Chia sẻ với các nhà báo bên hành lang Quốc hội chiều 27-10-2011, Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải Đinh La Thăng cho rằng, nếu vài năm tới tình hình ùn tắc và tai nạn giao thông không giảm thì Bộ trưởng sẵn sàng cho việc Quốc hội bỏ phiếu tín nhiệm - điều chưa từng có trong hoạt động của Quốc hội nước ta. Ngay chiều hôm sau (28-10) khi thảo luận ngân sách, Bộ trưởng Giao thông Vận tải đề xuất cụ thể lấy tăng thu từ dầu khí đầu tư cho giao thông - các công trình trọng yếu và cấp thiết: 568 cây cầu yếu cần khắc phục ngay, 10 dự án tách cầu đường sắt và đường bộ, giải quyết dứt điểm các công trình giao thông dở dang đang gây bức xúc cho nhân dân, hầu như địa phương nào cũng có và dành cho đường bộ cao tốc Bắc - Nam. Nếu giao thông không đi trước một bước thì mục tiêu đến năm 2020 nước ta trở thành nước công nghiệp hiện đại khó mà thành hiện thực.
Đề xuất lập tức được đại biểu quốc hội Trần Du Lịch ủng hộ với ba điều kiện: Ngành Giao thông Vận tải phải chống tiêu cực trong xây dựng, không để lặp lại những PMU18; nâng cao năng lực quản trị dự án, nguồn nhân lực, ở đâu sai phạm cứ “trảm tướng” như Bộ trưởng đã làm; trong xây dựng giao thông, mục tiêu thời gian phải được ưu tiên hơn tiền. Bởi mất thời gian đồng nghĩa mất tiền và thời gian không lấy lại được. Cùng với những việc làm trước đó của Bộ trưởng: Quyết định thay “tướng” để chậm tiến độ hoàn thành công trình xây dựng ngay tại sân bay Đà Nẵng và tuyên bố chịu trách nhiệm về quyết định của mình, đi xe buýt để sát thực tế, tìm biện pháp khả thi cải tiến phương tiện vận tải công cộng này; gửi văn bản yêu cầu cán bộ lãnh đạo các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp thuộc Bộ không tham gia chơi gôn dành thời gian tập trung giải quyết công việc; đề xuất thay đổi giờ làm việc, giờ học của các cơ quan, trường học tại Hà Nội giảm ùn tắc.. đã tạo nên các luồng dư luận trái chiều. Kẻ khen, người chê, thậm chí mỉa mai, không ít ý kiến hoài nghi.
Liệu có nên ủng hộ những việc làm quyết liệt thể hiện trách nhiệm cá nhân của Bộ trưởng với chức trách, nhiệm vụ được giao trong tình hình nạn ùn tắc giao thông ngày càng nghiêm trọng, tai nạn giao thông mỗi năm cướp đi sinh mạng hơn 11 nghìn người vô tội? Đến mức, mỗi người trong chúng ta có ai hoàn toàn an tâm mỗi khi người thân bước ra khỏi cửa tham gia giao thông?
Tháng trước, tại Hội thảo về điều hành giá xăng dầu được tổ chức ngày 20-9-2011, trước ý kiến phản ứng của Bộ Công thương và các doanh ngiệp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ khẳng định: “Quan điểm điều hành của Bộ Tài chính sẽ không thể vì 11 doanh nghiệp xăng dầu đầu mối mà phải vì hơn 80 triệu dân”. Trách nhiệm không chỉ thể hiện ở thái độ mà còn thể hiện ở hành động. Nói là làm, Bộ Tài chính quyết định thành lập ba tổ kiểm tra kết quả sản xuất kinh doanh của bốn doanh nghiệp đầu mối xăng dầu, làm rõ lỗ, lãi của các doanh nghiệp. Có mâu thuẫn không khi Petrolimex kêu lỗ nhưng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) thì lại kèm theo các thông tin về lãi lớn được đưa ra từ chính các báo cáo của Tổng công ty này? Có minh bạch không khi kêu lỗ nhưng lại không đưa ra được lỗ cụ thể của từng mặt hàng? Bộ trưởng tuyên bố chịu trách nhiệm cá nhân với những quyết định của mình. Đa số ý kiến đồng tình ủng hộ, nhưng cũng không ít ý kiến không đồng tình, cho rằng thông điệp quyết liệt của Bộ trưởng: Doanh nghiệp nào có ý định rút khỏi thị trường vì lỗ hãy lên tiếng để Bộ Tài chính biết, ngay cả Petrolimex nếu không thể tham gia cũng có thể lập tổng công ty khác là không đúng thẩm quyền.
Liệu có nên ủng hộ thái độ kiên quyết và quan điểm rõ ràng, dứt khoát của Bộ trưởng vì lợi ích của hơn 80 triệu dân, không vì lợi ích cục bộ, lợi ích nhóm?
Đã lâu, cơ chế lãnh đạo tập thể nảy sinh hiện tượng không ai chịu trách nhiệm cá nhân khi có sai phạm. Trong nhiều trường hợp, người đứng đầu né tránh, ẩn mình trong trách nhiệm tập thể. Lời nói, hành động của Bộ trưởng Vương Đình Huệ và Bộ trưởng Đinh La Thăng thể hiện bản lĩnh, ý chí và trách nhiệm cá nhân trong thực hiện nhiệm vụ được giao như những tín hiệu tích cực tạo sự chuyển động mới góp phần khắc phục sự trì trệ, vô trách nhiệm vốn đã trở thành quán tính cản trở sự phát triển của đất nước, làm mất niềm tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước và chế độ.
Tuy nhiên, đó mới là những tia lửa le lói cần được tiếp thêm nhiên liệu bằng thái độ tỉnh táo, bao dung gạn đục, khơi trong, đồng tình ủng hộ của cấp trên và đông đảo nhân dân, trước hết là cán bộ chủ chốt, công chức, viên chức ngay trong ngành. Cơ chế trì trệ cả chục năm sẽ nặng nề níu kéo. Lợi ích cá nhân, nhóm, cục bộ sẽ là lực cản không kém phần quyết liệt. Nhưng sự tích dồn nhiều bức bách, nhức nhối, chất chứa nhiều vấn đề bức xúc như hiện nay đã đến lúc buộc phải chuyển sang một trạng thái khác thì dù là hành động cá nhân đơn lẻ vẫn phản ánh xu hướng mới của Đảng và Nhà nước ta. Điều này thể hiện rõ tại Hội nghị Trung ương 3 khoá XI của Đảng đã thẳng thắn hơn trước, tiếp cận vấn đề với tinh thần của Đại hội VI nhìn thẳng vào sự thật và lần đầu tiên tại Hội nghị này Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng nêu đích danh, phê phán lối “tư duy nhiệm kỳ”, tệ nạn “lợi ích nhóm” trong bộ máy công quyền. Đó là cơ sở để hy vọng, tin tưởng rằng tinh thần dám làm, dám chịu trách nhiệm cá nhân của Bộ trưởng Vương Đình Huệ và Đinh La Thăng được duy trì, lan toả trong hoạt động của hệ thống chính trị, tạo bước tiến mới trên đường dài muôn dặm vì giàu mạnh của đất nước, hạnh phúc của nhân dân.
Nguyễn Thuý Hoàn