Tiến hành kiểm tra, giám sát không nghiêm, không tới nơi, tới chốn khiến cho không ít cơ quan, tổ chức kỷ luật lỏng lẻo, không kịp thời và thiếu công bằng. Đây là một trong những nguyên nhân khiến không ít cơ quan, đơn vị, địa phương giảm sút hiệu lực, hiệu quả, hình thành phe nhóm đấu đá mất đoàn kết, tranh giành quyền và lợi ích, dẫn tới đẩy nhanh tiến trình “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.
Thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), thời gian qua, việc kiểm tra, giám sát và kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính ở các cơ quan, đơn vị, địa phương đã được tăng cường. Nổi bật hơn cả là công tác kiểm tra, giám sát và thi hành kỷ luật trong Đảng đã được thực thi mạnh mẽ. Nhiều hành vi sai phạm, vi phạm kỷ luật, pháp luật của công chức, viên chức, cán bộ, đảng viên từ Trung ương đến địa phương bị đưa ra ánh sáng, dư luận lên án và phải nhận những hình thức kỷ luật, bị pháp luật nghiêm trị đúng người, đúng tội. Năm 2011-2017, toàn Đảng đã sàng lọc, đưa ra khỏi Đảng bằng hình thức xóa tên 50.938 đảng viên, trong đó, xóa tên do vi phạm 38.519 đảng viên, cho ra khỏi Đảng 12.419 đảng viên. Ngoài hình thức xóa tên, trong 8 năm qua, có 12.499 đảng viên bị kỷ luật khai trừ ra khỏi Đảng. Riêng năm 2018, cấp ủy, tổ chức đảng và ủy ban kiểm tra các cấp đã thi hành kỷ luật hơn 4.000 tổ chức đảng và hơn 17.000 đảng viên. Ngày 15-3-2019, đại diện Thanh tra Chính phủ đã thông báo tới cơ quan báo chí việc ông Hoàng Đức Cần, nhân viên Phòng Hành chính quản trị thuộc Văn phòng Thanh tra Chính phủ đã phải trả lại gia đình bà Lê Thị Tích (xã Phước Thuận, huyện Xuyên Mộc, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) 400 triệu đồng vì hứa lo lót giải quyết vụ tranh chấp đất đai.
Tuy nhiên, việc tổ chức kiểm tra, giám sát được làm mạnh ở cấp Trung ương, nhưng ở các cơ quan, đơn vị địa phương và nhất là ở cơ sở, nhìn chung công tác này chưa được công khai rộng rãi trong dư luận. Làm thế nào để kiểm tra, kỷ luật đảng và kỷ luật hành chính được đội ngũ cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức trong tổ chức đảng và cơ quan nhà nước từ Trung ương đến địa phương tôn trọng, thực hiện triệt để, mang lại hiệu quả thiết thực trong phát triển kinh tế - xã hội đất nước là câu hỏi nhiều người trong xã hội quan tâm và băn khoăn, trăn trở.
Kiểm tra, giám sát và thực hiện kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính vốn gắn chặt với tình hình quản lý cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức, quản lý phát triển kinh tế - xã hội đất nước. Nó được xem là “thanh bảo kiếm” gồm các quy tắc, quy định điều chỉnh hành vi, thái độ, ngăn chặn cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức lợi dụng chức vụ, quyền hạn và nhiệm vụ được giao để trục lợi. Thực tế đã chứng minh, nếu kiểm tra, giám sát kỹ, kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính luôn được thực thi nghiêm sẽ tạo động lực để mỗi cá nhân, tập thể cống hiến nhiều hơn, xây dựng cơ quan, đơn vị, địa phương vững mạnh về tư tưởng chính trị và tổ chức. Đặc biệt là xây dựng đoàn kết nội bộ, hướng tới thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; thúc đẩy nhanh tiến độ thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Nếu kiểm tra, giám sát kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính không được coi trọng, thực hiện lỏng lẻo, thiếu công bằng, công minh, khách quan sẽ dẫn đến những hậu quả khó lường, không chỉ làm mất ổn định trong nội bộ cơ quan, đơn vị dễ dẫn đến hiện tượng “tự diễn biến” “tự chuyển hóa” mà còn kéo lùi, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, nếu nhiều cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức vi phạm kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng thì niềm tin của nhân dân vào bộ máy công quyền, chế độ chính trị và sự lãnh đạo của Đảng sẽ lung lay và suy giảm đáng kể. Việc kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính lỏng lẻo dẫn tới hiện tượng vi phạm kỷ luật tăng, tạo cớ để các thế lực thù địch bịa đặt, nói xấu... gây chia rẽ Đảng với các nhân dân, mất ổn định an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội.
Hiện nay, khi toàn Đảng đang tích cực thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XII), Nhà nước đang đẩy mạnh đầu tư phát triển kinh tế - xã hội, việc tăng cường kiểm tra, giám sát, chấp hành kỷ luật đảng, kỷ luật hành chính của công chức, viên chức, cán bộ, đảng viên là việc làm cần thiết và quan trọng. Nó không chỉ giúp quyết sách của Nhà nước đến được đích, phục vụ nhân dân mà còn giúp cán bộ, đảng viên nắm bắt, thi hành nhiệm vụ triệt để, có hiệu quả, đúng với quyền hạn, cương vị, chức trách và pháp luật; góp phần sớm ngăn chặn các hiện tượng tiêu cực, để các sự việc, những sai phạm của tập thể, cá nhân không trở thành căn bệnh ung thư di căn, hướng tới xây dựng đoàn kết nội bộ, mang lại giá trị tốt đẹp, là chỗ dựa để nhân dân tin, yêu và làm theo Đảng.
Để tăng cường kỷ luật trong cơ quan công quyền từ Trung ương tới địa phương, vấn đề trước tiên là phải quán triệt mạnh mẽ và sâu sắc hơn những quy định của Đảng, Nhà nước về quản lý cán bộ, đảng viên và công chức, viên chức cùng những quy định về xử lý kỷ luật đối với các hành vi sai phạm. Các cơ quan chức năng cần thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó chú trọng mở rộng dân chủ gắn với giám sát và phản biện xã hội. Siết chặt công tác kiểm tra, giám sát, coi trọng kiểm tra, giám sát từng phần với từng nhiệm vụ, nhất là trong thực hiện đầu tư các dự án, các chính sách liên quan đến tài chính, tài nguyên, khoáng sản… Chính quyền, cơ quan chức năng cần kiên quyết và đẩy nhanh tiến độ xử lý những vụ việc vi phạm, lợi dụng chức quyền, lỗ hổng cơ chế để trục lợi cá nhân; kịp thời phát hiện và cho ra khỏi bộ máy những thành phần, đối tượng mang nặng chủ nghĩa cá nhân, lấy tổ chức đảng làm bình phong để thăng tiến và vì mục đích vinh thân, phì gia.
Câu chuyện Chủ tịch Hồ Chí Minh đến thăm gia đình mẹ con chị Tín ở phố Hàng Chĩnh, Hà Nội vào tối 30 Tết Canh Tý (năm 1960) cách đây hơn 60 năm mãi là bài học giá trị cho đội ngũ cán bộ. Giá trị là bởi dù sắp đến giao thừa, thời khắc quan trọng của một năm đối với mỗi người, mỗi gia đình Việt Nam mà Bác, một nguyên thủ quốc gia lại đến thăm người gánh nước thuê để đổi gạo nuôi 4 đứa con. Giá trị hơn chính là trao đổi của Người với các đồng chí trong Bộ Chính trị sau đó: “Ta có chính quyền trong tay, nhưng chính quyền đó chưa thực sự vì dân. Một số lãnh đạo địa phương còn quan liêu và nặng về hình thức. Họ không chịu đi sâu, đi sát quần chúng, nên phục vụ quần chúng chưa tốt. Nếu chúng ta chỉ nghe báo cáo của họ thì sẽ không bao giờ nắm được chính xác tình hình để có chủ trương, nghị quyết đúng đắn. Đảng quan liêu, chính quyền quan liêu, thực sự là một nguy cơ đối với đất nước chúng ta”(1).
Những hiện tượng mà Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra trong đội ngũ cán bộ các cấp từ câu chuyện trên đang là thực trạng tồn tại ở nhiều cơ quan, đơn vị, địa phương. Kiểm tra, giám sát cán bộ là một trong những khâu quan trọng trong quy trình lãnh đạo của Đảng. Nếu công tác kiểm tra, giám sát ở các cơ quan, đơn vị, địa phương được tiến hành chặt chẽ, thường xuyên và nền nếp thì chất lượng thực thi công vụ tăng lên. Ngược lại, nếu tiến hành lỏng lẻo, được chăng hay chớ, đánh trống bỏ dùi thì trở thành bao che cho những việc làm sai trái, trục lợi của cán bộ; nhân dân mất niềm tin.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật đã được xác định từ sớm, có ý nghĩa rất quan trọng trong xây dựng đội ngũ cán bộ và đến nay vẫn luôn mang tính thời sự. Học tập và làm theo tư tưởng Hồ Chí Minh về kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật cán bộ cần được tiến hành khoa học, chặt chẽ, hiệu quả là ngăn chặn chủ nghĩa cá nhân với những biểu hiện lạm quyền, lộng quyền, quan liêu, tham nhũng, củng cố niềm tin vững chắc của nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng.
Những người cộng sản sở dĩ được dân tin, dân yêu bởi sự dấn thân, dám chiến đấu, hy sinh, luôn giữ gìn kỷ luật và đạo đức cách mạng. Kiểm tra, giám sát, thi hành kỷ luật dân chủ, công minh, công bằng chính là biện pháp tối ưu để cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức liên tục học tập, tự rèn luyện, chấn chỉnh để không bị cuốn vào cơn bão kinh tế thị trường và đánh mất danh dự vì những “viên đạn bọc đường”, hướng tới xây dựng Đảng, chính quyền vững mạnh.
-------------------------------
(1) 286 chuyện kể đời thường về Bác Hồ, Nxb Nghệ An, Vinh - 2012, tr.90.
Nguyễn Mạnh Thắng