Đồng chí Bùi Văn Tiếng (bên trái) nhận cờ đơn vị có thành tích xuất sắc năm 2012.

Quy hoạch cán bộ là một trong ba khâu trọng yếu của công tác cán bộ mà cũng là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của công tác tổ chức xây dựng đảng năm 2012 cũng như năm 2013. Trong khuôn khổ của Hội nghị cán bộ toàn quốc về công tác tổ chức xây dựng đảng năm nay và nhìn từ thực tiễn Đà Nẵng, tôi xin báo cáo một số kinh nghiệm về vấn đề quy hoạch cán bộ ở địa phương chúng tôi.

Trước hết là phải xử lý bài toán về độ tuổi để đưa vào, để tiếp tục giữ lại hoặc để đưa ra khỏi danh sách quy hoạch. Có lẽ đây là chỗ nhạy cảm nhất trong công tác cán bộ nói chung và công tác quy hoạch cán bộ nói riêng mấy năm trở lại đây. Quan điểm của Đà Nẵng là mặc dầu còn nhiều điểm bất cập thậm chí chưa hẳn đã hoàn toàn đúng nhưng việc đề ra độ tuổi tối đa để chọn lựa cán bộ đưa vào, tiếp tục giữ lại hoặc đưa ra khỏi danh sách quy hoạch vẫn cần thiết và cần được thực hiện thống nhất trong toàn Đảng cũng như trong từng đảng bộ. Tuy nhiên trong phạm vi thẩm quyền đối với hai cấp quận huyện và cơ sở, kinh nghiệm của Đà Nẵng khi xử lý bài toán về độ tuổi là đã hướng dẫn từng địa phương, đơn vị cùng lúc lập hai danh sách quy hoạch: danh sách thứ nhất chỉ đưa vào những cán bộ đảm bảo các tiêu chuẩn về độ tuổi, về đào tạo… đã đề ra, không có ngoại lệ; danh sách thứ hai để tiến cử những cán bộ tuy không đảm bảo tiêu chuẩn nhưng không quá cách biệt so với tiêu chuẩn chung, bù lại được khẳng định là giàu thực tiễn, có thành tích nổi trội, có uy tín cao để cấp ủy có thẩm quyền thẩm định quy hoạch có thể xem xét để hoặc là bổ sung vào quy hoạch trước khi phê duyệt, hoặc là làm căn cứ lựa chọn khi bổ nhiệm hay khi làm công tác nhân sự đại hội đảng bộ sau này. Cách làm như vậy vừa nghiêm túc, tránh sự vận dụng tùy tiện các tiêu chuẩn, mỗi nơi làm một phách; vừa là liệu pháp động viên tinh thần và quan trọng hơn là để không bỏ sót những người tuy không đạt chuẩn nhưng thực sự có năng lực, thực sự có cống hiến.

Đối với việc quy hoạch cán bộ cấp thành phố, Đà Nẵng cũng có một số kinh nghiệm trong việc thực hiện Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, chẳng hạn như về cách tính số lượng cán bộ sẽ đưa vào danh sách quy hoạch. Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW yêu cầu phải đưa vào danh sách quy hoạch một số lượng cán bộ gấp khoảng 1,5 lần đến 2 lần so với số lượng thành ủy viên và ủy viên ban thường vụ thành ủy đương nhiệm. Yêu cầu này không mới, cái mới là lần này số thành ủy viên và ủy viên ban thường vụ thành ủy đương nhiệm đủ điều kiện tái cử không được đưa vào danh sách quy hoạch cùng chức vụ - coi như đương nhiên đã nằm trong quy hoạch, vì vậy trong bối cảnh thành ủy viên và ủy viên ban thường vụ thành ủy đương nhiệm không đủ điều kiện tái cử chiếm tỷ lệ cao, sẽ có hai vấn đề mới phát sinh: một là số lượng cán bộ mới giới thiệu tham gia lần đầu sẽ lớn dễ dẫn đến tình trạng khó đảm bảo chất lượng tương ứng với số lượng; hai là những người được coi như đương nhiên đã nằm trong quy hoạch không thực sự yên tâm. Để giải quyết hai vấn đề mới phát sinh vừa nêu, Đà Nẵng chủ trương tính cả số đương nhiên này vào trong cái tổng số gấp khoảng 1,5 lần đến 2 lần kia. Làm như vậy thiết nghĩ những đồng chí đủ tiêu chuẩn tái cử và quy hoạch vào chức danh đương nhiệm nhưng không đủ tiêu chuẩn quy hoạch vào chức danh cao hơn có thể yên tâm hơn.

Một kinh nghiệm nữa là về việc đảm bảo tỷ lệ cán bộ trẻ trong danh sách quy hoạch cán bộ cấp thành phố. Ngoài việc yêu cầu từng Thành ủy viên tiến cử nhân sự thay thế cương vị công tác hiện nay của mình - một trong những điểm rất mới và rất hay của Hướng dẫn số 15-HD/BTCTW, Đà Nẵng còn tiếp tục thực hiện một chủ trương khởi sự từ năm 2005 là yêu cầu mỗi Thành ủy viên giới thiệu hai cán bộ trẻ dưới 40 tuổi, được đào tạo bài bản và có triển vọng phát triển để Ban Thường vụ Thành ủy đưa vào nguồn cán bộ quy hoạch dài hạn, và không chỉ giới thiệu mà còn phải theo dõi giúp đỡ để các cán bộ ấy rèn luyện phấn đấu. Nếu như kinh nghiệm lập hai danh sách nêu trên giúp giữ chân được một số người giỏi lớn tuổi thì kinh nghiệm vừa nêu sẽ giúp lựa chọn được nhiều người giỏi trẻ tuổi - do trẻ mà giỏi, đúng hơn là do trẻ và giỏi nên được vào cuộc sớm chứ không phải vào cuộc sớm chỉ nhờ mỗi một ưu thế trời cho là ít tuổi hơn thiên hạ.

Trong buổi làm việc giữa Ban Thường vụ Thành ủy Đà Nẵng với Đoàn Khảo sát của Trung ương do Chủ tịch Nước Trương Tấn Sang dẫn đầu vào ngày 08 tháng 1 năm 2013, một đồng chí trong Đoàn Khảo sát hỏi rằng việc thi tuyển chức danh quản lý có ảnh hưởng gì đến công tác quy hoạch cán bộ hay không, có phải quy hoạch một đàng còn lựa chọn để bổ nhiệm một nẻo hay không? Tôi đã trả lời rằng qua thực tế gần mười năm Đà Nẵng tổ chức thi tuyển chức danh quản lý, tôi thấy không có gì mâu thuẫn. Tất nhiên nếu những người được quy hoạch ra ứng thí mà đều không đạt thì phải xem lại chất lượng quy hoạch, nhưng nếu chỉ những người được quy hoạch mới đạt thì chất lượng quy hoạch có thể được đánh giá tốt chứ như vậy thì nhiều khi không đáp ứng một đòi hỏi cũng rất quan trọng của thi tuyển là phát hiện các nhân tố mới chưa được quy hoạch, nằm ngoài quy hoạch. Theo tôi tỷ lệ lý tưởng là 50/50. Gần đây Quảng Ninh vượt lên dẫn đầu cả nước khi tổ chức thi tuyển chức danh lãnh đạo cấp sở và qua đó cũng có người đặt câu hỏi: liệu việc thi tuyển chức danh quản lý có ảnh hưởng gì đến nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ hay không? Tôi cho rằng việc thi tuyển chức danh quản lý không nằm ngoài sự lãnh đạo thống nhất của Đảng trong công tác cán bộ, kể cả trường hợp ứng viên trúng tuyển là người không nằm trong quy hoạch. Sở dĩ có thể nói như vậy vì trước hết Đảng lãnh đạo công tác cán bộ bằng chủ trương - mà Đảng thì đã có chủ trương này; thứ hai tổ chức đảng hữu quan có thể trực tiếp tham gia một số khâu trong tổ chức thi tuyển, chẳng hạn như khâu thẩm định chính trị nội bộ đối với tất cả ứng viên, hoặc đích thân ra đề và chấm thi như là các đồng chí Thường vụ Tỉnh ủy Quảng Ninh vừa rồi…