Quân đội ta của nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân phục vụ. Một đội quân hội tụ đủ những phẩm chất nhân văn của quân đội cách mạng, có sự giác ngộ cao, lòng trung thành tuyệt đối, tinh thần đoàn kết chặt chẽ… Những phẩm chất đó tạo thành chất lính anh Bộ đội Cụ Hồ, làm nên cốt cách của những con người hết lòng phục vụ nhân dân, phục vụ Tổ quốc. Trong những phẩm chất đó thì yêu thương đồng chí, đồng đội là phạm trù đạo đức phản ánh quan hệ đặc biệt giữa các quân nhân trong Quân đội nhân dân Việt Nam, là tình cảm gắn bó, yêu thương, đồng cam cộng khổ, “tướng sĩ một lòng phụ tử”... Phẩm chất đó được hình thành, phát triển trong cả quá trình xây dựng, chiến đấu, lao động, học tập và công tác, được giữa gìn, phát huy trở thành một phẩm chất cao đẹp, được khẳng định bằng lời thề: Đoàn kết chặt chẽ với nhau như ruột thịt trên tình thương yêu giai cấp; hết lòng giúp đỡ nhau lúc thường cũng như lúc ra trận, thực hiện toàn quân một ý chí.
Phẩm chất ấy được thể hiện như sau:
1. Quan hệ đồng chí vừa thiêng liêng, vừa gần gũi, là cội nguồn sức mạnh đoàn kết, thống nhất cán bộ, đảng viên, chiến sĩ trong quân đội. Quan hệ đồng chí không chỉ là quan hệ giữa các đồng chí đảng viên, cán bộ mà còn là của những người cùng chung chí hướng sống, chiến đấu vì mục đích của Đảng, của dân tộc. Những quân nhân trong quân đội là con em của nhân dân lao động, từ nhiều miền quê khác nhau trở thành đồng đội cùng chung chung chiến hào, cùng thực hiện sứ mệnh cao cả với đất nước non sông. Mối quan hệ giữa đồng chí và đồng đội gắn bó chặt chẽ, biện chứng, không tách rời, được hình thành ngay từ khi quân nhân bước vào quân ngũ, được các cấp uỷ đảng, chỉ huy các cấp giáo dục, được tôi luyện trong thực tiễn chiến đấu, phục vụ chiến đấu, lao động, học tập. Yêu thương đồng chí luôn hoà quyện biện chứng với yêu thương đồng đội tạo thành phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội của Bộ đội Cụ Hồ.
2. Phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội của Bộ đội Cụ Hồ là phạm trù đạo đức phản ánh hành vi ứng xử của các quân nhân với nhau. Phẩm chất này trở thành tài sản tinh thần quý báu, được giữ vững, củng cố, phát huy. Tập thể quân nhân là một tập thể có quan hệ đặc biệt, các thành viên luôn có trách nhiệm với nhau, liên kết chặt chẽ với nhau về mọi mặt trên tình thương yêu đồng chí, đồng đội. Mọi hành vi ứng xử của mỗi quân nhân và mối quan hệ qua lại giữa các quân nhân với nhau đều có ảnh hưởng đến bầu không khí tâm lí trong tập thể, sức mạnh chiến đấu và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của cơ quan và đơn vị. Tập thể quân nhân cũng chính là môi trường ảnh hưởng trực tiếp nhất đến sự hình thành phẩm chất tình đồng chí, đồng đội của mọi quân nhân.
3. Phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội là tình cảm, mối quan hệ quân nhân được biểu hiện qua nhận thức, thái độ và hành động trong hoạt động thực tiễn của các quân nhân trong quân đội. Những người lính Bộ đội Cụ Hồ là những người con của các dân tộc anh em tham gia xây dựng quân đội, thực hiện mục tiêu lý tưởng của Đảng là giành độc lập, tự do cho dân tộc, bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ, biên cương của Tổ quốc, bảo vệ cuộc sống yên bình của nhân dân. Họ không phân biệt tuổi tác, thành phần, dân tộc, tôn giáo, giai cấp, trình độ học vấn,… luôn có nhận thức đúng về tình thương yêu đồng chí, đồng đội, dành cho nhau những tình cảm tốt đẹp - tình cảm của những con người cùng chung truyền thống yêu nước, thương nòi, một mục tiêu, lý tưởng. Yêu thương đồng chí, đồng đội không chỉ biểu hiện trong suy nghĩ, trong lời nói mà còn bằng hành động, cùng nhau chia sẻ khó khăn, hoạn nạn Những người lính Bộ đội Cụ Hồ sẵn sàng nhận khó khăn, gian khổ, hy sinh về mình, nhường cơm, sẻ áo cho nhau, chăm sóc đồng đội lúc thường cũng như lúc ra trận… Mặc dù hoạt động trong môi trường đặc thù, luôn phải đối mặt với các khó khăn, gian khổ, thậm chí hy sinh cả tính mạng, nhưng với bản chất cách mạng, Bộ đội Cụ Hồ họ vượt qua được mọi khó khăn trở ngại.
4. Phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội của Bộ đội Cụ Hồ là một trong những nhân tố tinh thần tạo nên sức mạnh tổng hợp của quân đội. Quân đội ta được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp tổ chức, lãnh đạo, giáo dục, rèn luyện, được nhân dân đùm bọc nuôi dưỡng. Phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội của Bộ đội Cụ Hồ luôn toả sáng, là một trong những nhân tố tinh thần tạo nên sức mạnh chiến đấu của quân đội ta. Chính sự yêu thương đồng chí, đồng đội đã tạo nên sức mạnh đoàn kết to lớn chiến thắng mọi kẻ thù xâm lược, ngày càng thể hiện là một đội quân thực hiện tốt chức năng của mình trong giai đoạn hiện naylà: Đội quân chiến đấu, đội quân công tác, đội quân lao động sản xuất.
Ngày nay, xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ từng bước hiện đại trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế càng cần phải luôn chăm lo xây dựng tinh thần đoàn kết, trên dưới một lòng. Đó chính là cội nguồn của mọi thành công trong mỗi cá nhân cũng như tập thể quân nhân. Điều này, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhiều lần căn dặn về xây dựng tình đồng chí, đồng đội thương yêu lẫn nhau lúc thường cũng như khi ra trận. Bác khẳng định: “Nếu thuộc bao nhiêu sách mà sống không có tình có nghĩa thì sao gọi là hiểu chủ nghĩa Mác - Lênin được”[1]. Vì vậy, muốn phát huy ngày càng cao phẩm chất quý báu này, các cấp uỷ đảng cần phải tiếp tục giáo dục chính trị tư tưởng nâng cao nhận thức cho bộ đội về giữ vững và phát huy phẩm chất yêu thương đồng chí, đồng đội của Bộ đội Cụ Hồ, tăng cường đoàn kết, củng cố, giữ gìn mối quan hệ gắn bó máu thịt giữa cán bộ và chiến sĩ, giữa các quân nhân dựa trên cơ sở nguyên tắc tổ chức và hoạt động, các chế độ, qui định và điều lệnh của quân đội. Các đồng chí đảng viên luôn là tấm gương về yêu thương đồng chí, đồng đội. Đồng thời gắn bó chặt chẽ với nhân dân, luôn kính trọng dân, giúp đỡ dân, bảo vệ dân, thực hiện quân với dân một ý chí.
ThS. Chu Minh Thiện, ThS. Phạm Quang Long
Đại học Nguyễn Huệ
---------------------
[1] Hồ Chí Minh, toàn tâp, t.12, Nxb CTQG, H, 2000, tr.554.