Tiếp tục thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI) về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”, Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) đã ban hành Nghị quyết về “Tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”. Việc Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa XII) ban hành Nghị quyết Trung ương 4 và Bộ Chính trị ra Chỉ thị số 05 không chỉ là sự cụ thể hóa và triển khai thực hiện 10 nhiệm vụ, giải pháp về xây dựng Đảng được nêu trong Văn kiện Đại hội XII của Đảng mà còn là thể hiện quyết tâm chính trị cao của Đảng ta đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, nhằm xây dựng Đảng ta thật sự vững về chính trị, tư tưởng, tổ chức và trong sạch về đạo đức, tiếp tục lãnh đạo đất nước thực hiện sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giành những thắng lợi to lớn hơn nữa.

Thực tiễn cho thấy, Nghị quyết đã lựa chọn đúng vấn đề, đánh giá đúng thực trạng và đề ra các giải pháp đồng bộ, khả thi để tiếp tục xây dựng, chỉnh đốn Đảng và giúp cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng nhận diện đúng những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, qua đó tự soi mình, tự sửa chữa khuyết điểm… thực sự đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, tâm tư, nguyện vọng của đảng viên và nhân dân nên ngay sau khi ban hành, Nghị quyết Trung ương 4 đã tạo ra luồng sinh khí tươi mới, sức lan tỏa mạnh mẽ, sâu rộng trong toàn xã hội; được tuyệt đại đa số cán bộ, đảng viên và nhân dân quan tâm, đón nhận với sự phấn khởi, tin tưởng và nhất trí cao.

Quán triệt chỉ thị, hướng dẫn của Quân uỷ Trung ương (QUTƯ), Tổng cục Chính trị, việc kiểm điểm, tự phê bình và phê bình (TPB&PB) theo tinh thần Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) đã trở thành đợt sinh hoạt chính trị sâu rộng trong toàn quân. Trong quá trình triển khai, thực hiện Nghị quyết, các cấp ủy đảng đã tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nghị quyết, chỉ thị của Đảng; thường xuyên củng cố, kiện toàn, xây dựng, nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng và chất lượng đội ngũ đảng viên, chủ động triển khai kiểm điểm TPB&PB gắn với đánh giá phân loại cán bộ, đảng viên, tổ chức đảng và làm tốt công tác kiểm tra, giám sát, giáo dục cảnh giác, phòng ngừa, đấu tranh với các hoạt động chống phá của các thế lực thù địch. Trong 2 năm qua, Thường vụ QUTƯ đã gợi ý kiểm  điểm đối với 14 tập thể và 39 cá nhân; các đảng ủy trực thuộc QUTƯ đã gợi ý kiểm điểm cho 335 tập thể và 354 cá nhân với tinh thần nghiêm túc, thực chất. Những kết quả đạt được trong triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) sau hơn hai năm thực hiện là cơ hội để cấp ủy các cấp đánh giá đúng chất lượng tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên; đồng thời, làm cơ sở để xác định phương hướng khắc phục, sửa chữa khuyết điểm, hạn chế nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các đảng bộ trong thời gian tới.

Tuy nhiên, còn những thiếu sót, khuyết điểm, cần khắc phục: Một số cấp uỷ, tổ chức đảng năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu còn hạn chế, việc quán triệt, vận dụng và cụ thể hoá các nghị quyết, chỉ thị của cấp trên vào thực hiện nhiệm vụ của đơn vị chưa sát; thiếu biện pháp lãnh đạo khắc phục mặt yếu, khâu yếu trong cơ quan, đơn vị; công tác giáo dục chính trị tư tưởng của một số cấp ủy, chi bộ có lúc, có nơi chưa chủ động, nhạy bén, thiếu sức thuyết phục; quản lý tư tưởng và các quan hệ xã hội thiếu chặt chẽ; một số cán bộ, đảng viên chưa thường xuyên rèn luyện bản lĩnh chính trị, ngại học tập nâng cao trình độ; thiếu tu dưỡng đạo đức cách mạng, không làm chủ được bản thân trước những cám dỗ và tác động tiêu cực; chưa thực hiện tốt các quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên... Qua công tác kiểm tra, giám sát từ tháng 11 năm 2016 đến tháng 8 năm 2018 đã thi hành kỉ luật 41 tổ chức đảng, 708 đảng viên. Những hạn chế, khuyết điểm trên do nhiều nguyên nhân, nhưng nguyên nhân cơ bản nhất là một số cấp ủy, cán bộ chủ trì chưa chủ động quán triệt, cụ thể hóa nghị quyết, chỉ thị của cấp trên, cấp mình thành kế hoạch tổ chức thực hiện sát với đặc điểm, nhiệm vụ của cơ quan, đơn vị; năng lực dự báo, nắm bắt tình hình đơn vị còn hạn chế; trách nhiệm quản lý, giáo dục, giải quyết các vấn đề nảy sinh của đơn vị chưa cao; phương pháp, tác phong thiếu sâu sát, chưa chủ động, nhạy bén, khoa học; một số cán bộ, đảng viên bản lĩnh chính trị chưa vững vàng, không làm chủ được bản thân, không dám nhận khuyết điểm, không mạnh dạn đấu tranh TPB&PB.

Sau kiểm điểm, các cấp ủy đảng đã chỉ đạo quyết liệt việc khắc phục khuyết điểm, thường xuyên đôn đốc kiểm tra và bổ sung kế hoạch khắc phục; gắn việc tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị với thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh Bộ đội Cụ Hồ”; lấy kết quả học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh làm một tiêu chí đánh giá, bình xét, phân loại cán bộ, đảng viên, đoàn viên, hội viên hằng năm… góp phần nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng bộ trong thời gian tới.

Để tiếp tục thực hiện thắng lợi Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) gắn với đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo theo Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị cần thực hiện một số vấn đề sau:

Một là, tăng cường công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng, rèn luyện đạo đức, lối sống cho đội ngũ cán bộ, đảng viên. 

Tăng cường công tác giáo dục chính trị, định hướng tư tưởng có vai trò to lớn, góp phần quan trọng vào việc giác ngộ cách mạng, nâng cao nhận thức chính trị, thống nhất ý chí và hành động của cán bộ, đảng viên nhằm thực hiện thắng lợi chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ chính trị của các cơ quan, đơn vị. Do đó, cần tiếp tục đổi mới chương trình, nội dung giáo dục chính trị tư tưởng, giáo dục pháp luật, kỉ luật, đạo đức, lối sống cho phù hợp với yêu cầu phát triển và điều kiện thực tế của từng đơn vị; gắn giáo dục cơ bản với giáo dục thường xuyên, giáo dục chung với giáo dục riêng; thực hiện nói đi đôi với làm, “xây” đi đôi với “chống”. Cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần đưa nội dung giáo dục, rèn luyện đạo đức, lối sống vào sinh hoạt chi bộ và sinh hoạt chuyên đề, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ và thống nhất về nhận thức và hành động trong cán bộ, đảng viên và tổ chức đảng. Tăng cường kiểm tra, giám sát đối với việc thực hiện nhiệm vụ chính trị và vấn đề rèn luyện đạo đức cách mạng, nhất là giám sát chặt chẽ đối với cán bộ, đảng viên đảm nhiệm các nhiệm vụ liên quan đến quản lí tài chính, xây dựng cơ bản… Thường xuyên quan tâm giáo dục, bồi dưỡng đạo đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên. Chú trọng giáo dục nhân cách, đạo đức, lối sống, tri thức pháp luật và ý thức công dân. Tập trung vào những giá trị cơ bản của văn hóa, truyền thống và đạo lý dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, giá trị cốt lõi và nhân văn của Chủ nghĩa Mác - Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh, góp phần nâng cao chất lượng huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị và giáo dục - đào tạo của các học viện, nhà trường trong toàn quân. Nghiên cứu biên soạn đưa nội dung tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh vào chương trình giảng dạy của các nhà trường quân đội và bồi dưỡng, tập huấn cho đội ngũ cán bộ các cấp. Làm cho Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị tiếp tục lan toả và thấm sâu vào trong nhận thức cũng như hành động của từng cán bộ, đảng viên, quần chúng trong toàn quân.

Đồng thời, cấp ủy, tổ chức đảng các cấp cần đề cao vai trò gương mẫu của đội ngũ cán bộ chủ trì; làm tốt công tác quản lí tư tưởng, giữ vững sự đoàn kết, thống nhất, xây dựng lối sống trong sạch, lành mạnh, ứng xử văn minh, lịch sự cho cán bộ, đảng viên. Tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo nâng cao hiệu quả phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ cơ quan, đơn vị mình. Kịp thời thông tin cho cán bộ, đảng viên về tình hình kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và những vấn đề “nóng”, góp phần định hướng tư tưởng và giải quyết những vấn đề nảy sinh trong cơ quan, đơn vị. Kiên quyết đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, bảo vệ đường lối, quan điểm, chính sách của Đảng và Nhà nước, giữ vững trận địa tư tưởng của Đảng trong toàn Đảng bộ.

Hai là, phát huy vai trò của các cấp ủy đảng trong tiếp tục bổ sung và triển khai kế hoạch thực hiện có hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị.

Trên cơ sở đánh giá những kết quả đạt được sau hơn hai năm triển khai thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) và Chỉ thị 05 của Bộ Chính trị, Chỉ thị 87 của QUTƯ về tiếp tục đẩy mạnh học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, cấp ủy, tổ chức đảng các cơ quan, đơn vị cần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nhất là những mặt còn yếu kém; đề ra các biện pháp khắc phục, sửa chữa thiết thực, khả thi. Trên cơ sở đó bổ sung, hoàn thiện kế hoạch  hướng vào thực hiện 4 nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XII) đã xác định, đặc biệt là 27 biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong các chi bộ, đảng bộ. Trong kế hoạch thực hiện, cấp ủy đảng cần xác định rõ mục đích, yêu cầu, nội dung cụ thể, lựa chọn những giải pháp đột phá để khắc những hạn chế, yếu kém. Quá trình thực hiện phải bảo đảm dân chủ, nghiêm túc, thẳng thắn với tinh thần xây dựng, đúng yêu cầu, nội dung, cách làm, thời gian; phân công rõ người, rõ việc để xác định rõ trách nhiệm cho từng cá nhân cấp ủy viên. Tiến hành theo phương châm cấp trên phải làm gương, tự phê bình trước, cấp dưới làm sau; tập thể làm trước, cá nhân làm sau; cấp ủy viên cấp trên gương mẫu, nghiêm túc TPB&PB, làm gương cho cấp dưới…

Muốn vậy, trước hết, các tổ chức cơ sở đảng cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục cho đội ngũ cán bộ, đảng viên có nhận thức đúng đắn, sâu sắc về tình hình, nguyên nhân, nhận diện đúng những biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong từng chi bộ, đảng bộ cơ quan, đơn vị để tự soi mình, tự sửa chữa khuyết điểm và tự phấn đấu, gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Qua đó, có nhận thức sâu sắc về ý nghĩa, tầm quan trọng việc thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII) trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, là cơ hội tốt để xây dựng Đảng bộ Quân đội thực sự trong sạch, vững mạnh, toàn quân vững mạnh toàn diện, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.

Mặt khác, cần tăng cường công tác hướng dẫn, kiểm tra, giám sát tổ chức đảng cấp dưới và đảng viên trong quá trình thực hiện Nghị quyết Trung gương 4 (khóa XII) theo phương châm: Giám sát mở rộng, kiểm tra trọng tâm, trọng điểm. Chú trọng giám sát việc thực hiện nhiệm vụ, giải pháp ngăn chặn, đẩy lùi những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Nhất là sự phai nhạt lí tưởng cách mạng, thấy đúng không bảo vệ, thấy sai không đấu tranh, phụ họa theo những quan điểm sai trái, lệch lạc; không còn ý thức hết lòng vì Tổ quốc, Quân đội; không làm tròn bổn phận, chức trách được giao; không thực hiện đúng các nguyên tắc tổ chức, sinh hoạt đảng…

Đồng thời, các tổ chức đảng trong toàn quân cần chủ động phát hiện, phòng ngừa những vi phạm từ cơ sở, tạo sự chuyển biến rõ rệt về ý thức chấp hành pháp luật Nhà nước, kỉ luật Quân đội của từng cán bộ, đảng viên; nhất là cấp ủy viên, cán bộ chủ trì các cấp. Xử lí nghiêm các trường hợp vi phạm phẩm chất, tư cách, thiếu gương mẫu, không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao; đồng thời biểu dương những tổ chức đảng, cá nhân đạt kết quả tốt trong công tác xây dựng chi bộ, đảng bộ trong sạch vững mạnh, đơn vị vững mạnh toàn diện.

Ba là, phát huy tính tích cực, tự giác học tập và tu dưỡng, rèn luyện theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh với phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” của cán bộ, đảng viên, quần chúng.

Đây là giải pháp “xương sống” trong hệ thống các giải pháp. Thực tiễn cho thấy, cho dù các cơ quan, đơn vị tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo, kế hoạch, chương trình xây dựng cụ thể nhưng bản thân mỗi cán bộ, đảng viên, quần chúng không nêu cao tinh thần tự giác, chủ động quán triệt, tự học tập, làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong từng công việc cụ thể hằng ngày tại cơ quan, đơn vị cũng như sinh hoạt tại địa phương, gia đình; không gắn với phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá” thì công tác xây dựng, chỉnh đốn đảng sẽ không đạt được kết quả cao.

Để phát huy vai trò chủ động trong tự giáo dục, tự rèn luyện về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, phong cách của cán bộ, đảng viên, quần chúng, cần coi trọng việc phát huy tính tự giác, tính tích cực đấu tranh với cái xấu, tự soi, tự sửa, hoàn thiện tư cách đạo đức, phẩm chất chính trị và năng lực chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân để không bị ảnh hưởng của những tiêu cực trong xã hội tác động dẫn đến “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Đồng thời, kết hợp chặt chẽ tự giáo dục, tự rèn luyện tư tưởng chính trị, đạo đức cách mạng của từng cán bộ, đảng viên, quần chúng với sự tăng cường công tác quản lý, giáo dục việc rèn luyện đạo đức, tác phong của các cấp lãnh đạo, tổ chức, chỉ huy và tổ chức quần chúng.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, quá trình tự giáo dục, tự rèn luyện tư tưởng, đạo đức, phong cách phải được coi như một quá trình “luyện vàng”. Vì vậy, cần phải có sự nỗ lực phấn đấu của cả cá nhân cán bộ, đảng viên, quần chúng và sự quản lý, giáo dục của các cấp uỷ, tổ chức chỉ huy trong từng cơ quan, đơn vị.

PGS, TS Đồng Ngọc Châu
ThS, Phạm Tấn Nam
Trường Đại học Nguyễn Huệ