Chân dung C.Mác 

C.Mác phân biệt rõ đội tiên phong của giai cấp vô sản và mọi tầng lớp lao động cần lao với toàn thể giai cấp vô sản. Ông đã chỉ ra tính tất yếu khách quan xuất hiện đảng cộng sản - đội tiên phong của giai cấp vô sản, đồng thời ông cũng chỉ rõ những điều kiện cần và đủ để đảng cộng sản có thể làm tròn nhiệm vụ của đảng tiên phong. Theo C.Mác, hai điều kiện đó là có “đầu não” và “trái tim”. “Đầu não” là trí tuệ, là triết học (phép biện chứng duy vật, sau này V.I.Lê-nin gọi là chủ nghĩa duy vật chiến đấu). “Trái tim” là nhiệt tình sôi nổi, hăng hái, dũng cảm, đi đầu trong cuộc đấu tranh chống áp bức bóc lột, bất công, tàn bạo; là lương tâm và trách nhiệm đối với quần chúng cần lao; là yêu thương con người và chống lại tất cả những cái xấu xa, mất nhân tính.

Giai cấp vô sản đấu tranh để giải phóng mình, đồng thời giải phóng cho mọi tầng lớp xã hội, do đó nó phải tiến hành một cuộc cách mạng triệt để, mà theo C.Mác “triệt để có nghĩa là xét sự vật đến tận gốc rễ của nó. Nhưng gốc rễ đối với con người chính là bản thân con người”(1). Cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản và nhân dân lao động về bản chất là cuộc đấu tranh giải phóng triệt để con người mà lực lượng dẫn đầu phải là một tổ chức vững mạnh gồm những con người kết hợp được cả “đầu não” và “trái tim”. “Đầu não của sự giải phóng ấy là triết học, trái tim của nó là giai cấp vô sản”(2).

Sự hăng hái nhiệt tình của “trái tim” cần phải được dẫn dắt bởi “đầu não” điềm tĩnh, sáng suốt, nếu không sự nhiệt tình ấy chỉ dẫn phong trào bùng lên một cách tự phát, hỗn loạn và thất bại. Chính vì thế, C.Mác đã khẳng định cuộc đấu tranh, phê phán xã hội cũ, xây dựng xã hội mới “không phải là nhiệt tình của đầu óc mà là đầu óc của nhiệt tình”. Theo cách hiểu của người phương Đông, nhiệt tình mà thiếu hiểu biết, chỉ là “hữu dũng vô mưu”, hay như Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói, nó chỉ như người mò mẫm trong đêm tối không có đèn, không có đuốc hoặc như con tàu đi giữa biển rộng, bão giông mà không có la bàn.

Sự kết hợp giữa lý luận tiên tiến (chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử) với những người tiên tiến trong phong trào công nhân đã dẫn đến sự ra đời của đảng cộng sản.

Đảng cộng sản mang trong mình bản chất cách mạng và khoa học, tiên phong về lý luận chính trị và tiên phong về tinh thần, tình cảm và hành động cách mạng, tiên phong trong đạo đức và tư cách làm người, xứng đáng là đội tiên phong của giai cấp công nhân. Thiếu một trong hai tính tiên phong đó (đầu não và trái tim), đảng cộng sản không còn là đảng tiên phong của giai cấp công nhân và dân tộc nữa. Không có lý luận tiên phong thì không thể làm tròn nhiệm vụ của đảng tiên phong.

Đảng nếu không bao gồm những đảng viên đi tiên phong, gương mẫu trong đạo đức và hành động cách mạng thì đảng cũng chỉ còn là một tổ chức lạc hậu, nói suông và lừa phỉnh (chữ của Chủ tịch Hồ Chí Minh). Bác Hồ thường nói một cách giản dị dễ hiểu “Đảng viên đi trước, làng nước theo sau” là muốn nhấn mạnh tính tiên phong của người cộng sản.

Dường như tiên lượng được về bệnh giáo điều, hủ lậu có thể xảy ra với lớp hậu sinh, C.Mác đã nhiều lần nhấn mạnh, lý luận của C.Mác và bạn ông là Ph.Ăng-ghen, không phải là những công thức cứng đờ, càng không phải là những lời giải đáp có sẵn cho mọi vấn đề, mọi hoàn cảnh, mọi không gian và thời gian khác nhau mà ngược lại, các ông chỉ đặt những viên gạch đầu tiên cho “lâu đài” lý luận cách mạng mà các thế hệ kế tiếp phải ra sức bổ sung, phát triển. Chính V.I.Lê-nin và Hồ Chí Minh là những nhà cách mạng sáng tạo, thấm nhuần tinh thần của Chủ nghĩa Mác, coi linh hồn sống của Chủ nghĩa Mác là phép biện chứng duy vật, còn Hồ Chí Minh đã hành xử trong mọi tình huống với phương châm “dĩ bất biến, ứng vạn biến”.

Lịch sử ra đời và phát triển của nhiều đảng cộng sản trên thế giới cho tới nay đã thể hiện rõ sự kết hợp biện chứng giữa “đầu não” và “trái tim”, làm nên tính tiên phong của một đảng chân chính cách mạng:

Thời kỳ C.Mác còn sống: Đảng là sự kết hợp triết học (chủ nghĩa duy vật biện chứng) với phong trào công nhân.

Sau khi C.Mác qua đời, với V.I.Lê-nin và Quốc tế III: Đảng là sự kết hợp Chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân.

Sau khi V.I.Lê-nin qua đời, những người cộng sản chân chính đánh giá đúng vai trò, bảo vệ, phát triển Chủ nghĩa Mác-Lênin đã khẳng định: Đảng là sự kết hợp Chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân.

Đối với Đảng Cộng sản Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện rõ là một người học trò kiệt xuất của C.Mác và V.I.Lê-nin, trung thành, sáng tạo, gắn lý luận với thực tiễn Việt Nam, đưa ra và thực hành kết hợp nhuần nhuyễn điển hình: Đảng Cộng sản Việt Nam là sự kết hợp giữa Chủ nghĩa Mác-Lênin với phong trào công nhân và phong trào yêu nước.

Sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh qua đời, khẳng định sự đóng góp lớn lao của Người đối với việc vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin vào sự nghiệp cách mạng Việt Nam nói riêng và cách mạng thế giới nói chung, Đảng ta đã ra nghị quyết nêu rõ Đảng Cộng sản Việt Nam lấy Chủ nghĩa Mác-Lênin và Tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động. Đảng Cộng sản Việt Nam đã thể hiện rõ sự kết hợp Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam. Đảng luôn luôn là đội tiên phong chính trị của giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam. Đảng đã “trở thành hình thức tổ chức cao nhất của quần chúng lao động, hiện thân của trí tuệ, danh dự và lương tâm của dân tộc...”(3).

92 năm qua, kể từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời nhận sứ mệnh lãnh đạo nhân dân ta làm cách mạng, mặc dù có lúc mắc sai lầm, khuyết điểm nghiêm trọng, rơi vào chủ quan duy ý chí, chưa nắm được quy luật khách quan... nhưng xuyên suốt lịch sử lãnh đạo nhân dân làm cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, Đảng Cộng sản Việt Nam - Đảng do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, về cơ bản luôn giữ được vai trò là đội tiên phong chính trị của giai cấp và dân tộc, tiên phong trong lý luận cách mạng, chủ trương, đường lối, quyết sách chính trị, chỉ đạo chiến lược, biết tự vượt qua chính mình, tiếp tục tiên phong, gương mẫu trong hành động cách mạng, hy sinh anh dũng vì nền độc lập, tự do, hạnh phúc của nhân dân.

Có thể nói vắn tắt rằng:

Tính tiên phong về mặt lý luận của Đảng ta là trung thành và sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh; là chống mọi biểu hiện của tư tưởng bảo thủ, giáo điều, hữu khuynh và tả khuynh, kịp thời đổi mới tư duy, nhìn thẳng vào sự thật, dũng cảm nhận ra sai lầm, khuyết điểm; không che giấu và thành thật sửa chữa, biết làm theo chỉ dẫn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Khi đặt ra khẩu hiệu và chỉ thị, luôn luôn phải dựa vào điều kiện thiết thực và kinh nghiệm cách mạng ở các nước, ở trong nước và ở địa phương.

... Phải luôn luôn do nơi quần chúng mà kiểm soát những khẩu hiệu và chỉ thị đó có đúng hay không.

... Phải luôn luôn xem xét lại tất cả công tác của Đảng...

... Mỗi công việc của Đảng phải giữ vững tính cách mạng của nó, lại phải khéo dùng những cách thức thi hành cho hoạt bát”(4).

Tính tiên phong về hành động của Đảng ta thể hiện rất rõ ở lòng trung thành với lý tưởng cách mạng: Vì độc lập, tự do của Tổ quốc và hạnh phúc của Nhân dân. Biết bao đồng chí đã đi tiên phong trong mọi nhiệm vụ của cách mạng, của dân tộc. Tính tiên phong của Đảng thể hiện ở đức hy sinh và lòng dũng cảm. Hy sinh vì Tổ quốc và dân tộc. Dũng cảm chống lại kẻ thù ngoại xâm và nội xâm là bọn đế quốc thực dân, là chủ nghĩa cá nhân mà những biểu hiện của nó là tệ quan liêu, tham ô, lãng phí, tranh giành quyền lực, xa hoa, hưởng thụ một cách vô liêm sỉ…

Tính tiên phong của Đảng đối với giai cấp và dân tộc là một yêu cầu ngày càng không ngừng nâng cao, không bao giờ được suy giảm nếu Đảng còn giữ vững vai trò là người lãnh đạo duy nhất của Nhân dân. Nhưng nội dung của tính tiên phong ở mỗi thời kỳ rất khác nhau.

Ở thời chiến là mưu lược để dám đánh, biết đánh và biết cách giành thắng lợi, là dũng cảm chịu đựng gian khổ, hy sinh quên mình để giành cho được độc lập, thống nhất đất nước.

Ở thời kỳ hòa bình xây dựng đất nước là chiến lược, sách lược tranh thủ thời cơ, phòng tránh nguy cơ để lái con thuyền cách mạng đi đúng giữa dòng thời đại đang không ngừng phát triển, đưa nhân dân sánh vai cùng các cường quốc năm châu. Ta vẫn mãi mãi là Ta: Nước Việt Nam thống nhất, độc lập, dân chủ, văn minh, hiện đại, thái bình, thịnh vượng, nhân dân được hưởng tự do, hạnh phúc bền vững.

Thời nào cũng có kẻ thù bên ngoài và bên trong. Thời nào cũng đều có giặc ngoại xâm dưới hình thức này hay hình thức khác và luôn luôn bất cứ lúc nào, ở bất cứ nơi đâu, trong mỗi con người đều tiềm ẩn giặc nội xâm. Nội xâm lúc này là tệ si mê quyền lực, vun vén lợi ích cá nhân, là chạy chức, chạy quyền, chạy bằng cấp, học hàm, học vị và cả chạy tội nữa; là lợi dụng mọi sơ hở của cơ chế, chính sách, là lạm quyền, là thói vô trách nhiệm, là ô dù che chắn, là quan liêu, khinh thường kỷ cương, phép nước, là cơ hội, tham nhũng, lãng phí, là ăn chơi sa đọa, là thói vô cảm trước vất vả, thiếu thốn, khó khăn của đồng bào, đồng chí. Nội xâm len lỏi vào trong Đảng và Nhà nước, vào từng ngõ ngách xóm thôn, phố phường, cơ quan, công sở, từng gia đình, mọi tầng lớp và đến cả những người được đào tạo có bằng cấp, học vị, học hàm, được giao chức trọng, quyền cao… Vì vậy, tính tiên phong của Đảng lúc này là phải có dũng khí, có bản lĩnh để dám trừ giặc nội xâm ở ngay trong mỗi cán bộ, đảng viên. Tính tiên phong lúc này là sáng suốt trong các quyết sách chính trị, trong lãnh đạo, chỉ đạo phát huy sức mạnh tổng hợp, lòng yêu nước của toàn dân tộc, đặc biệt là làm tốt công tác tổ chức, kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực, thực hiện đúng đắn chính sách dùng người. Tính tiên phong lúc này là dũng khí đấu tranh với đồng chí, đồng cấp, với cả cấp trên và cấp dưới vi phạm kỷ luật của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước để trừ diệt mọi thói hư, tật xấu và tội lỗi. Tính tiên phong lúc này là làm trong sạch đội ngũ, là giáo dục, thuyết phục và trừng phạt công khai, công minh, bình đẳng trước kỷ luật của Đảng và pháp luật của Nhà nước.

Đại hội XIII của Đảng với những quyết nghị làm sáng lên niềm tin và hy vọng của mọi người dân Việt Nam dù ở trong nước hay ở nước ngoài. Niềm tin và hy vọng ấy đang đặt lên vai những người vinh dự được bầu vào cơ quan lãnh đạo các cấp của Đảng. Vinh dự càng cao, trách nhiệm càng lớn. Trách nhiệm và vinh dự của những chiến sĩ đi tiên phong trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân, trong cuộc đấu tranh cho hạnh phúc của xã hội. C.Mác vĩ đại đã dạy chúng ta rằng: “Hạnh phúc xã hội sản sinh ra lý trí chính trị”(5). Và đến lượt nó, lý trí chính trị Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng đang đòi hỏi phải nâng cao chất lượng “đầu não” và “trái tim” của mỗi chúng ta.

-----

(1), (2), (5) C.Mác và Ph.Ăng-ghen, Tuyển tập, NXB Sự thật, 1980, tập 1, tr.25, tr.35, tr.41. (3), (4) Hồ Chí Minh, Toàn tập, NXB CTQG, H.2011, tập 9, tr.412, tập 5, tr.289.

Trần Xuân Đỉnh