Trong những năm gần đây, dưới ánh sáng của Nghị quyết Trung ương 5 (khoá X) về xây dựng và chỉnh đốn Đảng, tổ chức đảng các cấp ngày càng vững mạnh, chất lượng sinh hoạt và sức chiến đấu được nâng cao.
Tuy vậy, vẫn còn một số chi bộ, đảng bộ chưa thực sự vững mạnh toàn diện, chưa thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị, làm giảm lòng tin của nhân dân. Một trong những nguyên nhân dẫn đến sự yếu kém đó là công tác kiểm tra của đảng ủy chưa được tiến hành thường xuyên, kiểm tra chưa bám sát nhiệm vụ, tình hình thực tế của địa phương, đơn vị.
Do công tác kiểm tra của đảng uỷ thực hiện không tốt nên thiếu thông tin, thậm chí một số chi bộ yếu kém, sa sút mà đảng uỷ không biết, không chỉ đạo uốn nắn kịp thời. Ở nhiều chi bộ (đặc biệt là chi bộ nông thôn), chi ủy làm việc thiếu trách nhiệm, thiếu đoàn kết nhất trí, công việc đình trệ, không duy trì được nguyên tắc tập trung dân chủ trong sinh hoạt đảng. Cũng từ đó nảy sinh ra kiện cáo, đơn thư nặc danh, gây thắc mắc, nghi ngờ trong nhân dân. Có đảng ủy, đến khi xảy ra sự việc, đảng viên, cán bộ và nhân dân thắc mắc phản ứng nhiều mới tiến hành công tác kiểm tra và xử lý vi phạm. Thậmchí có đảng uỷ còn coi nhẹ công tác, hoặc kiểm tra chiếu lệ, đối phó, kiểm tra rồi không có kết luận, không có biện pháp xử lý nên dẫn đến tình trạng phức tạp kéo dài, khó giải quyết triệt để.
Từ thực tế trên, chúng tôi xin có mấy ý kiến đề xuất về công tác kiểm tra của đảng ủy nhằm góp phần nâng cao chất lượng công tác xây dựng và chỉnh đốn Đảng, nâng cao năg lực lãnh đạo của đảng bộ, chi bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới.
Một là, đảng ủy phải lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác kiểm tra, thực hiện đúng các hướng dẫn của cấp trên về công tác kiểm tra. Uỷ ban kiểm tra của đảng uỷ phải xây dựng kế hoạch kiểm tra cho từng giai đoạn và cho cả nhiệm kỳ, định rõ lịch kiểm tra định kỳ, nội dung, cách thức tiến hành kiểm tra, đối tượng kiểm tra. Ngoài định kỳ, Đảng ủy cần có kiểm tra đột xuất đối với những chi bộ có vấn đề khó khăn, phức tạp nảy sinh. Nội dung kế hoạch đó phải được báo cáo trong đảng bộ, trong đội ngũ chi ủy. Với tinh thần “lấy dân làm gốc”, tùy mức độ và yêu cầu cần thiết, có thể tổ chức báo cáo kết quả kiểm tra trong nhân dân, trong tổ chức mặt trận nhằm làm tăng ý nghĩa và tính thiết thực của lần kiểm tra.
Hai là, không chỉ tiến hành kiểm tra cấp dưới, đảng ủy cần đôn đốc, giám sát các chi uỷ, chi bộ tiến hành công tác kiểm tra. Công tác kiểm tra của chi ủy, chi bộ cũng phải có kế hoạch, kế hoạch đó phải được xây dựng sát với mục tiêu nhiệm vụ của đơn vị, phải có chương trình, thời gian, nội dung và đối tượng kiểm tra cụ thể, ngoài kiểm tra theo kế hoạch còn có kiểm tra bất thường. Công tác kiểm tra phải được tiến hành đúng nguyên tắc, đúng hướng dẫn của trên. Việc tiến hành công tác kiểm tra ở cấp chi uỷ, chi bộ một cách thường xuyên và chất lượng sẽ giúp cho công tác kiểm tra của đảng ủy thuận lợi hơn và có hiệu quả cao, góp phần nâng cao sức chiến đấu của toàn đảng bộ.
Ba là, việc tiến hành công tác kiểm tra phải bám nguyên tắc sinh hoạt đảng, các quy định trong Điều lệ Đảng, tránh tình trạng nể nang, cảm tính, không dám phê phán, đánh giá và kết luận thiếu chính xác. Khi tiến hành kiểm tra chi bộ cơ sở, trước hết phải kiểm tra toàn diện công tác của chi ủy bao gồm: hồ sơ, sổ sách, kế hoạch công tác cả nhiệm kỳ, từng năm, từng tháng của bí thư chi bộ, của các chi ủy viên, sổ kiểm diện sinh hoạt, sổ biên bản, sổ tài chính, các hồ sơ lưu ở chi bộ… nhằm mục đích đánh giá, nhận xét việc lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện nghị quyết của cấp trên, nghị quyết của chi bộ đối với chi ủy nói chung, các chi ủy viên nói riêng. Trong quá trình kiểm tra, Uỷ ban kiểm tra đảng ủy phải căn cứ vào kế hoạch cụ thể của chi bộ, đánh giá việc triển khai thực hiện nghị quyết, chỉ rõ cái làm được, làm đúng, làm sai và xác định trách nhiệm cụ thể đối với chi uỷ viên. Về nội dung kiểm tra, cần phải quan tâm đến nề nếp sinh hoạt, công tác phát triển đảng viên, việc lãnh đạo thực hiện nhiệm vụ chính trị, công tác văn hóa - xã hội, công tác chính sách, công tác mặt trận, đặc biệt là công tác quản lý hành chính, thực hiện quy chế dân chủ cơ sở… Hiện nay, đảng viên, cán bộ, nhân dân hay thắc mắc nhiều, phần lớn là do quản lý hành chính yếu, quản lý kinh tế - tài chính nhiều bất cập, có biểu hiện tham ô, lợi dụng.
Bốn là, phải chấm dứt tình trạng kiểm tra chiếu lệ, không bao che cho những cá nhân, tập thể chi uỷ phạm sai lầm. Công tác kiểm tra phải được tiến hành minh bạch, công khai và đúng nguyên tắc, cần phải đánh giá đúng thành tích cũng như đánh giá chính xác mức độ sai phạm, quy rõ trách nhiệm và đề nghị xử lý nghiêm minh. Những sai phạm cần phải được chỉ rõ, chấn chỉnh kịp thời, không nương nhẹ, kéo dài sự tha hóa gây mất ổn định trong dân. Kết quả kiểm tra cần được báo cáo công khai trong chi bộ, trong nhân dân. Việc làm đó làm cho dân hiểu Đảng, tin Đảng và phấn khởi làm nhiệm vụ công dân của mình.
Trên đây là một vài ý kiến nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng công tác kiểm tra của đảng uỷ đối với các chi uỷ, chi bộ thuộc quyền. Công tác kiểm tra của đảng ủy được tiến hành hiệu quả sẽ góp phần củng cố sức mạnh cho Đảng và niềm tin trong nhân dân.
Trần Danh Hải