đảng và của nhân dân”, tôi xin bổ sung, nhấn mạnh mấy nội dung và đề nghị viết lại là:

1) Thường xuyên học tập và làm theo tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, đồng thời thực hiện tốt tự phê bình và phê bình như Di chúc của Hồ Chủ tịch.

2) Giáo dục đạo đức cách mạng suốt đời trung với nước, hiếu với dân, cầm, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, dĩ công vi thượng cho cán bộ, đảng viên và nhân dân. Chống chủ nghĩa cá nhân, cơ hội, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, chống đặc quyền, đặc lợi. Xử lý nghiêm mọi vi phạm kỷ luật đảng và pháp luật nhà nước, chức vụ càng cao càng phải tăng nặng.

3) Chăm lo phát hiện, bồi dưỡng, kết nạp quần chúng ưu tú, trẻ, nhất là trong công nhân, nông dân, trí thức vào Đảng; chú trọng chất lượng, tránh thiên về số lượng. Đồng thời, kiên quyết đưa ra khỏi Đảng những người không còn đủ tư cách đảng viên.

4) Thường xuyên làm tốt công tác kiểm tra, kết hợp giữa kiểm tra đảng, thanh tra nhà nước với thanh tra nhân dân đi đôi với giải quyết, xử lý có hiệu quả kết luận kiểm tra, thanh tra.

Phan Thân
Xã Xuân Viên, Nghi Xuân, Hà Tĩnh