Bác Hồ dạy: “Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”(1). Mới đây, đồng chí  Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng khẳng định: Cán bộ là khâu then chốt trong công tác xây dựng đảng, là mặt trọng yếu toàn bộ hoạt động của Đảng ta, là nhân tố quyết định sự thành công của cách mạng. Thực tiễn những năm gần đây lòng tin của nhân dân vào Đảng có phần suy giảm bởi một bộ phận không nhỏ cán bộ của Đảng và Nhà nước sa sút nghiêm trọng, đáng báo động về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, đã được chỉ rõ trong Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Chúng ta càng thấu hiểu sâu sắc vai trò cán bộ cực kỳ quan trọng.

Muốn có cán bộ tốt, phải bắt đầu từ đâu? Trước hết cần có đường lối, chủ chương chính sách đúng đắn về công tác cán bộ. Vấn đề cốt lõi này ta đã có, nhưng khâu thực thi, vận hành công tác cán bộ còn nhiều bất cập. Trong đó, cán bộ làm công tác tổ chức cán bộ (sau đây gọi tắt là cán bộ tổ chức) các cấp giữ vai trò quan trọng, là then chốt của then chốt. Bộ tham mưu, bộ lọc, trợ thủ đắc lực này của Đảng hiện nay tuy đã được nâng chất, góp phần không nhỏ vào thành công của công tác cán bộ nhưng cũng có một bộ phận chưa chuẩn, để sót, lọt không ít người không đủ tiêu chuẩn vào bộ máy của Đảng, Nhà nước.

Để có đội ngũ cán bộ tổ chức đủ đức, đủ tài mà lâu nay thường nói có “tâm” có “tầm”, các cấp uỷ cần chọn và bố trí cán bộ tổ chức đủ tiêu chuẩn. Những tiêu chuẩn đó là:

             Về chính trị, tư tưởng và đạo đức

Trước tiên, phải tuyệt đối trung thành với mục tiêu lý tưởng của Đảng, tin tưởng kiên định với sự nghiệp đổi mới của Đảng, khắc phục khó khăn gian khổ, đặt quyền lợi chung lên trên quyền lợi cá nhân. Sản phẩm công tác tổ chức là hệ thống bộ máy, là những con người được bố trí vào bộ máy lãnh đạo, quản lý, đảm nhận trách nhiệm vận hành những công việc nhất định, liên quan tới vận mệnh quốc gia, tồn vong của chế độ xã hội. Cán bộ tổ chức phải có bản lĩnh, nhãn quan chính trị vững vàng. Từ lý tưởng và cách nhìn, họ thận trọng đi tìm đích thực hiền tài, bố trí đúng người, đúng việc phục vụ đắc lực cho sự nghiệp của Đảng, mang lại hạnh phúc cho nhân dân, trong đó có quyền lợi của họ. Cán bộ tổ chức phải lấy việc nước, việc chung làm trọng, vượt khó khăn hoàn thành nhiệm vụ theo yêu cầu cách mạng. Luôn cảnh giác với những kẻ cơ hội tìm cách chui vào bộ máy của Đảng, Nhà nước mưu cầu lợi ích riêng, ích kỷ, sẵn sàng phản bội Đảng, hại nước, hại dân.

Cán bộ tổ chức nhất thiết phải qua đào tạo về lý luận. Kiến thức về Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và thực tiễn có được trong rèn luyện giúp họ có phương pháp luận cách mạng, tư duy biện chứng khi xem con người, tránh hình thức, võ đoán. Con người thuộc thể động, ưu khuyết, mạnh yếu của cán bộ thuộc phạm trù lịch sử: “Trong thế giới, cái gì cũng biến hoá. Tư tưởng của người cũng biến hoá. Vì vậy cách xem xét cán bộ, quyết không nên chấp nhất, vì nó cũng phải biến hoá. Thí dụ: có người trước kia theo cách mạng nay lại phản cách mạng. Có người khi trước không cách mạng mà nay lại tham gia cách mạng. Thậm chí có người nay đang theo cách mạng, nhưng sau này có thể phản cách mạng. Một người cán bộ khi trước có sai lầm, không vì thế sai lầm mãi. Cũng có cán bộ đến nay chưa bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này không phạm sai lầm? Quá khứ, hiện tại và tương lai của mọi người không phải luôn giống nhau”. (2) Hiểu quy luật biện chứng đó, cán bộ tổ chức vững tâm, xem xét những trường hợp cụ thể ít sai sót, tránh thiệt thòi cho cách mạng và cho đương sự.

Cán bộ tổ chức phải luôn nhìn nhận sự vật khách quan, biện chứng, công tâm, liêm khiết. Khách quan mới rõ người, rõ việc, thái độ rõ ràng, vô tư tham mưu bố trí người đủ tiêu chuẩn đúng chức danh, không phản ảnh sai sự thật, không định kiến, bè phái, cục bộ, ban ơn, vụ lợi. Phải công tâm vì việc chung, không yêu nên tốt, ghét nên xấu, không bố trí người thân quen, tri ân người hẩu với mình.

Cán bộ tổ chức phải là người có cuộc sống trong sạch, lành mạnh, trung thực, thẳng thắn, tự giác, cần mẫn, nghiêm túc, tỷ mỉ, thận trọng trong công việc, đoàn kết và có tình thương yêu người, được nhiều người tin cậy. Những đức tính này tạo lòng tin để mọi người gần gũi, cung cấp thông tin đa chiều, có bề rộng, chiều sâu, dễ bề tham khảo được nhiều phương án, từ đó tìm được  giải pháp tối ưu, tham mưu tư vấn việc cất nhắc, cũng như thay đổi công việc của cán bộ một cách chính xác, hợp lòng dân. Cán bộ tổ chức có trong sáng lành mạnh mới tránh được cám dỗ tiền, tình, tránh những tiểu xảo bao vây lung lạc bằng vật chất của kẻ cơ hội, cảnh giác trước sự gian giảo của kẻ thù cài cắm phá hoại. Cán bộ tổ chức phải có lòng yêu nghề, say sưa, vui vẻ gắn bó, tự giác hy sinh quyền lợi cá nhân, tự hào, hạnh phúc khi phát hiện, tham mưu được nhiều cán bộ tốt, có đức, có tài.

Về năng lực tư duy hành động

Công tác tổ chức cán bộ là một khoa học tổng hợp về con người. Cán bộ tổ chức có kết quả khá, giỏi trong quá trình đào tạo cơ bản, được kiểm nghiệm kết quả học tập qua công tác lãnh đạo, quản lý nhất định, qua thử thách công việc mình phụ trách khi giải quyết các vấn đề trong những hoàn cảnh khó khăn có hiệu quả, chứng tỏ người có trình độ, năng lực, bản lĩnh. Cán bộ tổ chức cần có kinh nghiệm, được cọ sát thực tiễn, hiểu ngóc ngách sự việc mình phụ trách, không có đất cho kẻ xấu lừa, giấu giếm sự thật. Chẳng hạn chuyên viên được phân công theo dõi bộ, ngành chí ít cũng nên là một cán bộ từng đảm nhiệm vị trí đứng đầu quản lý một bộ phận nào đó ở một bộ, ngành. Cán bộ theo dõi địa phương chí ít cũng phải qua một khoá cấp uỷ địa phương, nhất thiết phải qua công tác thực tiễn cụ thể, chứng tỏ là người có năng lực. Cán bộ ở địa phương, bộ, ngành tuy đủ năng lực nhưng nếu có dư luận xấu, không nên tuyển dụng về tổ chức. Bố trí cán bộ tổ chức không đúng, cán bộ không hiểu biết thì dựa dẫm, làm theo nói leo, không thể tham mưu đề xuất được những vấn đề mới, tất hỏng việc, mất uy tín của cơ quan tổ chức.

Sức khoẻ tốt là yếu tố cần có ở người làm công tác tổ chức. Cán bộ tổ chức cần đi nhiều, tới nhiều nơi, tiếp cận đa dạng thông tin. Sức khoẻ giúp họ vững vàng chịu đựng khó khăn, sáng suốt, minh mẫn xử lý các sự kiện phức tạp tốn nhiều thời gian công sức.

Cán bộ tổ chức cần có khả năng diễn đạt, thuyết phục, gợi mở rành rọt các vấn đề. Có khả năng viết, trình bày cặn kẽ, dễ hiểu, người đọc không hiểu sai lệch nội dung. Ngày nay, cán bộ tổ chức còn phải thành thạo công nghệ thông tin, làm việc khoa hoc, khai thác được nhiều thông tin và bảo đảm an toàn thông tin tổ chức cán bộ, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác được giao.

Cán bộ tổ chức phải làm việc bằng tài năng, bản lĩnh tư duy độc lập, thực lực của mình. Có thông tin đa chiều, nhiều phương án tham vấn đúng cho các cấp lãnh đạo có thẩm quyền xem xét, lựa chọn, quyết định

Đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ tổ chức

Những phẩm chất tốt đẹp cần và đủ của người cán bộ tổ chức không phải bẩm sinh đã có đủ mà phải qua quá trình  rèn luyện, học tập. Vì vậy, Đảng cần dày công chăm lo đào tạo, bồi dưỡng họ.

Lựa chọn cán bộ tổ chức có đủ phẩm chất chính trị, tư cách đạo đức tốt, sống lành mạnh và năng lực chuyên môn, có chất lượng, đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ cách mạng hiện nay là vô cùng khó, nhưng nhất thiết phải làm. Đại bộ phận cán bộ tổ chức của Đảng, Nhà nước ta nói chung là tốt, có truyền thống lịch sử lâu dài, giàu kinh nghiệm trong việc tìm hiền tài, tham mưu, tư vấn nhiều vấn đề trọng đại về cán bộ góp phần quyết định cho thắng lợi của cách mạng. Song hiện nay cũng không ít cán bộ tổ chức không đủ đức, tài, tha hoá biến chất, lấy nhiệm vụ được giao làm đất kiếm lời, thoả mãn dục vọng cá nhân. Do đó thông qua thực hiện nghiêm túc Nghị quyết Trung ương 4, thẳng thắn chỉ ra những người không xứng đáng làm công tác tổ chức và sớm loại họ ra khỏi ngành.

Qui hoạch cán bộ tổ chức nằm trong quy hoạch cả đội ngũ cán bộ của Đảng. Nhưng đây là đội ngũ cán bộ công chức đặc thù chuyên nghiệp, đối tượng và sản phẩm của họ là những con người làm tốt nhiệm vụ ở nhiều lĩnh vực trong xã hội, là rường cột của Đảng duy nhất cầm quyền lãnh đạo toàn xã hội, toàn dân tộc. Quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tổ chức như đào tạo người làm vườn giỏi. Họ cần có lòng yêu nghề, không ngại vất vả nắng mưa, gió rét, chăm sóc những cây quý, biết bảo vệ che chắn cho cây khi thời tiết khắc nghiệt thay đổi bất thường, biết trừ sâu bệnh hại cây và cũng có bản lĩnh kiên quyết cắt tỉa hoặc loại bỏ những cây không đạt tiêu chuẩn, nhiễm bệnh, không để lây lan. Cây con của những cán bộ tổ chức là những mầm non - cán bộ tốt cho tương lai đất nước. Cần quy hoạch cán bộ tổ chức để có đội ngũ cán bộ đủ sức tham mưu, hướng dẫn, tổ chức thực hiện và kiểm tra uốn nắn công tác quy hoạch cán bộ nói chung đi đúng hướng, đạt hiệu quả.

Nguồn cán bộ tổ chức có các nhóm sau: nhóm thứ nhất là cán bộ trẻ đang công tác thực tế ở địa phương, ngành, cơ sở, được đào cơ bản, đang trong cấp uỷ, trong quy hoạch cán bộ ở đơn vị. Những cán bộ có tiềm năng này thường có tâm lý không muốn làm công tác tổ chức, muốn phấn đấu để thăng tiến theo con đường chuyên môn. Đảng nên kiên quyết thuyết phục, giao nhiệm vụ và có chính sách đúng với họ. Nhóm thứ hai là những sinh viên đại học tốt nghiệp từ khá trở lên ở các ngành khoa học cơ bản. Nhóm này cần đi thực tiễn để thử thách chọn lọc, sau đó đào tạo tiếp về lý luận. Đối với cả hai nhóm, ban đầu nói chung họ đều không thích làm công tác tổ chức. Đảng, Nhà nước cần có chế tài, chính sách đãi ngộ, khuyến khích, động viên thu hút họ để họ thấy được niềm vinh dự, cao quý của nghề tổ chức, yêu thích công việc, sẵn sàng yên tâm làm công tác tổ chức chuyên nghiệp. Nhiều cán bộ không ít lý do muốn chuyển vùng, chuyển ngành xin về cơ quan tổ chức công tác, tuỳ từng trường hợp cụ thể mà xem xét nhưng nhất thiết phải bảo đảm tiêu chuẩn. Chúng ta nên kiên quyết không đưa về các cơ quan tổ chức những cán bộ có hạn chế phẩm chất, năng lực, khó bề phát triển ở địa phương, ngành, tìm cách chuyển vùng, chuyển ngành.

Để các thực hiện các nhiệm vụ trên, chúng ta phải củng cố, xây dựng cả hệ thống bộ máy làm công tác tổ chức xây dựng Đảng. Các ban tổ chức cấp uỷ, các cơ quan tổ chức ngành, đơn vị cần được liên kết với nhau bằng một quy chế hoạt động. Hệ thống tổ chức phải có cơ chế giám sát thực thi công việc từng công đoạn trong bộ máy. Định kỳ đánh giá tín nhiệm cá nhân chuyên viên, công chức làm công tác tổ chức. Cán bộ, công chức được quản lý chặt chẽ cả trong và ngoài đơn vị, giúp nhau tránh các sai sót. Các thành viên được tập thể đánh giá, có thưởng, phạt công khai, công bằng.

Bùi Văn Điểm