Mới đây, khi đồng chí Nguyễn Phú Trọng, Tổng Bí thư của Đảng Cộng sản Việt Nam, đại biểu Quốc hội tiếp xúc với cử tri đã nhắn nhủ đầy niềm tin vào công cuộc chống tham nhũng: Bà con hãy chờ xem!

“Bà con” không phải chờ lâu. Sau khi chuyển việc lãnh đạo, chỉ đạo điều hành cuộc chiến chống tham nhũng về cơ quan đảng do Tổng Bí thư trực tiếp phụ trách 10 vụ đại án đã đưa vào chương trình xét xử. Năm 2013 đã khép lại với 4 án tử hình dành cho các cán bộ lãnh đạo phạm tội nghiêm trọng. Nhân dân có thêm niềm tin vào sự nỗ lực chống quốc nạn tham nhũng của Đảng và Nhà nước ta. Niềm tin tăng lên nhưng chúng ta vẫn chưa vơi bớt nỗi ưu tư và những điều trăn trở

Hãy thử nhìn lại vụ án hình sự xảy ra tại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines). Hội đồng xét xử đã tuyên mức án cao nhất: Tử hình cho 2 bị cáo đứng đầu Vinalines là Chủ tịch HĐQT Dương Chí Dũng và Tổng Giám đốc Mai Văn Phúc. Không ai muốn có những vi phạm nghiêm trọng dẫn đến những bản án tước đi mạng sống con người mặc dù bản án đó là cần thiết, góp phần cảnh tỉnh, răn đe, ngăn chặn những vi phạm tương tự. Nhưng triệt từ gốc quan trọng hơn chỉ cắt ngọn. Quá trình thăng tiến và phạm tội của bị cáo cho thấy có nhiều điều cần suy nghĩ từ công tác cán bộ.

Trong công tác giáo dục, đào tạo cán bộ của chúng ta đã có những khuyết điểm. Từ một thanh niên trượt đại học, Dương Chí Dũng đi xuất khẩu lao động ở CHDC Đức, trở về, khởi đầu làm việc tại Văn phòng Công đoàn Cảng Hải Phòng. Trong khoảng thời gian này, Dương Chí Dũng học lớp tại chức ngắn hạn ngành Kinh tế vận tải biển (3 năm) tại Trường Đại học Hàng hải Việt Nam. Sau khi tốt nghiệp, Dương Chí Dũng lại làm luôn luận văn thạc sĩ và luận án tiến sĩ tại Trường Đại học Thương mại. Nhìn vào thời gian học và làm luận văn, luận án của Dương Chí Dũng thì những ai đã từng công tác trong ngành giáo dục cũng thừa hiểu rằng anh tiến rất “thần tốc” trên con đường  học vấn .Về mặt pháp lý thì những văn bằng anh đã có là thật nhưng liệu mấy ai có thể tin một “cậu tú” thi trượt đại học lại có thể học “xuất thần” để có được kiến thức tương xứng với học vị cao ngất ngưởng trong một thời gian ngắn như thế? Trong trường hợp này chúng ta có quyền đặt một dấu hỏi về bằng thật học giả, về sự chạy bằng cấp trong vấn nạn giáo dục những năm qua  mà các Nghị quyết của Đảng đã phê phán. Sự hư hỏng của anh ta liệu có phần tiêu cực của ngành giáo dục “tiếp sức” để rồi anh ta có điều kiện  trượt tiếp trên con đường quan nghiệp?

Công tác cán bộ của ta đã có thời từng nói đức tài chung chung, lại có phần nể nang thiên vị về thành phần lý lịch xuất thân mà không sâu sát, không kiểm tra, không lấy thực tiễn làm thước đo. Lý lịch trích ngang của, Dương Chí Dũng thấy rõ điều này. Từ văn phòng Công đoàn Cảng Hải Phòng, khoảng năm 1994, Dương Chí Dũng về làm cán bộ tại Tổng công ty Xây dựng Đường thủy (lúc đó là Liên hiệp các xí nghiệp nạo vét) do ông Nguyễn Văn Trường làm Tổng giám đốc. Cũng trong năm 1994, lại được đưa về Công ty nạo vét Sông 1 làm Phó Giám đốc sau đó lên làm Giám đốc. Học tại chức, nhanh chóng có đủ các loại bằng đại học, thạc sĩ, tiến sĩ như có bệ phóng Dương Chí Dũng được bổ nhiệm chức Tổng giám đốc Vinalines từ tháng 8-2005. Đến tháng 7-2011, Dương Chí Dũng  được bổ nhiệm giữ chức Chủ tịch Hội đồng quản trị tổng công ty này.  Dương Chí Dũng cũng là Ủy viên Thường vụ Đảng ủy khối Doanh nghiệp Trung ương, Bí thư Đảng ủy Vinalines. Đầu tháng 2-2012, Dương Chí Dũng được điều động sang giữ chức vụ Cục trưởng Cục Hàng hải Việt Nam.

Trên con đường thăng tiến, Dương Chí Dũng để lại những thành tích nào? Khi lèo lái Vinawaco, Dương Chí Dũng đã khiến công ty này liên tiếp rơi vào tình trạng thua lỗ nặng. Hiện Vinawaco vẫn phải gánh hơn 130 tỷ đồng tiền lãi mỗi năm trong khi lợi nhuận cao nhất 4 năm gần đây chỉ đạt gần 30 tỷ đồng/năm.Trong 6 năm đứng đầu Vinalines, Dương Chí Dũng dính nhiều lùm xùm liên quan tới tham ô, hối lộ. Công việc kinh doanh của Vinalines bị thua lỗ nặng, số tiền nợ lên tới hàng ngàn tỷ đồng. Khi Vinalines đang bị thanh tra vì nhiều sai phạm, Bộ chủ quản- Giao thông vận tải vẫn điều động và bổ nhiệm Dũng làm Cục trưởng Cục hàng hải và khẳng định  trước Quốc hội rằng đã làm đúng nguyên tắc, đúng thẩm quyền, trình tự về công tác cán bộ (?). Mới đây, khi được triệu tập đến phiên tòa để làm rõ về trách nhiệm trong việc quản lý cán bộ, quản lý doanh nghiệp để Vinalines “vung tiền” mua ụ nổi, đại diện Bộ chủ quản- Giao thông vận tải đã chối bỏ trách nhiệm quản lý Nhà nước, và “đá bóng trách nhiệm” sang Chính phủ và Thanh tra Chính phủ. Khi bị Hội đồng xét xử vặn tại sao Bộ Giao thông vận tải  vẫn có văn bản đồng ý để Vinalines mua ụ nổi thì đại diện Bộ trả lời: Vianlines hỏi thì chúng tôi trả lời, việc phúc đáp này cũng là bình thường. Sao lại là bình thường, trước một vấn đề đại sự như thế?Phải chăng đó là sự bình thường trong sự suy thoái về tư tưởng chính trị, về trách nhiệm của người đứng đầu như Nghị quyết Trung ương 4( khoá XI) đã chỉ rõ.

Những hành vi thoái hóa của một cán bộ cao cấp như Dũng đã lọt qua mọi sự kiểm tra, giám sát của Đảng từ chi bộ đến các cấp ở trên, liên tục Dương Chí Dũng nhiều năm liền vẫn được đánh giá là một người đủ đức tài, được bầu làm đại biểu dự đại hội của Đảng- cơ quan quyền lực cao nhất của Đảng, đươc bầu là Uỷ viên thường vụ Đảng ủy khối Doanh nghiệp Trung ương, Bí thư Đảng ủy Vinalines và liên tiếp được bổ nhiệm giữ các chức vụ quan trọng.

Cơ chế chính sách và luật pháp của Nhà nước còn nhiều bất cập, lại có sự tin cậy và yêu chiều quá mức đối với các tập đoàn kinh tế, doanh nghiệp nhà nước. Lợi dụng những kẽ hở của luật pháp, những quy định của Đảng, sự yếu kém của tổ chức cơ sở đảng, một số cán bộ lãnh đạo, quản lý các tập đoàn kinh tế, đã tự buông thả, tự hủ hóa, biến mình thành những “ông vua con”, coi thường kỷ luật đảng, coi khinh phép nước, tán tận lương tâm như Bác Hồ đã từng cảnh báo. Môi trường tạo ra sự hư hỏng dẫn đến tội lỗi nghiêm trọng của Dương Chí Dũng có một nguyên nhân sâu xa từ những vấn đề cấp bách của công tác xây dựng đảng mà Nghị quyết Trung ương 4 (khoá XI) thẳng thắn chỉ rõ.

Những người tâm huyết với sự nghiệp dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh của dân tộc ân hận vì đã để những con sâu tồn tại quá lâu và sinh sôi nảy nở thành  “một số không nhỏ” trong cơ thế của Đảng ta mà Dương Chí Dũng mới chỉ là một con sâu trong một bầy sâu ấy cần loại bỏ.

PGS. Trần Đình Huỳnh