Tất cả các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước đều được tổ chức thực hiện tại cơ sở xã, phường, thị trấn. Mỗi khi Trung ương Đảng có nghị quyết, chỉ thị quan trọng, các cấp ủy đảng đều có chương trình, kế hoạch cụ thể truyền đạt nội dung văn bản tới tổ chức cơ sở đảng, nhất là chi bộ và đảng viên, người trực tiếp thực hiện hoặc triển khai việc thực hiện tại khu dân cư. Tuy vậy, quá trình thực hiện hình như mới được chú trọng từ cấp huyện, quận trở lên và tổ chức cơ sở đảng ở các cơ quan đảng, nhà nước, đoàn thể. Đối với cấp xã, phường, thị trấn, nhất là đối với chi bộ và đảng viên, việc này chưa được quan tâm đúng mức, hãy còn nhiều bất cập và nhìn chung còn sơ sài. Do vậy, các chi bộ và đảng viên ở thôn, ấp, khu dân cư rất lúng túng, gặp nhiều khó khăn trong việc đưa nghị quyết, chỉ thị của Đảng vào cuộc sống và giải đáp những vướng mắc của quần chúng trong việc quán triệt các nội dung và cách làm được nêu lên tại kế hoạch tổ chức thực hiện.

Xin nêu đôi điều thực tế diễn ra tại cơ sở. Ví dụ thứ nhất: Một cuộc truyền đạt Nghị quyết Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” tại đảng bộ một phường ở trung tâm Thủ đô Hà Nội. Hội nghị học tập này diễn ra từ 8-11 giờ sáng, tại một hội trường trung tâm phường, có đông đủ đảng viên toàn phường tham dự mà số rất đông là đảng viên đã nghỉ hưu. Diễn giả là một lãnh đạo Quận ủy, trưởng một ban đảng quận. Diễn giả nói liền một mạch gần 2 giờ, trong đó gần nửa thời gian nói về tầm quan trọng và bối cảnh ra đời của nghị quyết Trung ương. Phần chính là 3 nội dung và cách tổ chức thực hiện, 4 nhóm giải pháp. Lẽ ra phải phân tích sâu từng nội dung, giải pháp song chỉ tóm tắt một vài ý và yêu cầu đảng viên đọc kỹ trong Nghị quyết. Đáng tiếc là số đông đảng viên ở chi bộ không có văn bản nghị quyết này và suốt buổi học tập cũng không ghi chép được gì vì phòng họp chỉ có ghế ngồi, không có bàn viết, ai muốn ghi cũng khó. Diễn giả phần lớn chỉ nói đạo lý, không nêu được thiếu sót hoặc hạn chế nào của cấp quận, phường; trường hợp nêu dẫn chứng thì cũng chỉ là những cụm từ rất chung chung đã được nhắc đi nhắc lại khá nhiều trong các văn bản của Đảng, Nhà nước hoặc bài nói, bài viết của các đồng chí lãnh đạo cấp cao. Bí thư đảng ủy phường nói về một số nhiệm vụ trước mắt của phường; trong đó đảng ủy phường sẽ bàn chi tiết việc thực hiện Nghị quyết ở cấp phường và từng chi bộ.

Sinh hoạt chi bộ gọi là quán triệt thực hiện Nghị quyết, nhưng nội dung cũng đơn sơ: Bí thư nói lại kế hoạch của Đảng ủy phường về kiểm điểm của chi ủy và từng đảng viên theo các nội dung của Nghị quyết. Yêu cầu đảng viên trao đổi ý kiến về những nội dung của Nghị quyết thì đảng viên biểu lộ “sự nhất trí cao” với Nghị quyết. Tâm trạng chung là “ta nói ta nghe với nhau”, “nói để nghe với nhau, chứ ai giải thích, giải quyết được”, “hạn chế, khuyết điểm chính là ở những người có chức, có quyền”… Việc kiểm điểm của chi bộ, đảng viên trong chi bộ gắn với kiểm điểm công tác cuối năm. Mỗi tổ đảng 5,7 người và mỗi đảng viên tự phê bình, phê bình khoảng 10-15 phút và tự phân loại đảng viên đủ tư cách. Đảng viên không ai góp ý kiến gì thêm. Tập thể chi ủy, bí thư và từng chi ủy viên, đảng viên tự phê bình và phê bình còn chung chung, chưa đi sâu vào 3 nội dung của nghị quyết, về các quy định về những điều đảng viên không được làm; chưa chỉ rõ được những hạn chế, thiếu sót, khuyết điểm trong chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; chưa đề ra được phương hướng, giải pháp khắc phục những hạn chế, thiếu sót, yếu kém của tập thể và từng đảng viên.

Tuy vậy, tổng kết cuối năm, chi bộ nhận định đã lãnh đạo tốt công tác vệ sinh môi trường, an ninh trật tự; tổ dân phố đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa trên địa bàn; các tổ chức quần chúng hoạt động tốt, có hiệu quả; tất cả các đảng viên đủ tư cách và những đồng chí được phân công công tác đều  hoàn thành tốt nhiệm vụ…chi bộ được xếp loại trong sạch vững mạnh.

Nói rằng đó là kết quả thực hiện Nghị quyết Trung ương 4 thì chẳng ai phản bác lại, nhưng thử hỏi chi bộ đã quán triệt và thực hiện 3 nội dung, 4 nhóm giải pháp nêu trong Nghị quyết như thế nào thì khá nhiều người không nói rõ được. Nhận thức và trình độ hiểu biết của đảng viên, ở thôn ấp và khu dân cư đã được nâng lên một bước khá, nhưng truyền đạt và tổ chức thực hiện nghị quyết ở các địa bàn này hãy còn nhiều bất cập và cần được cải tiến nhiều hơn nữa, cụ thể và thiết thực, hiệu quả hơn nữa.

Ví dụ thứ hai: Việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, hướng vào làm theo phong cách quần chúng, dân chủ và nêu gương của Bác Hồ. Chỉ thị số 03-CT/TW của Bộ Chính trị về tiếp tục đẩy mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh được ban hành ngày 14-5-2011, trong đó ghi thêm nội dung học tập và làm theo tác phong, phong cách Hồ Chí Minh thể hiện trong công việc thường ngày, trong quan hệ với nhân dân, với đồng chí và đồng nghiệp. Ngày 1-7-2011, Ban Bí thư ban hành kế hoạch tổ chức thực hiện và sau đó, Ban Tuyên giáo Trung ương lần lượt có các văn bản hướng dẫn cụ thể chuyên đề làm theo phong cách Hồ Chí Minh: kỳ sinh hoạt chi bộ thứ nhất bàn về phong cách quần chúng, kỳ thứ hai bàn về phong cách dân chủ, kỳ thứ ba bàn về phong cách nêu gương, kỳ thứ tư đảng viên kiểm điểm về những nội dung phấn đấu.

Tại kỳ sinh hoạt tháng 5-2013 của một chi bộ, bí thư nếu vấn đề học tập và làm theo phong cách quần chúng của Bác Hồ, đọc nguyên văn tài liệu hướng dẫn của Ban Tuyên giáo Trung ương (nhân nói về phong cách quần chúng) và yêu cầu đảng viên tự đọc bài hướng dẫn cụ thể của Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội (in trong bản tin thông tin nội bộ - tài liệu phục vụ sinh hoạt chi bộ). Thế là xong việc học tập chuyên đề này.

Sinh hoạt chi bộ tháng 6, 7-2013 không thấy nói gì về việc này. Theo hướng dẫn, còn 3 kỳ sinh hoạt chuyên đề về nội dung trên, nhưng chưa biết bao giờ mới bàn tiếp và cách làm của kỳ sinh hoạt chi bộ vừa qua về chuyên đề này cũng rất sơ sài, không thể gọi là sinh hoạt học tập. Chỉ thị có từ 5-2011, mãi đến tháng 5-2013 (2 năm sau) chi bộ mới bước đầu tiếp cận được một phần nhỏ của Chỉ thị, mà lại làm rất sơ sài. Kết quả sẽ ra sao?

Song Hà