Trường Sỹ quan Lục quân 1 - Đại học Trần Quốc Tuấn là trường đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam, được thành lập theo Chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Nghị quyết Hội nghị quân sự Bắc Kỳ của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngày 15-4-1945. Bảy mươi năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Trường Sỹ quan Lục quân 1 đã đào tạo được 83 khóa học, trong đó có 78 khóa với trên 10 vạn cán bộ, sỹ quan đã ra trường. Các thế hệ cán bộ được đào tạo tại Nhà trường đã có mặt trên khắp các chiến trường và mọi miền Tổ quốc, góp phần xứng đáng vào thắng lợi của các cuộc chiến tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Nhiều đồng chí đã phát triển thành cán bộ cấp cao, giữ các trọng trách của Đảng, Nhà nước và Quân đội; hơn 300 đồng chí đã trở thành tướng lĩnh; 28 đồng chí đã được tuyên dương danh hiệu Anh hùng LLVTND, Anh hùng Lao động; 13 đồng chí được phong tặng Nhà giáo ưu tú, nhiều cán bộ, giảng viên, học viên của Nhà trường đã trở thành nhà khoa học, văn nghệ sỹ, vận động viên xuất sắc, phá kỷ lục quốc gia, quốc tế. Kế thừa và phát huy truyền thống bảy mươi năm, Nhà trường tiếp tục thực hiện nhiệm vụ giáo dục - đào tạo mà Đảng, Nhà nước, Quân đội giao phó, trở thành trường điểm của Bộ Quốc phòng.
Hoà cùng xu thế phát triển và hội nhập quốc tế, trước tình hình thế giới, khu vực luôn tiềm ẩn nhiều vấn đề phức tạp, khó lường. Xung đột sắc tộc, tôn giáo, khủng bố, với các loại tội phạm xuyên quốc gia, tội phạm an ninh phi truyền thống... diễn ra ở nhiều nơi; tranh chấp biển, đảo diễn biến phức tạp; yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng quân đội thời kỳ mới đòi hỏi ngày càng cao... Những vấn đề trên đặt ra cho Nhà trường phải không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục, đào tạo. Mỗi cán bộ, giảng viên, học viên, nhân viên, chiến sĩ toàn trường luôn phát huy tốt hơn nữa tinh thần đoàn kết, trách nhiệm, phấn đấu hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ trên từng cương vị, chức trách được giao, xứng đáng là Nhà trường trọng điểm trong hệ thống các học viện, trường sĩ quan của Quân đội.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng uỷ Quân sự Trung ương và hướng dẫn chỉ đạo của các cơ quan Bộ Quốc phòng, Trường Sĩ quan Lục quân 1 từng bước đưa Nghị quyết Đảng bộ Nhà trường lần thứ XV (2010), Đại hội lần thứ IX của Đảng bộ Quân đội và Nghị quyết Đại hội lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam vào thực tiễn: Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ, toàn diện, tập trung nâng cao chất lượng dạy, học và nghiên cứu khoa học lên một bước mới, đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp uỷ, tổ chức đảng, xây dựng Đảng bộ vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên, đảng viên có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, trình độ học vấn sau đại học ngày càng cao. Xây dựng nhà trường chính quy, mẫu mực về mọi mặt, trở thành trường điểm của Bộ Quốc phòng. Trong đó, đặc biệt, đẩy mạnh thực hiện phong trào thi đua quyết thắng “Dạy thực chất, học thực chất, hiệu quả thực chất, chính quy mẫu mực” với phương châm “chuẩn đầu vào, chặt đầu ra”- coi đây là biện pháp quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục - đào tạo. Bám sát chủ đề cuộc vận động năm 2010 “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, xây dựng Đảng ta thật trong sạch vững mạnh, là đạo đức, là văn minh”.
Ngày 28-10-2010, Thủ tướng Chính phủ ký quyết định thành lập Trường Đại học Trần Quốc Tuấn trên cơ sở nâng cấp Trường Sĩ quan Lục quân 1. Trường Đại học Trần Quốc Tuấn trực thuộc Bộ Quốc phòng và là cơ sở giáo dục đại học. Việc nâng cấp Trường Đại học Trần Quốc Tuấn đã được Bộ Giáo dục - Đào tạo, các cơ quan chức năng Nhà nước khảo sát cụ thể về chất lượng đội ngũ giảng viên, cơ sở vật chất, trang thiết bị bảo đảm đạt tiêu chuẩn đào tạo đại học theo quy định. Ngày 12 - 8 - 2011, Bộ Giáo dục - Đào tạo ban hành quyết định số 3380/QĐ - BGDĐT cho phép Trường đại học Trần Quốc Tuấn đào tạo chuyên ngành nghệ thuật quân sự trình độ thạc sĩ.
Ngày 29-3-2011, Đảng uỷ Nhà trường ra Nghị quyết số 15-NQ/ĐU về xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ giai đạo (2010 - 2015). Nghị quyết đề ra phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ lãnh đạo xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên: Xây dựng đội ngũ cán bộ, giảng viên có số lượng, cơ cấu hợp lý, bản lĩnh chính trị vững vàng, tinh thần trách nhiệm cao, phẩm chất đạo đức tốt, lối sống trong sạch lành mạnh, ý thức tổ chức kỷ luật nghiêm, trình độ học vấn sau đại học ngày càng cao, năng lực công tác tốt, tác phong làm việc khoa học, hiệu quả, có sức khoẻ tốt và độ tuổi phù hợp. Tích cực tạo nguồn bảo đảm sự phát triển ổn định vững chắc, liên tục giữa các lớp, các thế hệ cán bộ. Phấn đấu trong 5 năm tới có tỷ lệ giảng viên dự trữ từ 10 - 15%; 100% cán bộ, giảng viên được đào tạo và có trình độ đại học, riêng giảng viên có trình độ sau đại học đạt từ 50 - 55%, trong đó tiến sĩ 6 - 8%; có một tỷ lệ nhất định được đào tạo, bồi dưỡng ở nước ngoài.
Thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu của Đảng, Nhà nước, Quân đội giao phó, Nhà trường đã đạt được những kết quả - khẳng định bước phát triển mới của giáo dục- đào tạo từ 2010 đến nay. Kết quả này được cụ thể qua từng năm học. Năm học 2011-2012, khoá 76 đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu trình độ đại học có 100% tốt nghiệp, trong đó: 1,20% tốt nghiệp loại giỏi, 86,75% tốt nghiệp loại khá. Khoá 6 đào tạo sĩ quan phân đội, 100% tốt nghiệp. Trong đó: loại giỏi1,18%; khá 55,62... Trong năm học 2012 - 2013, bên cạnh các khoá 77, khoá 78, khoá 79 sỹ quan chỉ huy - tham mưu cấp phân đội trình độ đại học; khoá 30, khoá 31, khoá 32 học viên quân sự Lào, Nhà trường bắt đầu đào tạo khoá 1, khoá 2 cán bộ Bộ Chỉ huy quân sự (BCHQS) cấp xã trình độ đại học ngành quân sự cơ sở. Tiếp nhận và tổ chức đào tạo khoá 1 Thạc sĩ khoa học quân sự. Khoá 1 cán bộ BCHQS cấp xã trình độ đại học văn bằng 2 ngành quân sự cơ sở. Khoá 1 cán bộ BCHQS cấp xã liên thông từ cao đẳng lên đại học ngành quân sự cơ sở… Kết quả năm học 2012 - 2013. Khoá 77 đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu trình độ đại học 100% tốt nghiệp, trong đó: giỏi 2,23%; khá: 91,96%....
Năm học 2012 - 2013, thực hiện chủ trương “Nâng cao chất lượng đào tạo, xây dựng nhà trường chính quy”, Trường đại học Trần Quốc Tuấn đã hoàn thành tốt nhiệm vụ giáo dục - đào tạo, nghiên cứu khoa học và các nhiệm vụ đột xuất được giao. Nền nếp chính quy, chấp hành pháp luật, kỷ luật và các chế độ quy định, công tác cải cách hành chính đạt được những tiến bộ quan trọng, vụ việc vi phạm kỷ luật giảm gần 50% so với năm trước. Kỳ thi tốt nghiệp năm 2013, trong 565 học viên tốt nghiệp ra trường, có 22 đồng chí tốt nghiệp loại giỏi; 482 đồng chí khá; tỷ lệ khá, giỏi đạt 89,20%; 100% học viên được kết nạp Đảng. Riêng khóa 77 đào tạo sĩ quan chỉ huy tham mưu lục quân trình độ đại học, tỷ lệ khá, giỏi đạt hơn 94%...
Trong năm học 2013 - 2014, Nhà trường đã đầu tư, tập trung đột phá đổi mới về nội dung, tổ chức phương pháp hoạt động dạy học, biên soạn tài liệu, giáo trình và tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học hiện đại, tạo sự chuyển biến tiến bộ toàn diện, vững chắc về chất lượng đào tạo cán bộ. Nhà trường gắn công tác đào tạo cán bộ với phát triển đảng viên, phấn đấu 100% học viên tốt nghiệp ra trường được kết nạp Đảng. Kết quả năm học, Trường đại học Trần Quốc Tuấn đã tổ chức Lễ tốt nghiệp khoá 78 đào tạo Sĩ quan Chỉ huy tham mưu cấp phân đội trình độ đại học; khoá 1 đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Nghệ thuật quân sự; khoá 13 hoàn thiện đại học 2 học kỳ; khoá 1 đại học ngành quân sự cơ sở; khoá 4 cao đẳng Công an; khoá 10 đào tạo Sĩ quan CHTM Lục quân cấp phân đội trình độ cao đẳng; khoá 45 đào tạo giảng viên quân sự và khoá 4 đào tạo giảng viên quân sự 2 học kỳ… Kết quả các khóa tốt nghiệp có 754 học viên, trong đó tốt nghiệp giỏi 32 đồng chí; khá 641 đồng chí; trung bình khá 81 đồng chí; tỷ lệ khá, giỏi đạt 89,25%, có 100% học viên được kết nạp vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Trong đó nổi bật là khoá 1, đào tạo Thạc sĩ chuyên ngành Nghệ thuật quân sự có 54 đồng chí được công nhận tốt nghiệp, giỏi 7 đồng chí, khá 43 đồng chí. Tỷ lệ khá, giỏi đạt 92,59%. Khóa 78, đào tạo Sĩ quan CHTM Lục quân cấp phân đội trình độ đại học có 332 đồng chí được công nhận tốt nghiệp, trong đó tốt nghiệp giỏi 9 đồng chí, khá 287 đồng chí; tỷ lệ khá, giỏi đạt 89,16%... Kết thúc các khoá học có 5 đồng chí được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua toàn quân, 4 đồng chí được tặng Bằng khen của Bộ Quốc phòng, 56 đồng chí được nhà trường tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở, 157 đồng chí được tặng danh hiệu Chiến sĩ tiên tiến.
Đến nay, quy trình, chương trình, nội dung, phương pháp dạy học được đổi mới theo hướng “chuẩn hóa, hiện đại hóa” từng bước hoàn thiện, 100% giảng viên giảng bài bằng giáo án điện tử, hàng năm có 9 - 10 giảng viên đạt giảng viên dạy giỏi cấp trường. Nguồn nhân lực chất lượng cao ngày càng tăng. 50% số cán bộ, giảng viên đạt trình độ sau đại học, trong đó có 30 tiến sĩ, 6 đồng chí phong hàm phó giáo sư, 7 đồng chí được tặng danh hiệu Nhà giáo ưu tú…
Thành tích của Nhà trường đạt được trong 5 năm qua đã được Đại hội thi đua Quyết thắng giai đoạn 2009-2014 biểu dương những tập thể cá nhân tiêu biểu xuất sắc: Phòng Chính trị, Ban Khảo thí và Đảm bảo chất lượng giáo dục - đào tạo, Ban Tài chính, Khoa Lý luận Mác - Lênin, Khoa Chiến thuật, Tiểu đoàn 6, Tiểu đoàn 19... Trong đó, có 1 tập thể được tặng thưởng Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Ba; 5 tập thể, 9 cá nhân được tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ; 5 tập thể được tặng Cờ thi đua của Bộ Quốc phòng; 38 cá nhân được tặng danh hiệu “Chiến sĩ thi đua cấp Bộ Quốc phòng”; 21 tập thể, 156 cá nhân được tặng Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Quốc phòng; 15 tập thể được Nhà trường tặng Cờ thi đua; 159 tập thể được tặng danh hiệu “Đơn vị Quyết thắng”, 373 tập thể được tặng danh hiệu “Đơn vị tiên tiến”, 34 tập thể được tặng Bằng khen, 381 tập thể được tặng Giấy khen; 11.636 cá nhân được khen thưởng, trong đó 1.537 đồng chí được tặng danh hiệu Chiến sĩ thi đua cơ sở.
Trong năm học 2014 - 2015, Nhà trường phát động phong trào thi đua Quyết thắng năm học với chủ đề: "Phát huy truyền thống, dạy giỏi, học giỏi, kỷ luật nghiêm, công tác phục vụ tốt, xây dựng Nhà trường vững mạnh toàn diện", hướng tới chào mừng các ngày lễ lớn của đất nước, đặc biệt 70 năm Ngày truyền thống Nhà trường. Đến dự và chỉ đạo khai giảng năm học mới 2014 - 2015, Thượng tướng Đỗ Bá Tỵ, Ủy viên Trung ương Đảng, Thứ trưởng Bộ Quốc phòng phấn khởi ghi nhận và biểu dương Trường Sĩ quan Lục quân 1 - Đại học Trần Quốc Tuấn đã tích cực, chủ động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm vượt qua khó khăn, không ngừng nâng cao chất lượng đào tạo cán bộ, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ Đảng, Nhà nước, Quân đội giao phó.
Trường đại học Trần Quốc Tuấn hôm nay còn là trung tâm nghiên cứu khoa học, biên soạn nhiều đề tài, tài liệu khoa học, tổng kết kinh nghiệm chiến đấu cấp phân đội, góp phần bổ sung phát triển và làm phong phú thêm nền khoa học, nghệ thuật quân sự Việt Nam và hoàn thành xuất sắc nhiều nhiệm vụ đột xuất được giao... Kết quả này là cơ sở nền tảng vững chắc để Nhà trường tiếp tục phát huy truyền thống “Trung hiếu, tiên phong, mẫu mực, quyết thắng”, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đào tạo ra những sĩ quan, cán bộ tương lai vừa “hồng”, vừa “chuyên”, xứng đáng với Sáu chữ vàng mà Bác Hồ trao tặng “Trung với nước, hiếu với dân”.
Phạm Thị Nhung, Nguyễn Đình Hùng
Khoa CTĐ, CTCT
Đại học Trần Quốc Tuấn