Thời gian gần đây, nhiều vụ học sinh phổ thông đánh nhau, thậm chí dùng dao cướp đi mạng sống của bạn mình ngay trong lớp học cho thấy bạo lực học đường đã đến mức nguy hiểm, cần được chỉ rõ nguyên nhân và giải pháp khắc phục.

Nguyên nhân có nhiều bắt nguồn từ giáo dục của gia đình, nhà trường và tác động của xã hội. Bởi mỗi trẻ em đều sinh ra và lớn lên ở một gia đình, đi học ở trường và hằng ngày tiếp xúc với xã hội. Hiện nay, nhiều bậc cha mẹ lo làm ăn, ít quan tâm đến chính con mình, ít dành thời gian trao đổi, tìm hiểu tình cảm, suy nghĩ của các con, giúp con vững vàng vượt qua giai đoạn tâm lý dễ “nổi loạn” để định hướng kịp thời. Họ cho là lo cho con đủ ăn, mặc, tiền chi tiêu, việc dạy con “trăm sự nhờ thầy, cô giáo”. Trong cách ứng xử hằng ngày, không hẳn tất cả các bậc cha mẹ đã là gương sáng, sống ngay thẳng, trung thực, chia sẻ yêu thương bằng hành động hằng ngày để các con noi theo. Thậm chí, nhiều bậc cha mẹ dạy con “không dây” vào chuyện người khác sợ vạ lây! Đó là chưa kể hôn nhân tan vỡ hoặc cha mẹ phạm pháp, đi tù trẻ em mất hẳn chỗ dựa vững chắc nhất là tổ ấm gia đình. Gia đình yên ấm, cha mẹ yêu thương, dạy con đúng cách là cái nôi hình thành nhân cách của con trẻ.

Ở trường các em học văn nhiều, ít học lễ, được dạy chữ nhiều hơn dạy người. Không ít thầy, cô lo dạy đủ chương trình kiến thức các môn học, phấn đấu đạt đủ các danh hiệu tiên tiến, xuất sắc theo chỉ tiêu mà nhẹ chăm lo dạy người cho các em từ suy nghĩ đến hành vi ứng xử hằng ngày. Không nhiều thầy cô quan tâm sát sao đến học sinh, lên lớp không chỉ vì nhiệm vụ mà còn vì tình yêu nghề, yêu học sinh như con, cháu của mình. Không phải thầy cô nào cũng dạy học sinh biết yêu thương, chia sẻ, đoàn kết, giúp đỡ người khác bằng chính cách sống của mình vốn là bài học đạo đức thiết thực, hiệu quả nhất mà thầy, cô giáo tác động trực tiếp đến học sinh. Nhà trường cần cân đối giữa dạy chữ và dạy người, dạy giá trị và kỹ năng sống cho các em ngay từ buổi đầu đến trường. Điều này không chỉ yêu cầu ở thầy, cô mà còn ở các nhà quản lý giáo dục các cấp. 

Môi trường xã hội ngày càng phức tạp hơn bởi giá trị sống đang bị chao đảo, đan xen nhau, sắp đặt ở những bậc thang không rõ ràng, khó định hướng. Không ít nghịch lý diến ra hằng ngày được tổng kết một cách hài hước “thật thà thường thua thiệt”. Không hiếm người ở hiền nhưng không gặp lành. An sinh xã hội không được bảo đảm, thực thi pháp luật không nghiêm, nhiều kẻ vi phạm không bị trừng trị nghiêm minh, có tính răn đe. Khi cái ác bị trừng trị, người tốt được bảo vệ, nêu gương thì ắt sẽ xuất hiện nhiều việc thiện, người tốt, môi trường xã hội an lành, bệnh vô cảm không có đất nảy sinh.  

Khi bạo lực xảy ra, người ta quy trách nhiệm cho ban giám hiệu, giáo viên, trước hết là hiệu trưởng, giáo viên chủ nhiệm mà không chỉ ra trách nhiệm của tổ chức đảng, bí thư chi bộ, đảng viên ở đâu trong khi ở bất cứ trường nào cũng có vai trò lãnh đạo của chi bộ, tiền phong gương mẫu của đảng viên. Do đó, khi nói đến giải pháp cho vấn đề bạo lực học đường là phải nói đến giải pháp đồng bộ, gắn kết chặt chẽ, chung sức, đồng thuận giữa gia đình, nhà trường, xã hội trong đó không thể thiếu trách nhiệm của tổ chức đảng, đảng viên. Trách nhiệm chi bộ, đảng viên phải được quy định trong quy chế hoạt động của tổ chức đảng. Vấn đề dạy chữ, dạy người phải được đặt trong chương trình hành động, nội dung sinh hoạt của chi bộ, đảng viên. Khi xảy ra bạo lực học đường, cần phải truy cứu trách nhiệm bí thư chi bộ ở vai trò lãnh đạo thực hiện chức năng, nhiệm vụ trong trường học. Không có bạo lực học đường phải là một trong những tiêu chí đánh giá chất lượng tổ chức đảng, đảng viên cuối năm, bình xét thi đua, thưởng, phạt. Không thể có tổ chức đảng TSVM, đảng viên hoàn thành nhiệm vụ khi trong lớp, trường xảy ra bạo lực học đường. 

Tổ chức đảng thực sự trong sạch vững mạnh, đảng viên gương mẫu là hạt nhân góp phần quyết định xây dựng môi trường xã hội lành mạnh, nhà trường thân thiện, gia đình hạnh phúc. Đây chính là nền tảng ngăn ngừa bạo lực, nuôi dưỡng thể lực mạnh khoẻ, tâm hồn trong trắng của trẻ thơ trở thành người giàu lòng nhân ái, hữu ích cho đời.

Nguyễn Thuý Hoàn