Giữa những ngày cuối năm 2011, cả nước đang kỳ vọng những chuyển động mong đợi trong xây dựng Đảng theo Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (khóa XI) thì ở tỉnh Sóc Trăng có hai vụ việc gây xôn xao dư luận.

Vụ thứ nhất: Cơ quan cảnh sát điều tra Công an tỉnh Sóc Trăng bắt tạm giữ hình sự để điều tra mở rộng đối với ông Nguyễn Thanh Lèo, Phó giám đốc Sở Giao thông vận tải tỉnh Sóc Trăng và ông Trần Văn Tân, Giám đốc Trung tâm đào tạo lái xe loại 3. Hai ông này đã nhiều lần chơi cờ tướng cá cược, có ván tới 5 tỉ đồng. Khai với cơ quan chức năng, ông Lèo cho biết đã thua cược ông Tân đến 22 tỷ đồng nhưng chỉ trả được 5 tỷ đồng. Ngày 26-12-2011, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Sóc Trăng đã chỉ đạo xử lý sai phạm liên quan đến ông Lèo và ông Tân.

Vụ thứ hai: Ông Hồ Ngọc Chính, Bí thư Đảng ủy xã Mỹ Phước, huyện Mỹ Tú đến nhà bạn uống rượu say không thể về, ngủ lại nhà bạn. Đêm đó, ông Chính chui vào màn của vợ bạn sàm sỡ, bị vợ chồng người bạn tố cáo. Hành động của ông Chính đã vi phạm đạo đức, mất uy tín người đứng đầu cấp ủy xã. Huyện ủy Mỹ Tú đã thống nhất đề nghị cách chức Huyện ủy viên, Bí thư Đảng ủy xã Mỹ Phước của ông Hồ Ngọc Chính.

Có thể kể thêm nhiều vụ việc tiêu cực liên quan đến đạo đức, lối sống của cán bộ đảng viên cho thấy đánh giá của các nghị quyết đại hội đảng những khóa gần đây, nhất là trong bài phát biểu của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị Trung ương 4 là chính xác về “tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp”. Đây là một trong ba vấn đề cấp bách, cần làm ngay trong công tác xây dựng đảng để tạo được những kết quả cụ thể, rõ rệt, củng cố niềm tin của nhân dân với Đảng. Đồng thời là vấn đề trọng tâm, xuyên suốt và cấp bách nhất. Cán bộ, đảng viên của Đảng Cộng sản Việt Nam - một đảng chân chính vì nhân dân trước hết phải có quan điểm, tư tưởng, chính trị vững vàng, phải có đạo đức, năng lực, lối sống, tác phong thực sự làm gương, có uy tín, được nhân dân kính trọng. Những tố chất quan trọng ấy bị suy thoái thì không còn xứng đáng là đảng viên của Đảng cầm quyền lãnh đạo xã hội. Tình trạng này đang làm xói mòn niềm tin của dân đối với Đảng. Thế mà họ còn là người đứng đầu cấp uỷ, là cán bộ quản lý trong bộ máy chính quyền. Vi phạm của những cán bộ đảng viên như hai vụ việc nêu trên là những “con sâu làm rầu nồi canh”, giảm uy tín của tổ chức đảng, chính quyền. Theo tôi, có 4 nguyên nhân chính dẫn đến những sai phạm về phẩm chất đạo đức, lối sống, tác phong của cán bộ, đảng viên hiện nay:

Một là: Chưa đánh giá đúng cái gốc là phẩm chất đạo đức của cán bộ, đảng viên. Cá nhân những đảng viên này chưa đủ tiêu chuẩn chính trị, phẩm chất của một đảng viên. Họ sống và làm việc không vì dân, vì nước, không vì tập thể, xem thường quần chúng và cộng đồng xã hội. Họ còn nặng đầu óc cá nhân, vị kỷ, sống vụ lợi và buông thả. Lối sống không giản dị, không tiết kiệm và sinh hoạt bê tha, bản thân họ không còn hội đủ tố chất cần thiết của một đảng viên. Khi đã có chức, quyền họ không chịu học tập, rèn luyện, tu dưỡng, làm mất uy tín chính bản thân họ và uy tín của Đảng. 

Hai là: Công tác cán bộ còn nhiều yếu kém. Chưa lựa chọn được người có đức, tài xứng đáng để giao trọng trách dẫn tới gây hại cho công việc và mất uy tín Đảng lãnh đạo.

Ba là: Chi bộ, đảng bộ cơ sở không bảo đảm chất lượng sinh hoạt đảng, không thực hiện nghiêm nền nếp tự phê bình và phê bình. Trong khi đó, công tác kiểm tra, giám sát không kịp thời phát hiện, ngăn chặn những hành vi, lối sống, tác phong sinh hoạt không nghiêm chỉnh của cán bộ, đảng viên.

Bốn là: Không thực thi dân chủ, thiếu thông tin từ quần chúng, dẫn tới không phát hiện được, hoặc phát hiện nhưng lại bỏ qua, thậm chí bao che cho những sai phạm của đảng viên, để đến “cháy nhà ra mặt chuột”. Dân chủ là biện pháp hữu hiệu tạo ra kênh thông tin quan trọng để nắm bắt những mặt mạnh, mặt yếu của từng đảng viên, kịp thời phê bình, có biện pháp giáo dục, quản lý, rèn luyện cán bộ, đảng viên, để cán bộ, đảng viên khó trượt dốc xuống vũng bùn sai phạm.

Bốn nguyên nhân trên đã trả lời cho câu hỏi mà đồng chí Tổng Bí thư nêu tại Hội nghị “Vì sao công tác xây dựng đảng được Trung ương rất coi trọng, đã có nhiều nghị quyết, chỉ thị rất đúng, rất hay, nhiều cuộc vận động sâu rộng, nhưng kết quả vẫn chưa đạt yêu cầu? Tình trạng suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, tệ tham nhũng, lãng phí, hư hỏng trong một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, kể cả ở cấp cao, chưa được đẩy lùi mà thậm chí ngày càng có chiều hướng nghiêm trọng hơn, làm xói mòn lòng tin đối với Đảng?”

Chu Mã Giang