Hà Nội hiện có 37 đảng bộ công ty, trong đó 22 đảng bộ tổng công ty, là các đảng bộ cơ sở trực thuộc các đảng ủy Khối Công nghiệp Hà Nội (9), Doanh nghiệp Hà Nội (2), Quận ủy Hoàn Kiếm (2),Quận ủy Đống Đa (4), Quận ủy Cầu Giấy (2); Quận Hai Bà Trưng (3) với 308 tổ chức Đảng, 4266 đảng viên. Trong đó có 14 Tổng Công ty là đảng bộ cơ sở theo mô hình Công ty mẹ Tổng Công ty; 8 Tổng Công ty là đảng bộ cơ sở theo mô hình Đảng bộ cơ quan Tổng Công ty.

Về cơ cấu tổ chức: 14 đảng bộ cơ sở theo mô hình công ty mẹ tổng công ty, bao gồm các tổ chức đảng tại cơ quan tổng công ty và một số tổ chức đảng trong các đơn vị trực thuộc đóng trên địa bàn Hà Nội; 8 đảng bộ cơ quan tổng công ty bao gồm các tổ chức đảng là các phòng, ban, đơn vị trực thuộc tổng công ty. Các tổ chức chính trị - xã hội được thành lập theo tổng công ty nhưng trực thuộc các cấp trên khác nhau…

Điều tra, khảo sát tại các đảng bộ cơ sở trong các tổng công ty theo mô hình đảng bộ cơ quan tổng công ty và đảng bộ công ty mẹ tổng công ty cho thấy, tại 34% doanh nghiệp nhiều ý kiến mong muốn phải đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức lãnh đạo của tổ chức đảng và gần 50% ý kiến cho rằng nên chuyển tổ chức đảng về trực thuộc quận, huyện nơi doanh nghiệp, tổng công ty đóng trên địa bàn sẽ thuận lợi hơn trong công tác đảng và thực hiện các nhiệm vụ của tổng công ty, doanh nghiệp, cũng như các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, xã hội ở địa phương.

Theo quyết định của Thủ tướng Chính phủ, đến năm 2020, các tổng công ty có tổ chức đảng thuộc Đảng bộ Hà Nội sẽ cổ phần hóa, vốn nhà nước có dưới 50% hoặc không còn vốn nhà nước. Đặc điểm chung của các tổng công ty có vốn nhà nước không chi phối là vai trò quản lý và điều hành của nhà nước hoặc người đại diện vốn của nhà nước trong tổng công ty không giữ vai trò quyết định trong chiến lược phát triển, kế hoạch sản xuất, kinh doanh, công tác cán bộ, phân phối lợi nhuận và tài sản của tổng công ty. Quyền quyết định các vấn đề trọng đại của tổng công ty do đại hội cổ đông hoặc hội đồng quản trị quyết định. Khi doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước sẽ tác động trực tiếp đến vai trò lãnh đạo của tổ chức đảng trong doanh nghiệp. Sau cổ phần hóa, nhiều cấp ủy trong doanh nghiệp nếu chậm đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo, sẽ khó theo kịp tình hình, hiệu quả không cao, công tác quản lý và phân công công tác cho đảng viên gặp nhiều khó khăn…

Vì vậy, cùng  với sắp xếp, tổ chức lại mô hình nhằm tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả hoạt động phải đặc biệt coi trọng đổi mới nội dung, phương thức lãnh đạo của tổ chức đảng phù hợp tình hình mới. Nâng cao hiệu quả và vai trò lãnh đạo toàn diện của tổ chức đảng tại doanh nghiệp trong việc chấp hành chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, xây dựng và thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, sử dụng, bảo toàn và phát triển vốn của Nhà nước, công tác chính trị, tư tưởng, công tác cán bộ, công tác kiểm tra, giám sát; đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí; lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội trong doanh nghiệp, phát huy dân chủ cơ sở. Việc đổi mới cần phải đảm bảo 4 yếu tố: (1) Bảo đảm tính pháp lý chặt chẽ nhằm giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Thành ủy đối với các tổng công ty; (2). Đảm bảo sự đồng bộ, toàn diện, triệt để, có trọng điểm; (3). Phải xuất phát từ thực tiễn và phù hợp với thực tiễn phát triển của doanh nghiệp ở nước ta và trên địa bàn Thủ đô Hà Nội; (4). Tiến hành đổi mới phải thận trọng, nhạy bén, sáng tạo; có kế hoạch, lộ trình chặt chẽ; kịp thời rút kinh nghiệm, điều chỉnh bổ sung hợp lý.

Đổi mới nội dung lãnh đạo

Nội dung lãnh đạo của tổ chức đảng tổng công ty thực chất là nhiệm vụ chính trị của tổ chức đảng đối với doanh nghiệp, một yếu tố quan trọng trong công tác xây dựng Đảng nhằm giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng đối với tổng công ty, trên cơ sở đó góp phần xây dựng tổ chức đảng tổng công tytrong sạch, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức và tổ chức.

Đảng ủy trong các tổng công ty có vốn nhà nước không chi phốikhông quyết định nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, công tác cán bộ của tổng công ty. Khi xác định nội dung lãnh đạo của đảng ủy cơ sở, cần bám sát Quy định số 288-QĐ/TW ngày 8-2-2010 của Ban Bí thư (khóa XI) “Về chức năng, nhiệm vụ của đảng bộ, chi bộ cơ sở trong công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn, trong đó, Nhà nước sở hữu từ 50% vốn điều lệ trở xuống”. Theo đó,đảng ủy cấp trên cơ sở trong các tổng công ty có vốn nhà nước không chi phối phải thực hiện 05 nội dung lãnh đạo: (1) Lãnh đạo nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh, an ninh, quốc phòng; (2) Lãnh đạo công tác tư tưởng; (3) Lãnh đạo các tổ chức chính trị - xã hội; (4) Thực hiện công tác tổ chức cán bộ; (5) Lãnh đạo xây dựng tổ chức đảng.

Đảng ủy tham gia với hội đồng quản trị (hội đồng thành viên), tổng giám đốc trong việc xây dựng nghị quyết về chiến lược đầu tư, phát triển, kế hoạch sản xuất, kinh doanh của công ty... Lãnh đạo đảng viên, quần chúng thực hiện nghị quyết của đại hội đồng cổ đông, hội đồng quản trị (hội đồng thành viên) và các nhiệm vụ được giao theo đúng đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; bảo toàn và phát triển vốn của công ty, của Nhà nước; hoàn thành nghĩa vụ đối với Nhà nước, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của công ty, cổ đông và người lao động,…

Trong công tác cán bộ, đảng ủy chủ động tham gia ý kiến với hội đồng quản trị (hội đồng thành viên), tổng giám đốc (giám đốc) về chủ trương sắp xếp, tổ chức bộ máy quản lý công tác quy hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, đề bạt, bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật, chế độ, chính sách cán bộ.

Thực tế cho thấy, để có thể thực hiện tốt các nội dung lãnh đạo, cần cơ cấu bí thư cấp ủy là thành viên lãnh đạo doanh nghiệp, việc này có ý nghĩa quyết định đến việc thực hiện các nội dung lãnh đạo của đảng ủy tổng công ty.

Đổi mới phương thức lãnh đạo

Để giữ vững và nâng cao vai trò lãnh đạo, đảng ủy tổng công ty phải coi trọng thực hiện phương thức lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên trong tổng công ty, chú trọng các nội dung sau:

Lãnh đạo bằng các nghị quyết, chương trình, đề án, kế hoạch,…

Căn cứ Nghị quyết đại hội tập trung xây dựng chương trình hoạt động toàn khóa của đảng ủy tổng công ty; phân công cụ thể từng đồng chí cấp ủy phụ trách, chịu trách nhiệm trên từng lĩnh vực, từng đơn vị. Trên cơ sở đó chỉ đạo cấp ủy các đơn vị trực thuộc xây dựng chương trình hoạt động toàn khóa của cấp ủy đơn vị mình đảm bảo đúng các định hướng của cấp ủy cấp trên và sát với điều kiện nhiệm vụ thực tế tại đơn vị. Nội dung chương trình hoạt động của các cấp ủy phải đảm bảo vừa đúng với yêu cầu về đường lối, chủ trương của Đảng, Thành ủy Hà Nội; vừa đảm bảo thực hiện tốt các nhiệm vụ trọng tâm, phù hợp với điều kiện thực tế, cụ thể của Tổng công ty và của từng đơn vị trực thuộc.

Nội dung nghị quyết ban hành phải ngắn gọn, sát thực, tập trung vào các nội dung như định hướng phát triển tổng công ty, việc quản trị hệ thống, xây dựng hình ảnh thương hiệu và kinh doanh hiệu quả, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, bảo vệ môi trường, chất lượng sản phẩm, dịch vụ cung cấp cho khách hàng, thị trường; tích cực tham gia công tác từ thiện xã hội ở địa phương,..

Lãnh đạo thông qua tổ chức đảng và đội ngũ cán bộ, đảng viên

Đảng ủy tổng công ty đề ra chủ trương, nhiệm vụ, biện pháp xây dựng đảng bộ, chi bộ cơ sở trong sạch vững mạnh; nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức đảng và đội ngũ đảng viên trong đảng bộ; thực hiện đúng nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt đảng, nhất là nguyên tắc tập trung dân chủ, chế độ tự phê bình và phê bình; thường xuyên kiểm tra, giám sát tổ chức đảng và đảng viên chấp hành Điều lệ Đảng, chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định, hướng dẫn của cấp ủy cấp trên.

Chú trọng việc đổi mới và nâng cao chất lượng sinh hoạt đảng. Đổi mới sinh hoạt đảng trong các tổng công ty vốn nhà nước không chi phối không còn là sinh hoạt đảng đơn thuần mà còn là uy tín, vị thế của đảng. Sinh hoạt của đảng phải duy trì được nền nếp, nội dung thiết thực, chuẩn bị khoa học, chu đáo và phát huy được trí tuệ, trách nhiệm của đảng viên.

Đảng ủy xây dựng quy chế làm việc, nghiêm túc thực hiện quy chế làm việc, phân định rõ quyền hạn, trách nhiệm của từng tổ chức, từng ủy viên ban chấp hành. Đồng thời xây dựng quy chế phối hợp với hội đồng quản trị (hội đồng thành viên), Tổng giám đốc tổng công ty và kiên trì thực hiện đúng quy chế.

Tăng cường công tác lãnh đạo xây dựng, củng cố, kiện toàn tổ chức đảng. Ban hành các nghị quyết, quyết định, thông qua cán bộ đại diện phần vốn nhà nước tại doanh nghiệp hoặc đảng viên là lãnh đạo doanh nghiệp, đồng thời, vận động, thuyết phục các cổ đông, nhất là cổ đông chi phối doanh nghiệp thực hiện sản xuất kinh doanh đúng các chủ trương, đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tất cả vì mục tiêu chung vì sự lớn mạnh của doanh nghiệp.

Quan tâm kiện toàn cấp ủy tại các tổ chức đảng trực thuộc, coi đây là nhiệm vụ cốt lõi để xây dựng được hạt nhân lãnh đạo tại các tổ chức đảng. Xem xét trước cơ cấu, dự kiến nhân sự tham gia lãnh đạo cấp ủy và chỉ đạo các chi, đảng bộ bầu hoặc phối hợp với cấp ủy địa phương nơi có trụ sở doanh nghiệp đóng bầu và đề nghị bổ nhiệm cấp ủy viên vào các vị chủ chốt của đơn vị. Tiếp tục đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng cấp ủy, nhất là người đứng đầu cấp ủy có năng lực, phẩm chất, gương mẫu, có kiến thức quản trị doanh nghiệp. Ở những nơi có điều kiện, bố trí bí thư cấp ủy là chủ tịch hội đồng quản trị hoặc tổng giám đốc

Rà soát, sửa đổi, bổ sung xây dựng quy chế làm việc của cấp ủy, quy chế phối hợp của cấp uỷ với ban lãnh đạo, đoàn thể của doanh nghiệp, tạo sự đồng thuận, thuận lợi trong triển khai thực hiện. Nghiên cứu đưa một số nội dung quy chế phối hợp giữa đảng ủy với hội đồng quản trị, ban điều hành doanh nghiệp vào điều lệ tổng công ty để đại hội cổ đông thông qua. Cùng với quy định về chức năng, nhiệm vụ của tổ chức đảng; quy chế phối hợp giữa cấp ủy và ban lãnh đạo doanh nghiệp xem đây là hình thức “luật hóa” của tổ chức đảng với tổng công ty; đồng thời qua đó phát huy được vai trò, tính đảng các đảng viên trong hội đồng quản trị, ban tổng giám đốc để thực hiện lãnh đạo các nhiệm vụ chính trị của tổng công ty; giúp hoạt động của tổ chức đảng được thuận lợi hơn; các chương trình, kế hoạch của tổ chức đảng đề ra cũng sát hợp với kế hoạch phát triển của tổng công ty, hay nói đúng hơn cấp ủy và hội đồng quản trị, ban tổng giám đốc sẽ cùng phối hợp lãnh đạo thực hiện tốt nhiệm vụ chính trị trong doanh nghiệp.

Quan tâm đổi mới chất lượng sinh hoạt của các cấp ủy đảng nhất là chất lượng sinh hoạt chi bộ, phải duy trì nền nếp sinh hoạt định kỳ, đảng viên là lãnh đạo doanh nghiệp nhất thiết phải có mặt và phát biểu ý kiến. Đối với chi bộ, đảng viên làm việc ở xa, dài ngày, thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong sinh hoạt chi bộ (như tổ chức sinh hoạt trực tuyến, qua email….). Đối với chi bộ làm việc phân tán, có thể chia nhỏ thành các tổ đảng, mỗi cụm công trình là một tổ đảng để tiện sinh hoạt. Đẩy mạnh công tác phát triển đảng viên đảm bảo chất lượng, số lượng.

Đổi mới phương thức lãnh đạo, đề ra và tham gia lãnh đạo đổi mới cơ chế quản lý kinh tế

Chủ động tham gia với hội đồng quản trị (hội đồng thành viên), ban tổng giám đốc đề ra cơ chế quản lý kinh tế để vận hành thông suốt trong toàn tổng công ty, đảm bảo công ty mẹ và các công ty thành viên cùng phát triển, tăng cường và nâng cao hiệu quả công tác quản lý chung của tổng công ty, đồng thời phát huy nội lực và tính chủ động, sáng tạo của các đơn vị, nhất là các công ty con; nâng cao trách nhiệm trong công tác quản lý điều hành của đội ngũ cán bộ lãnh đạo các đơn vị.

Lãnh đạo làm tốt công tác chính trị, tư tưởng

Kịp thời tổ chức học tập, phổ biến, quán triệt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, của Thành uỷ, nhiệm vụ của doanh nghiệp để cán bộ, đảng viên, người lao động nắm và thực hiện đúng; lãnh đạo các tổ chức đảng trực thuộc thực hiện tốt công tác giáo dục chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, bồi dưỡng nâng cao nhận thức, kiến thức, bản lĩnh, năng lực hoạt động thực tiễn, ý thức tổ chức kỷ luật cho cán bộ, đảng viên và người lao động; chủ động nắm vững tình hình tư tưởng cán bộ, đảng viên và người lao động, đảm bảo nội bộ đoàn kết, thống nhất, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.

Tăng cường việc cung cấp thông tin, tin tức thời sự trong nước và quốc tế và những vấn đề dư luận quan tâm,…nắm tâm tư, nguyện vọng và những đề xuất của đảng viên, quần chúng để giải quyết hoặc kiến nghị cấp trên giải quyết.

Lãnh đạo các tổ chức chính trị-xã hội

Thường xuyên chăm lo lãnh đạo, chỉ đạo và xây dựng các tổ chức đoàn thể trong tổng công ty vững mạnh, hoạt động đúng điều lệ doanh nghiệp và điều lệ của mỗi đoàn thể; lãnh đạo, chỉ đạo các đoàn thể tham gia xây dựng, bảo vệ và chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của doanh nghiệp; bồi dưỡng đoàn viên ưu tú, giới thiệu để tổ chức cơ sở đảng xem xét kết nạp vào Đảng, đồng thời, tích cực bồi dưỡng đảng viên thành cán bộ chủ chốt của doanh nghiệp; bồi dưỡng cán bộ chủ chốt trong doanh nghiệp thành đảng viên; bồi dưỡng đảng viên là cán bộ chủ chốt thành cán bộ lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp. Đảng ủy chọn, cử những cán bộ, đảng viên ưu tú của Đảng tham gia vào các vị trí lãnh đạo các đoàn thể chính trị - xã hội, thông qua tổ chức cơ sở đảng và đảng viên hoạt động trong các đoàn thể để lãnh đạo thực hiện mục tiêu của tổng công ty.

Xây dựng tốt mối quan hệ công tác với các cấp ủy địa phương

Hằng năm, đảng uỷ tổng công ty chủ động thông báo cho các cấp ủy địa phương về tình hình, nhiệm vụ của tổng công ty và đơn vị thành viên đóng trên địa bàn để phối hợp với cấp uỷ địa phương lãnh đạo triển khai thực hiện nghị quyết của đảng uỷ tổng công ty về nhiệm vụ sản xuất, kinh doanh của đơn vị. Đảng uỷ tổng công ty xin ý kiến cấp uỷ địa phương khi nhận xét, đánh giá, quy hoạch, lấy ý kiến để bầu vào cấp ủy tổng công ty đối với cán bộ chủ chốt của doanh nghiệp; lấy ý kiến nơi cư trú theo quy định khi bổ nhiệm.

Đảng uỷ trao đổi với cấp uỷ cấp trên trực tiếp của tổ chức đảng các đơn vị thành viên về bộ máy tổ chức, về nhân sự cấp uỷ trước khi đại hội, về khen thưởng, kỷ luật đảng viên và tổ chức đảng các đơn vị thành viên.

Đảng uỷ chỉ đạo các đoàn thể chính trị - xã hội sinh hoạt ở địa phương phối hợp với cấp uỷ địa phương trong hỗ trợ tổ chức các phong trào thi đua, công tác xã hội, môi trường, nghĩa vụ công dân; tham gia ý kiến về bố trí nhân sự chủ chốt các đoàn thể của đơn vị thành viên; phối hợp với cấp uỷ địa phương lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết kịp thời khi có sự việc đột xuất; xem xét, giải quyết những vấn đề liên quan đến đơn vị, doanh nghiệp thành viên đóng trên địa bàn theo đề nghị của các đoàn thể chính trị - xã hội và cấp uỷ địa phương.

Vũ Đức Bảo
Ủy viên Ban Thường vụ, Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy Hà Nội, Chủ nhiệm đề tài