Sìn Hồ là huyện vùng cao, biên giới của tỉnh Lai Châu; diện tích tự nhiên là 1.934 km2, địa hình phức tạp, chia cắt; huyện có 22 xã và 1 thị trấn, trong đó có 2 xã biên giới; dân số gần 78 nghìn người, gồm 15 dân tộc. Sìn Hồ là một trong những huyện khó khăn nhất của tỉnh; tốc độ tăng trưởng kinh tế chậm, kinh tế chủ yếu là sản xuất nông nghiệp; thu ngân sách trên địa bàn hằng năm chiếm 4-5% tổng thu ngân sách; thu nhập bình quân đầu người hơn 5 triệu đồng; tỷ lệ đói, nghèo chiếm 30,4%. Đảng bộ huyện hiện có 54 TCCSĐ, 2.597 đảng viên. Trong đó có 26 đảng bộ cơ sở và 28 chi bộ cơ sở; 23 đảng bộ cơ sở xã, thị trấn, 4 chi bộ cơ sở trong doanh nghiệp, 4 chi bộ cơ sở đơn vị sự nghiệp, 2 đảng bộ cơ sở trong lực lượng vũ trang và 21 đảng bộ, chi bộ cơ quan.

Thực hiện Chỉ thị 37 của Bộ Chính trị về đại hội đảng bộ các cấp tiến tới Đại hội XI của Đảng, Huyện ủy Sìn Hồ đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận.

Trước khi tiến hành đại hội cấp cơ sở và đại hội đảng bộ huyện, Ban Thường vụ (BTV) Huyện uỷ đã gửi dự thảo văn kiện của cấp trên và phiếu xin ý kiến tới các cấp uỷ cơ sở để đảng viên và đại biểu có thời gian nghiên cứu. Đối với 4 đảng bộ cơ sở đại hội đại biểu, đảng viên trực tiếp tham gia ý kiến vào dự thảo văn kiện cấp trên tại đại hội các chi bộ trực thuộc đảng uỷ; các chi bộ, đảng bộ đại hội đảng viên thì phát phiếu xin ý kiến cùng với tài liệu cho đảng viên để chuẩn bị ý kiến tham gia tại phiên trù bị. Trên cơ sở ý kiến tham gia của đảng viên và đại biểu, các cấp uỷ tổng hợp ý kiến vào từng nội dung, từng loại văn kiện của cấp trên để trình ra đại hội phiên chính thức tiếp tục thảo luận và biểu quyết thông qua. Đại hội cấp cơ sở tham gia vào dự thảo văn kiện của Trung ương và của huyện; đại hội đảng bộ huyện tham gia vào dự thảo văn kiện của Trung ương và của tỉnh.

Không khí thảo luận ở nhiều đại hội khá sôi nổi, tâm huyết, thể hiện tinh thần trách nhiệm và ý thức xây dựng đảng của đảng viên. Một số đại hội dành nhiều thời gian và có nhiều ý kiến thảo luận, tranh luận sôi nổi làm rõ những vấn đề khác nhau để đi đến thống nhất. Kết quả, ở đại hội cấp cơ sở có 2.251 ý kiến đảng viên, đại hội đảng bộ huyện có 200 ý kiến đại biểu tham gia. Nhìn chung, các ý kiến thảo luận thể hiện sự đồng tình, nhất trí cao với nội dung trong các dự thảo văn kiện của cấp trên. Các ý kiến tham gia thể hiện tinh thần nghiêm túc, trách nhiệm, mang tính xây dựng cao; đa số nhất trí cho rằng các văn kiện đại hội của Trung ương, của tỉnh và huyện được chuẩn bị công phu, có bố cục hợp lý, chặt chẽ và khoa học; nội dung đề cập toàn diện đến các lĩnh vực của đời sống xã hội, đánh giá thẳng thắn, phản ánh đúng thực trạng tình hình; các mục tiêu, chủ trương và biện pháp thực hiện sát với thực tiễn, phù hợp với xu hướng phát triển và yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn mới. Những ý kiến tham gia đề nghị sửa đổi, bổ sung những nội dung cụ thể trong văn kiện của Trung ương, của tỉnh đều được đoàn chủ tịch đại hội ghi nhận đầy đủ để báo cáo Trung ương và Tỉnh uỷ nghiên cứu, xem xét; những ý kiến tham gia vào văn kiện của huyện được BCH Đảng bộ huyện khoá XV nghiêm túc nghiên cứu, tiếp thu để xây dựng văn kiện trình đại hội Đảng bộ huyện.

Văn kiện Đại hội Đảng bộ huyện và đại hội TCCSĐ được chuẩn bị công phu, theo đúng đề cương hướng dẫn, được tổ chức lấy ý kiến tham gia của cán bộ, đảng viên, cán bộ chủ chốt qua các thời kỳ, lãnh đạo MTTQ, các đoàn thể quần chúng và đại diện các tầng lớp nhân dân. Đa số ý kiến của đại biểu và đảng viên dự đại hội đều thống nhất cho rằng: Báo cáo chính trị của Huyện uỷ và các cấp uỷ cơ sở đã tập trung đánh giá đúng tình hình thực hiện Nghị quyết đại hội nhiệm kỳ 2005-2010, chỉ ra những việc chưa làm được, khuyết điểm và nguyên nhân trên các lĩnh vực phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo quốc phòng - an ninh, xây dựng hệ thống chính trị và kết quả thực hiện Cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh"; đồng thời cũng đề ra được phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ trong nhiệm kỳ tới phù hợp với điều kiện thực tế và có tính khả thi cao.

Báo cáo kiểm điểm của cấp uỷ được chuẩn bị kỹ, đánh giá sát với tình hình và kết quả lãnh đạo của cấp uỷ, nghiêm túc kiểm điểm sự lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của tập thể cấp uỷ gắn với kiểm điểm về phẩm chất đạo đức, lối sống và trách nhiệm của từng cá nhân; việc ban hành và thực hiện quy chế làm việc; mối quan hệ lãnh đạo, chỉ đạo giữa cấp uỷ với chính quyền, các tổ chức đoàn thể... Đồng thời nghiêm túc chỉ rõ ưu điểm, khuyết điểm, yếu kém, xác định nguyên nhân, kinh nghiệm để tiếp tục lãnh đạo trong nhiệm kỳ tới.

Cùng với việc chuẩn bị báo cáo chính trị, các cấp uỷ đã xây dựng dự thảo nghị quyết đại hội gồm những nội dung cơ bản của báo cáo chính trị. Quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết đã bám vào hướng dẫn, tập trung nêu rõ kết quả đã đạt được, chưa đạt được trong nhiệm kỳ qua, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm; phương hướng, mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp có tính đột phá thực hiện trong nhiệm kỳ 2010-2015. 

Đại hội đảng bộ huyện và đại hội các TCCSĐ diễn ra trong không khí dân chủ, đoàn kết, đổi mới, đúng nguyên tắc, thủ tục, quy trình và thực hiện đầy đủ các nội dung của đại hội. Sau khi rút kinh nghiệm chỉ đạo ở đại hội điểm, việc thực hiện nguyên tắc, thủ tục, quy định và công tác tổ chức điều hành ở các đại hội được thực hiện tốt hơn, giảm bớt được những sai sót, lúng túng trong điều hành. Đoàn chủ tịch Đại hội Đảng bộ huyện và 1 số đảng bộ cơ sở (Chi bộ Phòng Giáo dục, Đảng bộ xã Tả Phìn, Đảng bộ xã Làng Mô, Đảng bộ xã Tả Ngảo...) đã phân công nhiệm vụ phù hợp với khả năng điều hành của từng đồng chí; trong quá trình điều hành đã chủ động gợi mở, tạo không khí sôi nổi trong đại hội. Trang trí đại hội theo đúng thể thức quy định, công tác thông tin, tuyên truyền được chú ý cả trước, trong và sau đại hội, tạo được không khí phấn khởi, tin tưởng trong cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc trong huyện; việc biểu quyết tại đại hội đều dùng thẻ đảng viên; đại biểu, đảng viên dự đại hội được bố trí chỗ ngồi theo từng đoàn đại biểu, từng chi bộ đã chấp hành tốt nội quy, quy chế đại hội tạo sự nghiêm túc, trang trọng của đại hội.

Công tác ứng cử, đề cử, bầu cử cấp ủy, các chức danh lãnh đạo, bầu đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên thực hiện theo đúng quy chế bầu cử trong đảng; đại biểu đã tập trung thảo luận, thống nhất cao với số lượng, cơ cấu BCH khoá mới do cấp uỷ triệu tập đại hội chuẩn bị; ở Đại hội Đảng bộ huyện và đại hội đảng bộ các xã, thị trấn đều thực hiện kiểm phiếu bằng máy vi tính nên rút ngắn được thời gian và đảm bảo độ chính xác cao. 100% TCCSĐ bầu đủ số lượng theo quy định, chỉ có 1 TCCSĐ phải bầu lần 2 cho đủ số lượng cấp uỷ viên. Số lượng cấp uỷ viên do đại hội quyết định 346 đồng chí; số lượng cấp uỷ viên do đại hội quyết định bầu 324, khuyết 22 do chưa chuẩn bị được nhân sự. Số lượng trong danh sách bầu cử  378, số dư trung bình (không tính những chi bộ chỉ bầu bí thư và phó bí thư) là 17,6% (trong đó Đảng bộ xã Sà Dề Phìn có số dư cao nhất là 18,3%; Đảng bộ xã Hồng Thu có số dư thấp nhất là 11%). Số lượng cấp uỷ viên trúng cử: 324. Trong đó: tái cử 184 (56,8%); số cấp uỷ viên bầu không đúng cơ cấu do đại hội đã quyết định: 10 ở 10 đảng bộ xã; trong đó có 3 đồng chí dự kiến làm cán bộ chủ chốt không trúng cử cấp uỷ. Về độ tuổi cấp uỷ viên cơ sở: Dưới 35 tuổi chiếm 23,7%; trên 50 chiếm 10,5%. Độ tuổi trung bình 38 tuổi, giảm 3 tuổi so với nhiệm kỳ 2005-2010. Tỷ lệ nữ chiếm 10,8%. Dân tộc thiểu số 67,6%. Về trình độ đào tạo: Tốt nghiệp THCS trở lên chiếm 62,9%. Chuyên môn sơ cấp 3,7%, trung cấp 24%, cao đằng, đại học 20,7%. Lý luận chính trị sơ cấp 15,1%, trung cấp 33,7%, cao cấp 4%. So với nhiệm kỳ 2005-2010, số cấp uỷ viên cơ sở  có trình độ văn hoá THCS trở lên tăng 18%; được đào tạo chuyên môn nghiệp vụ tăng 9,3%; được đào tạo lý luận chính trị tăng 7,8%.

Tại đại hội Đảng bộ huyện đã quyết định số lượng BCH khoá XVI là 41 đồng chí, bầu 40, để khuyết 1 do chưa chuẩn bị được nhân sự. Danh sách bầu cử do đại hội giới thiệu 46 đồng chí, nhiều hơn số cần bầu 15%; số người trúng cử 40, theo đúng cơ cấu BCH mà đại hội đã quyết định. Về chất lượng BCH Đảng bộ huyện khoá XVI: Tuổi trẻ 15%; cấp uỷ viên nữ chiếm 15%; cấp uỷ viên là người dân tộc thiểu số chiếm 47%; chuyên môn cao đẳng, đại học 52,5%, tăng 3,2% so với khoá XV; lý luận chính trị cao cấp và cử nhân chiếm 40%, tăng 3% so với khoá XV.

Sau khi bầu  cấp uỷ khoá mới, ở đại hội các cấp đều lấy phiếu tín nhiệm giới thiệu chức danh bí thư cấp uỷ, hầu hết các đồng chí được dự kiến giữ chức danh bí thư đều được đại hội giới thiệu tín nhiệm với số phiếu cao.

Bầu đoàn đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên: 100% các TCCSĐ đã bầu đúng cơ cấu và đủ số lượng được phân bổ, đa số bầu đủ số lượng đại biểu trong 1 lần bầu. Đã bầu được 172 đại biểu chính thức và 27 đại biểu dự khuyết đi dự Đại hội Đảng bộ huyện; 32 đại biểu chính thức, 2 đại biểu dự khuyết đi dự đại hội đảng bộ tỉnh.

Sau đại hội TCCSĐ, các cấp uỷ cơ sở đã xây dựng quy chế làm việc, phân công nhiệm vụ cụ thể cho cấp uỷ viên, sớm ổn định đi vào hoạt động. Đến nay 100% đảng uỷ các xã và một số cấp uỷ, chi bộ cơ sở khối cơ quan đã xây dựng quy chế làm việc. Tuy nhiên, quy chế làm việc của một số cấp uỷ cơ sở xã còn mang tính dập khuôn, sao chép, không phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của loại hình TCCSĐ và thực tiễn ở cơ sở; hầu hết các cấp uỷ cơ sở chưa xây dựng được chương trình làm việc và chương trình công tác kiểm tra, giám sát toàn khoá. Hiện nay BTV đang chỉ đạo các ban xây dựng đảng tiến hành rà soát, đánh giá đúng việc xây dựng quy chế làm việc của cấp uỷ cơ sở, trên cơ sở đó xây dựng quy chế làm việc mẫu của cấp uỷ các xã, thị trấn.

Thực hiện công tác nhân sự sau đại hội, các cấp uỷ cơ sở xã đã chủ động đề xuất các phương án bố trí, sử dụng cán bộ và giải quyết chế độ chính sách cho các đồng chí thôi không tham gia cấp uỷ khoá mới. Đến thời điểm hiện nay đã bố trí, sắp xếp lại vị trí công tác cho 21 cán bộ là cấp uỷ viên thuộc đảng uỷ 7 xã; giải quyết chế độ, chính sách cho 10 đồng chí thôi không tham gia cấp uỷ khoá mới.

Sau Đại hội Đảng bộ huyện, BCH đã họp 3 kỳ, thông qua quy chế làm việc, chương trình làm việc, chương trình công tác kiểm tra, giám sát toàn khoá của BCH; phân công nhiệm vụ cho các đồng chí uỷ viên BCH, uỷ viên BTV phụ trách các lĩnh vực công tác và phụ trách địa bàn; ban hành nghị quyết chuyên đề về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức xã, thị trấn giai đoạn 2010-2015. BTV Huyện uỷ đã họp 3 kỳ, quyết định phân công các uỷ viên BTV đảm nhận chức vụ trưởng các ban xây dựng đảng; sửa đổi, bổ sung quy định về phân cấp quản lý cán bộ và ban hành quy định về chức năng, nhiệm vụ của các huyện uỷ viên phụ trách địa bàn xã, thị trấn; quyết định một số nội dung quan trọng khác về công tác tổ chức xây dựng đảng và phát triển kinh tế - xã hội.

Qua thực hiện Chỉ thị 37 của Bộ Chính trị  ở Đảng bộ huyện Sìn Hồ có thể rút ra một số bài học:

Một là, phải có sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, sâu  sát của cấp ủy trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội. Cần quán triệt sâu sắc cho cán bộ, đảng viên về yêu cầu, nội dung của Chỉ thị 37, các quy định, hướng dẫn của Trung ương, nhất là những điểm mới trong quá trình tổ chức đại hội lần này để tạo sự thống nhất về nhận thức và tư tưởng trong mỗi tổ chức đảng và cán bộ, đảng viên, trước hết là trong cấp ủy và đội ngũ cán bộ chủ chốt. Trên cơ sở đó, các cấp ủy xây dựng kế hoạch cụ thể để thực hiện sát, hợp với tình hình thực tế của địa phương, đơn vị.

Hai là, phải coi trọng việc phân công các đồng chí uỷ viên thường vụ, cấp uỷ viên chỉ đạo, theo dõi giúp đỡ cơ sở đảng xã, thị trấn trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội; đối với những đảng bộ có khó khăn, phức tạp và đội ngũ cán bộ còn thiếu, còn yếu, chưa có kinh nghiệm nhất thiết phải trưng tập cán bộ am hiểu về công tác xây dựng đảng để trực tiếp hướng dẫn.

Ba là, công tác chuẩn bị báo cáo và nhân sự đại hội phải thực sự mở rộng dân chủ, đề cao trách nhiệm của cấp uỷ, phát huy trí tuệ của cán bộ, đảng viên và thực hiện theo đúng quy trình hướng dẫn của cấp uỷ cấp trên. Tập trung giải quyết những vấn đề nổi cộm, những cán bộ được chuẩn bị trong nhân sự cấp uỷ khoá mới có đơn thư tố cáo hoặc có dư luận liên quan đến tham nhũng, tiêu cực, cấp uỷ cần chỉ đạo xác minh, làm rõ và kết luận kịp thời.

Bốn là, trong quá trình chuẩn bị và tổ chức đại hội, các cấp uỷ cần quan tâm chỉ đạo và coi trọng toàn diện các nội dung, tránh tình trạng quá chú trọng đến công tác nhân sự mà xem nhẹ việc thảo luận, tham gia ý kiến vào các dự thảo văn kiện của cấp trên và xây dựng, thảo luận báo cáo chính trị của cấp mình. Quan tâm lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị của địa phương, đơn vị; coi trọng công tác thông tin, tuyên truyền và đẩy mạnh các phong trào thi đua lập thành tích chào mừng đại hội.

Năm là , chương trình và thời gian đại hội cần được xây dựng khoa học, hợp lý để thực hiện tốt tất cả các nội dung đề ra. Những vấn đề cần trình bày trước đại hội phải được chuẩn bị kỹ bằng văn bản để chủ động trong điều hành, tránh những nhầm lẫn, sai sót. Quá trình điều hành của đoàn chủ tịch phải bám vào chương trình đại hội và có sự vận dụng, gợi mở nhằm tạo ra không khí sôi nổi, dân chủ tại đại hội.

Nguyễn Công Thành
Trưởng Ban Tổ chức Huyện ủy Sìn Hồ, Lai Châu