Tự phê bình và phê bình (TPB và PB) là nguyên tắc, chế độ sinh hoạt của Đảng ta. Việc thực hiện nguyên tắc này đã có những bước chuyển biến tích cực.

Tuy nhiên, TPB và PB trong sinh hoạt đảng nhìn chung còn yếu, tính chiến đấu của đảng viên chưa cao, nhiều đảng viên trẻ có biểu hiện né tránh TPB và PB, thường e dè, nể nang, ngại PB những đồng chí đảng viên lớn tuổi, đảng viên là cán bộ chủ chốt. Nếu người chủ trì có mời hay chỉ định cũng không dám phát biểu, PB thẳng thắn, nếu có thì cũng PB chung chung, vòng vo, né tránh, chỉ nêu ưu điểm mà không nói khuyết điểm. Các đảng viên trẻ còn mang tâm lý e ngại, “dĩ hoà vi quý”, không dám chỉ ra những khuyết điểm của thủ trưởng, của những đảng viên là người thân, người từng giúp đỡ mình vào Đảng, sợ bị cho là “ngựa non háu đá”, “không biết điều”, sợ “đấu tranh, tránh đâu”, thà chịu thiệt thòi, nhẫn nhịn một chút còn hơn là bị “trù dập”. Trong sinh hoạt đảng, họ chỉ TPB bản thân mà ít khi PB đồng chí mình, thụ động, né tránh, chỉ giơ tay đồng ý, bằng mặt mà không bằng lòng, để rồi ở một vài nơi xảy ra tình trạng “trong Đảng kín tiếng, ngoài Đảng nhiều miệng”, nói sau lưng, vô nguyên tắc…

Để góp phần nâng cao chất lượng, hiệu quả TPB và PB trong sinh hoạt đảng, điều rất quan trọng hiện nay là cần phải phát huy tính tích cực, chủ động, tự giác TPB và PB của các đảng viên trẻ, qua đó tạo ra không khí mới trong sinh hoạt đảng. Để làm được điều đó, chúng tôi xin kiến nghị một số giải pháp sau:

Một là, cấp uỷ, tổ chức đảng cần nhận thức vai trò, ý nghĩa của TPB và PB, tích cực giáo dục ý thức, tinh thần trách nhiệm TPB và PB cho toàn bộ đảng viên nói chung và những đảng viên trẻ nói riêng. Thường xuyên quán triệt mục đích, ý nghĩa, các nguyên tắc, nội dung, hình thức của TPB và PB, qua đó nâng cao ý thức, tính chiến đấu trong TPB và PB cũng như ý thức phát biểu tham gia xây dựng Đảng. Bên cạnh đó cần coi trọng vai trò của những đảng viên trẻ, động viên họ tích cực đóng góp ý kiến tham gia xây dựng Đảng.

Hai là, cán bộ lãnh đạo, quản lý của tổ chức đảng cơ quan, đơn vị cần mở rộng và phát huy dân chủ thực sự, không chỉ bằng lời nói mà phải bằng việc làm cụ thể, gương mẫu TPB và PB, qua đó tạo không khí dân chủ trong sinh hoạt chi bộ; có thái độ đúng đắn, cầu thị khi tiếp thu ý kiến PB và sau đó cần có kế hoạch sửa chữa những sai lầm, khuyết điểm; không nên định kiến, trù dập người thẳng thắn PB. Cần coi trọng vai trò của các đảng viên trẻ trong công tác; có tác phong quần chúng, dân chủ, gần gũi với các đảng viên này, biết lắng nghe và tôn trọng, tiếp thu ý kiến đóng góp, PB của họ. Cần khuyến khích, yêu cầu các đảng viên trẻ tích cực TPB và PB, đóng góp ý kiến thẳng thắn, chân thành; đồng thời phải định hướng những nội dung TPB và PB cụ thể, thiết thực, tránh PB vòng vo, né tránh, không có nội dung. Mặt khác, cần PB những đảng viên còn e dè, nể nang không tích cực đấu tranh TPB và PB.

Ba là, mỗi đảng viên trẻ cần phát huy tính tiền phong, trách nhiệm của mình trong xây dựng tổ chức đảng, xây dựng cơ quan, đơn vị; phải thấy được tầm quan trọng cũng như nắm được những nguyên tắc, nội dung, hình thức, phương pháp TPB và PB, vượt qua những trở ngại về cấp bậc, chức vụ, tình cảm, chủ động thực hiện quyền được PB, khắc phục tâm lý ngại PB, ngại va chạm, né tránh khi PB người khác nhất là PB cán bộ chủ chốt.

Bốn là, tiếp tục đưa TPB và PB thành chế độ, nền nếp thường xuyên trong sinh hoạt đảng. Các đảng viên lâu năm cần nghiêm túc TPB và PB đồng thời khuyến khích, động viên các đảng viên trẻ tích cực TPB và PB. Các cấp uỷ, tổ chức đảng có quy định, yêu cầu trong sinh hoạt đảng các đảng viên phải phát biểu ý kiến PB, đưa nội dung này để đánh giá ý thức, trách nhiệm tham gia xây dựng Đảng của mỗi đảng viên và đánh giá chất lượng, xếp loại đảng viên hằng năm; có những quy định cụ thể để bảo vệ người PB đúng đắn, chân thành.

Phạm Văn Phong
Trường Đại học Chính trị