Quán triệt, các chủ trương, nghị quyết của Trung ương về công tác cán bộ, từ tình hình thực tiễn tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ của Thành phố Hồ Chí Minh, trong 10 năm qua, Thành ủy, Ban Thường vụ Thành ủy các khóa đã vận dụng sáng tạo các quan điểm của Trung ương về công tác cán bộ, mạnh dạn đột phá vào một số khâu trọng yếu trong công tác cán bộ. Những chủ trương, giải pháp đó đã đem lại kết quả tích cực, góp phần củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ Thành phố. Đội ngũ cán bộ Thành phố không ngừng được tăng cường cả số lượng lẫn chất lượng. Tổng số cán bộ, công chức, viên chức của Thành phố hiện có 107.245 người (năm 2001 là 88.068 người) trong đó có 1.640 tiến sĩ, thạc sĩ (159 tiến sĩ) (1,53%); 49.663 cán bộ, công chức, viên chức có trình độ đại học, cao đẳng (46,30% năm 2001 là 34,07%). Riêng cán bộ chủ chốt diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý hiện có 902 đồng chí, trong đó có 155 cán bộ nữ (17,18%); 41 tiến sĩ (4,54%); 123 thạc sĩ (13,63%); 705 đại học, cao đẳng (78,16%); về lý luận chính trị có 789 cử nhân, cao cấp lý luận chính trị (84,47%) năm 2001 tỷ lệ cán bộ chủ chốt có trình độ cao đẳng, đại học chuyên môn là 78%, cấp 3 là 22%; về lý luận chính trị cao cấp, cử nhân 50%).

Biện pháp

1- Quy hoạch cán bộ trẻ dài hạn

Đối tượng được lựa chọn đưa vào diện quy hoạch từ nguồn công chức trẻ đã qua công tác đoàn thể, công tác quản lý ở cơ sở, có triển vọng; con em cán bộ và gia đình có công với cách mạng; số sinh viên có học lực khá, giỏi, có tư cách tốt, có tố chất làm lãnh đạo, quản lý. Từ năm 1997 đến nay, đã đưa vào quy hoạch 975 trường hợp (gồm 280 sinh viên, 695 cán bộ, công chức trẻ); có 341 cán bộ được điều động về phường, xã, thị trấn để đào tạo qua thực tiễn. Ngoài việc đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ, lý luận chính trị, đội ngũ cán bộ trẻ còn được quan tâm giáo dục truyền thống cách mạng thông qua các cuộc giao lưu với các cán bộ lão thành cách mạng, các nhân vật lịch sử, tham quan các di tích lịch sử, căn cứ cách mạng. Qua thực tiễn công tác, học tập có 533 cán bộ trẻ được kết nạp đảng (54,67%); 280 đồng chí là trưởng, phó phòng, ban cấp quận, huyện, trưởng ngành ở phường, xã; 24 đồng chí là đảng ủy viên cấp trên cơ sở; 61 đồng chí được quy hoạch dự bị các chức danh diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý.

2- Chương trình đào tạo thạc sĩ, tiến sĩ trẻ 

Đối tượng tuyển chọn là cán bộ, công chức trẻ thuộc diện quy hoạch, đào tạo của Thành phố, sinh viên tốt nghiệp loại giỏi và con em gia đình chính sách, gia đình có truyền thống cách mạng.

Giai đoạn 2001-2006, đã tuyển chọn 254 người đưa đi đào tạo tại 14 quốc gia (nhiều nhất là Anh, úc, Hoa Kỳ, Thái Lan). Trong đó, 15 học viên được đào tạo nửa thời gian trong nước và nửa thời gian ở nước ngoài (5,9%), 41 học viên đào tạo trong nước kết hợp thực tập ở nước ngoài (16,14%). Việc lựa chọn ngành đào tạo căn cứ vào yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và phát triển Thành phố, chú trọng lĩnh vực quản lý nhà nước về kinh tế, đô thị, thương mại quốc tế và các ngành khoa học công nghệ mũi nhọn. Sau đào tạo, đã bố trí 196 cán bộ có trình độ thạc sĩ về công tác tại các sở, ban, ngành, quận, huyện, doanh nghiệp, trong đó có 85 đồng chí được bổ nhiệm giữ chức trưởng, phó phòng cấp sở, ngành và quận, huyện.         

Trong giai đoạn 2007-2010, chương trình đào tạo 500 thạc sĩ, tiến sĩ đã xét tuyển được 411 trường hợp (377 cán bộ, công chức và 34 sinh viên), trong đó đào tạo tiến sĩ 16 học viên, đào tạo thạc sĩ 395 học viên; đào tạo trong nước 363 học viên, đào tạo ở nước ngoài 48 học viên.      

3- Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ

Từ năm 2001 đến nay ở cấp thành phố đã tổ chức 55 lớp cao cấp lý luận chính trị và cử nhân chính trị chuyên ngành với 4.888 học viên, mở 60 lớp đào tạo chuyên môn bậc đại học với 4.902 học viên, gồm các ngành luật, hành chính công, báo chí, kinh tế, quản lý đất đai, xã hội học, công nghệ thông tin...; đào tạo trung cấp chuyên môn cho 3.844 cán bộ phường, xã, thị trấn, tập trung các ngành hành chính, pháp lý, văn hóa, thống kê, xây dựng...; đào tạo bậc sau đại học cho 653 cán bộ đương nhiệm, dự bị các chức danh Thành ủy quản lý, cán bộ công chức các ban đảng, mặt trận, đoàn thể và các cơ quan hành chính nhà nước, tập trung các ngành luật, kinh tế, quản lý đô thị và công trình, chính trị; cử 679 cán bộ, giáo viên đào tạo thạc sĩ, 15 nghiên cứu sinh ngành giáo dục, 322 học thạc sĩ, tiến sĩ y khoa.

Từ năm 2002 đến nay đã tổ chức 10 lớp đào tạo tiếng Anh tại Xin-ga-po cho 280 cán bộ, công chức, viên chức; đào tạo Anh văn trong nước (trình độ A, B, C) và đào tạo tin học cho 5.295 lượt người. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ từng bước gắn với quy hoạch; ưu tiên đào tạo cán bộ phường, xã, thị trấn, các cơ quan tư pháp và báo chí, xuất bản. Cán bộ được cử đi học đều đảm bảo tiêu chuẩn và trong quy hoạch.

4- Công tác luân chuyển cán bộ

Qua 5 năm, toàn thành phố đã luân chuyển 2.569 cán bộ, gồm 56 cán bộ diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý, 2.513 cán bộ thuộc diện quận, huyện, sở, ban, ngành quản lý. Trong 56 cán bộ diện Ban Thường vụ Thành ủy quản lý, có 28 đồng chí cán bộ chủ chốt sở, ban, ngành được luân chuyển về quận, huyện; 17 cán bộ chủ chốt quận, huyện về sở, ngành, 2 đồng chí được luân chuyển giữa các sở, ngành; 9 đồng chí được luân chuyển giữa các quận, huyện; có 11 cán bộ nữ, 11 thành ủy viên; hầu hết cán bộ đều hòa nhập nhanh, nắm bắt và điều hành tốt công việc; đã có 20/56 đồng chí (35,71%) được đề bạt giữ chức vụ cao hơn.

5- Thực hiện chế độ, chính sách cán bộ

Cùng với việc triển khai các quy định về chế độ, chính sách cán bộ theo quy định của Trung ương, căn cứ tình hình thực tiễn của Thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy đã ban hành một số chính sách như: Chính sách giải quyết nghỉ hưu trước tuổi đối với cán bộ không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ; chính sách khuyến khích cán bộ có bằng đại học công tác tại phường, xã; quy định về biên chế dự phòng; chế độ đối với cán bộ luân chuyển, cán bộ nguồn dài hạn, kinh phí học tập và trợ cấp đối với cán bộ đương chức được cử đi học; chính sách đối với cán bộ cơ sở, cán bộ đoàn thể, cán bộ các ban Thành ủy; mạnh dạn sử dụng cán bộ khoa học công nghệ là Việt kiều (hiện đã hợp đồng với 12 cán bộ), thí điểm cơ chế mời Việt kiều tham gia Viện khoa học và công nghệ tính toán thành phố.

Kinh nghiệm

Từ thực tiễn của Đảng bộ Thành phố có thể rút ra một số kinh nghiệm:

Một là, các cấp ủy cần nghiên cứu, quán triệt và quyết tâm cao trong thực hiện các chỉ thị, nghị quyết về công tác tổ chức và cán bộ. Xác định trách nhiệm, phân công, phân cấp cụ thể, định kỳ sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm, kịp thời chỉ đạo, uốn nắn những sai sót, lệch lạc.

Hai là, vai trò người đứng đầu có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong công tác cán bộ. Vì vậy, cấp ủy cấp trên phải nắm thật chắc phẩm chất, năng lực của người đứng đầu, kịp thời góp ý, biểu dương hoặc điều chỉnh, thay thế. 

Ba là, bám sát thực tiễn Thành phố và những yêu cầu mới hiện nay để thực hiện công tác cán bộ; mạnh dạn, chủ động, sáng tạo thực hiện những vấn đề mới về chủ trương, giải pháp, chính sách đối với công tác cán bộ.

Bốn là, bên cạnh việc giáo dục rèn luyện đội ngũ cán bộ xả thân vì nhiệm vụ cách mạng, cần phải có chính sách đãi ngộ hợp lý và xây dựng môi trường làm việc tích cực để bảo vệ cán bộ, giúp cán bộ an tâm công tác, học tập, rèn luyện và cống hiến.  

Năm là, thường xuyên quan tâm kiện toàn tổ chức bộ máy và xây dựng đội ngũ cán bộ, chuyên viên làm công tác tổ chức cán bộ có phẩm chất chính trị, đạo đức tốt, có năng lực, trình độ tham mưu cho cấp ủy, đồng thời có chính sách phù hợp để thu hút cán bộ giỏi và giúp cán bộ không ngừng nâng cao trình độ, năng lực.   

Hướng tới

Để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn cách mạng mới, khắc phục những hạn chế, yếu kém trong công tác cán bộ và trong đội ngũ cán bộ, thời gian tới thành phố Hồ Chí Minh sẽ tiếp tục tập trung tổ chức thực hiện tốt các khâu:

1- Đổi mới công tác đánh giá cán bộ theo hướng kết hợp chặt chẽ việc mở rộng dân chủ nội bộ và trách nhiệm cụ thể của người đứng đầu, người trực tiếp phân công, giao nhiệm vụ cho cán bộ. Xây dựng mới tiêu chuẩn chức danh cán bộ và tiêu chí đánh giá cụ thể đối với từng chức danh, từng đối tượng cán bộ; đảm bảo nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai, minh bạch, khách quan, toàn diện, công tâm; lấy chất lượng, hiệu quả hoàn thành nhiệm vụ làm thước đo chính. 

2- Nâng cao chất lượng công tác quy hoạch cán bộ ở các cấp; kết hợp xây dựng quy hoạch cán bộ lãnh đạo, quản lý với cán bộ chuyên môn, đổi mới quy trình giới thiệu cán bộ vào nguồn quy hoạch các chức danh lãnh đạo, quản lý, nhất là đối với cán bộ trẻ, cán bộ nữ, cán bộ xuất thân từ công nhân.

3- Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện quy hoạch nguồn cán bộ dài hạn theo hướng nâng cao chất lượng tạo nguồn cán bộ lãnh đạo, quản lý, chú trọng quy hoạch nguồn cán bộ từ công nhân, cán bộ nữ; tăng cường cán bộ trẻ về công tác ở phường, xã, thị trấn và doanh nghiệp, đơn vị sự nghiệp nhà nước.

4- Đẩy mạnh luân chuyển cán bộ, nhất là cán bộ trẻ đã được quy hoạch dự bị các chức danh về cơ sở để rèn luyện, tích lũy kinh nghiệm, hoặc bố trí tiếp cận chức danh được quy hoạch. Mở rộng việc bố trí bí thư cấp ủy, chủ tịch UBND huyện không phải là người địa phương.

5- Tạo chuyển biến sâu sắc trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ theo quy hoạch,  tiêu chuẩn chức danh cán bộ; chú trọng bồi dưỡng, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ lãnh đạo quản lý, coi đây là giải pháp quan trọng hàng đầu trong thực hiện chiến lược cán bộ trong giai đoạn mới. Củng cố, nâng cao chất lượng của hệ thống đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Huy động mọi nguồn lực và tăng cường đầu tư ngân sách nhà nước cho công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cả trong và ngoài nước, trong và ngoài đảng, trong và ngoài khu vực nhà nước.

6- Cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức theo yêu cầu tăng cường chất lượng, tinh giản biên chế hành chính, đáp ứng yêu cầu chiến lược phát triển kinh tế-xã hội thành phố giai đoạn 2010-2020, bảo đảm cơ cấu hợp lý giữa các chức danh lãnh đạo, quản lý, các ngạch, bậc công chức, viên chức; giữa các độ tuổi, địa bàn, giới tính, dân tộc, lĩnh vực công tác; con gia đình liệt sĩ và gia đình có công với cách mạng; khắc phục tình trạng vừa thừa, vừa thiếu cán bộ.

7- Đổi mới, cải tiến cách thức tuyển chọn, lấy phiếu tín nhiệm, bổ nhiệm cán bộ để chọn đúng người; xây dựng và thực hiện tốt chế độ miễn nhiệm, từ chức, cho thôi việc, thay thế cán bộ kém phẩm chất và năng lực theo phương châm “có lên, có xuống, có vào, có ra”. Thí điểm đổi mới cách tuyển chọn cán bộ vào các chức danh lãnh đạo cấp phòng quận, huyện và sở, ban, ngành thành phố.    

8- Tiếp tục nghiên cứu, bổ sung giải pháp cụ thể để tăng thu nhập cho đội ngũ cán bộ, công chức, trong đó có chính sách đặc thù về tiền lương, phụ cấp, khen thưởng đối với cán bộ có trình độ cao, chuyên gia giỏi, cán bộ quản lý xuất sắc, có chính sách đãi ngộ hợp lý đối với Việt kiều là những nhà khoa học, chuyên gia giỏi trên các lĩnh vực kinh tế mũi nhọn.

9- Nâng cao chất lượng các cơ quan tham mưu về công tác cán bộ từ thành phố đến quận, huyện đủ sức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ. Đồng thời bổ sung chính sách thu hút những người giỏi về công tác ở lĩnh vực công tác đảng, đoàn thể.

10- Tăng cường giáo dục, quản lý cán bộ, gắn việc xây dựng đội ngũ cán bộ, đổi mới công tác cán bộ với Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”, với phòng, chống tham nhũng, quan liêu, lãng phí. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của cấp ủy cấp trên đối với cấp dưới trong việc giáo dục, quản lý và thực hiện công tác cán bộ. Thực hiện khen thưởng, kỷ luật nghiêm minh, kịp thời.

Nguyễn Thị Thu Hà

UVBTV, Trưởng Ban Tổ chức Thành ủy