Triển khai thực hiện Thông báo số 223-TB/TW ngày 24-2-2009 của Bộ Chính trị và Hướng dẫn số 25-HD/BTCTW ngày 06-3-2009 của Ban Tổ chức Trung ương về việc thực hiện thí điểm chủ trương đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND cấp xã và nơi không tổ chức HĐND, trên cơ sở thực tiễn của địa phương, Tỉnh ủy Bà Rịa - Vũng Tàu chọn huyện Long Điền để thực hiện việc thí điểm nhất thể hóa. Căn cứ được xác định là tình hình kinh tế - xã hội của huyện nhiều nhiệm kỳ liền ổn định và phát triển; nội bộ luôn đoàn kết, thống nhất cao; nhân sự chủ chốt ở các phòng, ban đơn vị ổn định và đảm bảo tốt nhiệm vụ được giao; đồng chí Bí thư Huyện ủy trước đó đã  nhiều năm là cán bộ lãnh đạo cấp sở và đã kinh qua công tác quản lý nhà nước.

Ngay sau khi có chỉ đạo của tỉnh, Huyện ủy đã tổ chức quán triệt chủ trương và triển khai các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh đến các cán bộ lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể, các xã, thị trấn về thí điểm chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND; xây dựng qui chế xác định rõ chức trách, nhiệm vụ, quyền hạn, mối quan hệ công tác của đồng chí Bí thư Huyện ủy đồng thời là chủ tịch UBND huyện. Từ tháng 5 năm 2009 đến nay, huyện đã có 2 đồng chí kinh qua công tác này (một đồng chí về làm phó chủ tịch UBND tỉnh).

Quy trình xây dựng tiêu chuẩn chọn cán bộ để bố trí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND huyện được đảm bảo theo Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII), cụ thể:  Có phẩm chất đạo đức tốt; có năng lực, kinh nghiệm về công tác đảng, công tác chính quyền để hoàn thành tốt nhiệm vụ của bí thư và chủ tịch UBND; có ý thức tổ chức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm và tính đảng cao; có tác phong làm việc dân chủ, sâu sát, nói đi đôi với làm; có sức khỏe và uy tín trong cán bộ, đảng viên và nhân dân; có trình độ đại học về chuyên môn và lý luận chính trị cao cấp. Do đồng chí bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND là nhân sự mới, nên tiến hành kiện toàn chức danh bí thư cấp ủy trước, sau đó chủ tịch UBND cấp trên trực tiếp bổ nhiệm chức danh chủ tịch UBND.

Qua một thời gian tiến hành thí điểm, cho thấy, do công tác quản lý nhà nước rất nhiều lĩnh vực nên đồng chí bí thư - chủ tịch dành phần lớn thời gian để điều hành công tác quản lý nhà nước. Riêng công tác đảng, mặt trận và các đoàn thể phân công đồng chí phó bí thư thường trực giúp đồng chí bí thư giải quyết những công việc thường xuyên.

Việc xây dựng quy chế phối hợp công tác của cấp ủy, UBND, ủy ban MTTQ và các đoàn thể đã giúp có những thuận lợi trong lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Văn phòng Huyện ủy và Văn phòng UBND huyện phối hợp chặt chẽ trong công tác tham mưu, tổng hợp phục vụ hoạt động của Huyện ủy, UBND huyện và đồng chí bí thư đồng thời là chủ tịch UBND huyện. Hằng tuần, tổ chức họp giao ban giữa Thường trực Huyện ủy và Thường trực UBND huyện để đồng chí bí thư - chủ tịch nắm bắt tình hình nhằm chỉ đạo kịp thời. Ban Thường vụ trao đổi sắp xếp nhân sự bảo đảm chất lượng, phù hợp trình độ chuyên môn tại các cơ quan thuộc huyện, để bảo đảm công việc đạt hiệu quả. Tập trung chỉ đạo công tác cải cách hành chính đạt hiệu quả từ huyện đến cơ sở. Quan tâm công tác xây dựng chính quyền cơ sở xã, thị trấn; quan tâm, củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động của khu phố, ấp, tổ dân cư và các lực lượng như dân quân, dân phòng tại địa phương (chế độ, chính sách, con người...).

Trong thời gian thực hiện mô hình thí điểm, chủ yếu là vừa làm, vừa điều chỉnh rút kinh nghiệm trên tinh thần phát huy trí tuệ tập thể, bảo đảm nguyên tắc tập trung dân chủ, theo đó đã có những kết quả bước đầu:

Một là, trong thời gian thực hiện mô hình nhất thể hóa Bí thư Huyện ủy đồng thời là chủ tịch UBND huyện đã đạt được sự đoàn kết thống nhất cao trong Ban Thường vụ, Ban Chấp hành Đảng bộ huyện, Thường trực Huyện ủy và Thường trực UBND huyện.

Hai là, trong thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn, quan hệ công tác và công tác phối hợp hoạt động với cấp trên, cấp dưới và các phòng, ban của huyện rất thuận lợi. Chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước được quán triệt và triển khai kịp thời trong cấp ủy đảng, ban ngành, đoàn thể và hệ thống các cơ quan chính quyền.

Ba là, có sự thống nhất cao về nhận thức và hành động trong hệ thống chính trị của huyện đối với chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật Nhà nước. Nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của nhà nước và thuận lợi trong việc kiểm tra giám sát của đảng đối với công tác quản lý điều hành của nhà nước.

Bốn là, các cuộc hội họp được giảm bớt nhưng vẫn đảm bảo sự liên lạc, trao đổi thông tin giữa Đảng và chính quyền. Khắc phục tình trạng chồng chéo trong việc chỉ đạo, điều hành giữa cấp ủy và chính quyền.

Năm là, thí điểm mô hình bí thư cấp uỷ đồng thời là chủ tịch UBND huyện và không tổ chức HĐND huyện, nên có sự tăng cường nhân sự trong ủy viên UBND huyện (1 phó chủ tịch UBND huyện), từ đó công tác lãnh đạo, điều hành của UBND huyện được bảo đảm sâu sát. Phát huy vai trò giám sát của UBMTTQVN cấp huyện. Phát huy vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của người đứng đầu cấp huyện; đề cao vai trò chủ động, sáng tạo trong quá trình xử lý, giải quyết công việc, bảo đảm sự lãnh đạo, chỉ đạo tình hình kinh tế - xã hội được thuận lợi, bộ máy hành chính Nhà nước hiệu lực, hiệu quả.

Sáu là, tình hình thực hiện kế hoạch nhà nước của huyện đều đạt so với kế hoạch và tăng trưởng so với cùng kỳ. Các chỉ tiêu về văn hóa - xã hội đều đạt, lĩnh vực giáo dục và đào tạo được ổn định, công tác y tế đảm bảo việc khám và điều trị bệnh, chủ động phòng chống dịch bệnh. An ninh, quốc phòng được giữ vững, tình hình an ninh chính trị - trật tự an toàn xã hội trên địa bàn huyện ổn định.

Bảy là, hệ thống chính trị luôn thống nhất. Các cấp ủy đảng nâng cao vai trò, hiệu quả lãnh đạo thông qua xây dựng các nghị quyết của cấp ủy; quan tâm công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức về mọi mặt, kịp thời củng cố và kiện toàn đội ngũ lãnh đạo các cơ quan, đơn vị.

Tuy nhiên, việc triển khai áp dụng thí điểm cũng bộc lộ một số điểm khó khăn như: Tham dự hội nghị do cấp trên (Tỉnh uỷ, UBND tỉnh) tổ chức, triệu tập người đứng đầu nên thời gian hội họp nhiều, ít có thời gian đi cơ sở, đầu tư cho công việc. Trong quá trình hoạt động còn gặp nhiều khó khăn, lúng túng về cơ chế phối hợp và phương pháp điều hành. Do thí điểm không tổ chức HĐND huyện nên khó khăn trong công tác giám sát hoạt động của UBND huyện, các phòng, ban chức năng huyện, các xã, thị trấn trên tất cả các lĩnh vực kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh.

Qua gần 3 năm triển khai thực hiện mô hình bí thư đồng thời là chủ tịch UBND huyện, luôn được sự quan tâm của lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh, trong quá trình thực hiện nhận thấy đây là chủ trương đúng đắng của Trung ương, bởi trong quá trình lãnh đạo, chỉ đạo điều hành công việc thuận tiện, nhanh chóng đưa nghị quyết vào cuộc sống, bộ máy tổ chức gọn, nhẹ hơn, nội bộ đoàn kết và vai trò lãnh đạo của đảng được nâng cao. Vai trò giám sát của Ủy ban MTTQVN huyện đối với UBND huyện được tăng cường. Các cơ quan đảng, đoàn thể và Nhà nước đều có sự quyết tâm cao, phối hợp từ công tác chuẩn bị, triển khai thực hiện và đánh giá kết quả để tham mưu tốt cho Huyện ủy và UBND huyện. Qua những khó khăn, tồn tại trong quá trình thực hiện thí điểm chủ trương bí thư cấp ủy đồng thời là chủ tịch UBND huyện và không tổ chức HĐND cấp huyện, Đảng bộ huyện Long Điền đề xuất một số kiến nghị như sau:

Thứ nhất, nên tiếp tục thí điểm về mô hình này. Tuy nhiên, phải có quy định của Trung ương về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và có hệ thống các quy chế làm việc, quy chế phối hợp giữa cấp ủy và chính quyền; giữa cấp trên và cấp dưới, có cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ.

Thứ hai, hình thức tạo nguồn cán bộ nên là đào tạo qua các vị trí chuyên môn hoặc luân chuyển. Được quy hoạch, luân chuyển trước khi bố trí. Được cập nhật kiến thức hàng năm. Đề nghị được tham quan, học tập kinh nghiệm các địa phương đã thực hiện hiệu quả mô hình này. Đảm bảo chế độ tiền lương, phụ cấp, điều kiện vật chất, động viên tinh thần.

Về tiêu chuẩn cán bộ: Phải được đào tạo cơ bản và kinh qua công tác đảng, chính quyền, có uy tín, được tín nhiệm. Trung thực, khách quan trong bố trí, sử dụng cán bộ, có khả năng xử lý tốt các tình huống, vấn đề nảy sinh.

Song Thủy