Quân khu 1 là địa bàn trọng yếu phía Bắc của cả nước, bao gồm địa bàn 6 tỉnh, là nơi cư trú của 25 dân tộc, với gần 5,5 triệu dân, trong đó dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 34,37%, sống tập trung chủ yếu ở địa bàn 24 huyện miền núi, 16 huyện vùng cao, biên giới thuộc tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn. Trên địa bàn Quân khu có nhiều địa danh mang dấu ấn lịch sử dân tộc và lịch sử đấu tranh cách mạng của Đảng; đồng bào các dân tộc trên địa bàn luôn một lòng, một dạ đoàn kết, thủy chung sắt son với Đảng, chung sức, chung lòng xây dựng và phát triển kinh tế, cùng với các lực lượng chức năng bảo vệ vững chắc vùng biên giới phía Đông Bắc thiêng liêng của Tổ quốc. Trong những năm qua, được sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đời sống của nhân dân các dân tộc trên địa bàn có nhiều đổi mới. Tuy nhiên, do hệ thống giao thông, hạ tầng cơ sở chưa được hoàn thiện, nhiều địa phương trên địa bàn còn gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế và xã hội, toàn địa bàn hiện có 11 huyện nghèo 343 xã đặc biệt khó khăn; cơ sở hạ tầng còn lạc hậu, trình độ dân trí thấp; đồng bào dân tộc thiểu số chủ yếu sống bằng nghề nông, trồng rừng, nhiều khó khăn...; đó cũng là những nơi các thế lực thù địch thường xuyên lợi dụng các vấn đề "dân tộc", "tôn giáo", "dân chủ", "nhân quyền"... để tuyên truyền, lừa phỉnh, kích động đồng bào chống đối Đảng, Nhà nước, phá hoại khối đại đoàn kết giữa các dân tộc.

Là đội quân chiến đấu, đội quân công tác, những năm qua, cùng với các cấp ủy đảng và chính quyền địa phương, lực lượng vũ trang Quân khi 1 đã triển khai nhiều hoạt động thiết thực, hiệu quả trong công tác vận động quần chúng, đấu tranh chống các âm mưu, thủ đoạn diễn biến hòa bình do các thế lực phản động tiến hành, góp phần củng cố thế trận lòng dân, thế trận an ninh - quốc phòng trên địa bàn, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa đặc biệt khó khăn. Quán triệt sâu sắc nội dung chỉ đạo Nghị quyết số 23/NQ-TW ngày 12-3-2003 Hội nghị lần thứ 7 Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa IX) về "Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu "Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh"; dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ của Thường vụ Đảng ủy – Bộ Tư lệnh Quân khu, các cơ quan, đơn vị trong toàn Quân khu đã tổ chức quán triệt, học tập nắm chắc mục tiêu, quan điểm, các chủ trương, giải pháp thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc của Đảng; phối hợp chặt chẽ với cấp uỷ, chính quyền địa phương nắm chắc tình hình địa bàn, tình hình nhân dân, triển khai công tác dân vận trên địa bàn đóng quân. Các cơ quan, đơn vị trong toàn Quân khu đã triển khai hiệu quả hoạt động kết nghĩa với 513 đầu mối các đơn vị với cấp ủy, chính quyền, các tổ chức chính trị, xã hội địa phương, nhất là hoạt động kết nghĩa giữa đoàn thanh niên các đơn vị của Quân khu với tổ chức đoàn thanh niên các địa phương nơi đóng quân.

Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu đã chỉ đạo thành lập 40 tổ đội công tác dân vận chuyên ngành và liên ngành; cử hàng trăm cán bộ tăng cường cho các cơ sở; tổ chức thường xuyên các đợt huấn luyện dã ngoại làm công tác dân vận tại các vùng trọng điểm về quốc phòng - an ninh, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Công tác tuyên truyền vận động được tiến hành với nhiều hình thức, nội dung tuyên truyền được biên soạn ngắn gọn, nhân dân dễ tiếp thu; tuyên truyền thông qua các phương tiện thông tin đại chúng như: đài phát thanh, truyền hình các huyện, loa truyền thanh của các xã, thôn bản; tuyên truyền thông qua các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể dục thể thao, chiếu phim, trong các diễn đàn, hội nghị ở cấp cơ sở; trực tiếp đến từng hộ gia đình để tuyên truyền với phương châm "Nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin". Song song với hoạt động tuyên truyền, các cơ quan, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang Quân khu đã tổ chức thực hiện hiệu quả các chương trình phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội trên địa bàn (tính từ năm 2003 đến nay (10/2014) các đơn vị đã đến 1.486 cơ sở có đông đồng bào DTTS, giúp các địa phương hạ 7 đèo dốc, làm mới nâng cấp trên 7.000 km đường giao thông nông thôn, hơn 20.000 km kênh mương, tu sửa làm mới 664 nhà văn hóa, 61 trạm y tế xã; khám chữa bệnh, cấp thuốc miễn phí cho hơn 97.300 lượt người dân; xây tặng "Nhà tình nghĩa", "Nhà Đồng đội", tặng sổ tiết kiệm, tặng quà các đối tượng chính sách, có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn hàng chục tỷ đồng; thực hiện hiệu quả dự án đầu tư của Bộ Quốc phòng, của Tổng Cục Chính trị nhân kỷ niệm 70 năm ngày Thành lập Quân đội Nhân dân Việt Nam; các dự án kết hợp kinh tế với quốc phòng khu vực Mẫu sơn (Lạng Sơn) và Bảo Lâm, Bảo Lạc (Cao Bằng), xây dựng 8 bản biên giới và đưa nhân dân ra định cư ổn định đời sống, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biên giới Quốc gia trên tuyến Cao Bằng, Lạng Sơn; đào tạo, bồi dưỡng 1.413 con em đồng bào các DTTS và các tôn giáo trở thành nguồn cán bộ cho địa phương ở cơ sở; tham gia củng cố, kiện toàn 1.491 tổ chức chính trị, xã hội, tổ chức nhân đạo ở cơ sở; xóa được 25 xóm "trắng" đảng viên; các đơn vị huy động hơn 156.000 ngày công, hơn 300 lượt phương tiện kỹ thuật phòng chống khắc phục hậu quả thiên tai, bão lũ...). Thông qua những việc làm thiết thực, công tác dân vận của lực lượng vũ trang Quân khu đã thực sự góp phần giữ vững và tăng cường mối quan hệ đoàn kết quân dân, quan hệ giữa Đảng với nhân dân và khối đại đoàn kết toàn dân, xây dựng “thế trận lòng dân" vững chắc, làm thất bại các âm mưu, thủ đoạn "diễn biến hòa bình", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch; thúc đẩy kinh tế, văn hóa, xã hội địa phương phát triển, giữ vững sự ổn định chính trị trên địa bàn; là chỗ dựa tin cậy của cấp ủy, chính quyền.

Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết số 23 về “Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh", Đảng ủy - Bộ Tư lệnh Quân khu 1 xác định nhiệm vụ công tác dân vận những năm tiếp theo với những giải pháp chủ yếu sau:

Một là, tiếp tục giáo dục nhận thức cho cán bộ, chiến sĩ trong toàn Quân khu về quan điểm chính sách đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng, coi đó là nhiệm vụ quan trọng của công tác xây dựng đảng. Xác định công tác dân vận, nhiệm vụ xây dựng mối quan hệ đoàn kết giữa các dân tộc trên địa bàn là nhiệm vụ chính trị thường xuyên và trách nhiệm của các cơ quan, đơn vị lực lượng vũ trang Quân khu.

Hai là, phát huy vai trò hạt nhân lãnh đạo của các tổ chức đảng trong toàn Đảng bộ Quân khu, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên có phẩm chất đạo đức tốt, có đủ năng lực lãnh đạo, chỉ đạo đơn vị hoàn thành nhiệm vụ, có kỹ năng thực hiện công tác dân vận, là hạt nhân xây dựng mối quan hệ đoàn kết quân dân, làm tốt công tác tuyên truyền về chính sách dân tộc, chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước. Quan tâm bồi dưỡng năng lực kinh nghiệm công tác vận động quần chúng, chú trọng xây dựng tạo mọi điều kiện giúp cán bộ, đảng viên là người dân tộc thiểu số, duy trì mối quan hệ mật thiết gắn bó với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể, nhân dân địa bàn đóng quân, phối hợp tốt trong các hoạt động dân vận.

Ba là, thường xuyên theo dõi và nắm chắc tình hình địa bàn, tình hình nhân dân, nhất là địa bàn vùng sâu, vùng xa, biên giới, nơi xảy ra các vụ việc phức tạp; tôn trọng phong tục tập quán, tín ngưỡng của đồng bào khi tiến hành công tác dân vận, giải quyết hợp lý, hợp tình các vấn đề bức xúc nổi cộm ở địa phương, những mâu thuẫn trong nội bộ nhân dân, dòng tộc; xác định rõ các vấn đề liên quan tới "dân tộc", “tôn giáo" mà địch lợi dụng tuyên truyền kích động, xúi giục đồng bào...; phát huy vai trò trung tâm phối hợp hiệp đồng của cơ quan quân sự địa phương các cấp với các đơn vị đứng chân trên địa bàn, kịp thời tham mưu giúp cấp ủy, chính quyền địa phương thực hiện hiệu quả công tác dân vận mà trọng tâm là tuyên truyền vận động đồng bào chấp hành chủ trương của Đảng, pháp luật Nhà nước.

Thực hiện lời dạy của Bác về công tác dân vận, mối quan hệ giữa các đơn vị đóng quân trên địa bàn với nhân dân, chính quyền cơ sở các cấp ngày càng bền chặt, góp phần củng cố thế trân an ninh - quốc phòng nơi địa đầu Tổ quốc,  xứng đáng với quê hương giàu truyền thống cách mạng, tô thắm thêm truyền thống hào hùng của lực lượng vũ trang Quân khu 1: "Trung hiếu, tiên phong, đoàn kết, chiến thắng".

Thượng tá Hoàng Danh Luyện
Phòng Dân vận Quân khu 1