Tiêu chuẩn đảng viên là những chuẩn mực cơ bản về phẩm chất chính trị, đạo đức và năng lực của người đảng viên, nhờ đó phân biệt được ranh giới giữa người đảng viên và quần chúng tích cực ngoài Đảng. Xác định đúng tiêu chuẩn đảng viên bảo đảm cho Đảng luôn giữ được bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong, giúp Đảng có căn cứ để xây dựng đội ngũ đảng viên trong sạch, vững mạnh đảm bảo thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng.

Nhận thức được điều đó, thời gian qua các cấp uỷ đảng đã quán triệt và tổ chức cho đảng viên thực hiện nghiêm túc các tiêu chuẩn được quy định tại Điều 1, Điều lệ Đảng Cộng sản Việt Nam, kiên định sáu vấn đề về quan điểm có tính nguyên tắc được nêu trong Nghị quyết Trung ương 6 lần 2 (khoá VIII), tích cực cụ thể hoá tiêu chuẩn đảng viên cho phù hợp với tình hình, đặc điểm của địa phương và đơn vị. Tuy nhiên, việc cụ thể hoá mới chỉ dừng lại ở một vài tiêu chí như trình độ văn hoá, thực hiện chính sách dân số - kế hoạch hoá gia đình, không thuộc diện hộ nghèo… chưa xây dựng được một hệ thống các tiêu chuẩn cho đảng viên trên từng lĩnh vực công tác khác nhau. Hạn chế đó làm cho các cấp uỷ đảng gặp không ít khó khăn trong đánh giá, đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ đảng viên.

Tình hình và nhiệm vụ cách mạng luôn vận động, phát triển, đòi hỏi tiêu chuẩn đảng viên được bổ sung, hoàn thiện cho phù hợp. Trong giai đoạn hiện nay, để khắc phục những hạn chế, trên cơ sở những tiêu chuẩn chung, các cấp uỷ đảng cần xây dựng đội ngũ đảng viên theo những tiêu chuẩn sau:

Một là, có bản lĩnh chính trị vững vàng, tuyệt đối trung thành với lý tưởng và sự nghiệp cách mạng của Đảng, không hoang mang dao động trước mọi khó khăn thách thức, tích cực thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, hoàn thành tốt nhiệm vụ chính trị được giao; có ý thức giữ vững, nêu cao vai trò lãnh đạo của Đảng, truyền thống đoàn kết thống nhất trong Đảng, tình thương yêu đồng chí đồng nghiệp; dù bất kỳ cương vị nào, hoàn cảnh nào đảng viên cũng phải thể hiện sự hơn hẳn của mình đối với quần chúng ở tính tiên phong gương mẫu, đức hy sinh; phải là ngọn cờ dẫn đường, định hướng chính trị, là chỗ dựa tin cậy của nhân dân.

Hai là, trình độ và năng lực không ngừng được nâng lên. Trong đó, phải có trình độ lý luận và sự giác ngộ chính trị nhất định, được trang bị những kiến thức cơ bản về quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước; có trình độ học vấn ở hàng đầu hoặc cao hơn mặt bằng chung của quần chúng nơi đảng viên công tác và sinh hoạt; có trình độ chuyên môn nghiệp vụ, kiến thức về kinh tế, văn hoá, xã hội đủ sức hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; có năng lực tổ chức thực tiễn, năng lực vận động và lãnh đạo quần chúng; chống bảo thủ và trì trệ, biểu hiện ở sự tự thoả mãn với những gì đã có mà không thấy hết đòi hỏi ngày một cao của công cuộc đổi mới.

Ba là, có tinh thần trách nhiệm cao, gương mẫu đi đầu trong công tác, đặt lợi ích của Đảng và Tổ quốc lên trên; liên hệ mật thiết với nhân dân, tôn trọng và bảo vệ quyền làm chủ của nhân dân; có lối sống trong sạch, lành mạnh, chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, không quan liêu, tham nhũng, lãng phí và kiên quyết đấu tranh chống các hiện tượng tiêu cực trong xã hội; gia đình gương mẫu, con cái tiến bộ.

Từ đó cụ thể hoá tiêu chuẩn đảng viên trong một số lĩnh vực như:

Đối với đảng viên là công nhân trong các doanh nghiệp, phải luôn giữ vững bản chất giai cấp công nhân, kiên trì với mục tiêu lý tưởng của Đảng và giai cấp. Là lực lượng tiên phong trong cuộc đấu tranh bảo vệ đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước, bảo vệ chế độ xã hội chủ nghĩa, kiên quyết chống lại luận điệu, âm mưu, thủ đoạn của các thế lực thù địch; tiên phong trong cuộc cách mạng khoa học - công nghệ, nắm vững chuyên môn kỹ thuật, làm chủ quy trình và sáng tạo trong sản xuất. Tối thiểu phải có trình độ học vấn tốt nghiệp PTTH, có tay nghề cao, có kiến thức kinh tế thị trường, kiến thức pháp luật, ý thức kỷ luật lao động và gương mẫu về kỷ luật lao động.

- Đối với đảng viên ở nông thôn, phải có trình độ văn hoá đạt mức quy định (trung học cơ sở, riêng vùng sâu, vùng xa tối thiểu phải tự viết được đơn xin vào Đảng), sau khi được kết nạp vào Đảng phải tiếp tục học tập nâng cao trình độ. Tích cực thực hiện chuyển dịch cơ cấu kinh tế, ứng dụng khoa học - kỹ thuật vào sản xuất, góp phần CNH, HĐH nông nghiệp, nông thôn. Cần cù, sáng tạo trong lao động, thoát nghèo và biết vươn lên làm giàu chính đáng cho gia đình, làng xóm; gương mẫu trong xây dựng đời sống văn hoá ở nông thôn, là gia đình văn hoá tiêu biểu, kiên quyết bài trừ những hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan. Hoà đồng, gần gũi với quần chúng; quy tụ, tập hợp được quần chúng; thực sự là chỗ dựa tin cậy về tinh thần và là trung tâm đoàn kết của giai cấp nông dân trong công cuộc xây dựng nông thôn mới.

- Đối với đảng viên trong các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý, phải là người tiêu biểu nhất trong những người tiêu biểu; không quan liêu, tham nhũng, lãng phí, sống trong sạch, có thái độ kiên quyết đấu tranh chống tiêu cực; biết trọng dân, tin dân và vì dân (tôn trọng quyền làm chủ của nhân dân, quan tâm đến đời sống của nhân dân, chăm lo lợi ích cho nhân dân); có trình độ, năng lực quản lý, khả năng đoàn kết, quy tụ quần chúng, khả năng tổ chức, thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà nước thành hiện thực trong cuộc sống; ham học tập, học mọi lúc, mọi nơi.

- Đối với đảng viên là thanh niên, học sinh, sinh viên và trí thức phải có ý thức chính trị, lập trường quan điểm vững vàng, trình độ chuyên môn giỏi, xung kích, năng động, sáng tạo; đồng thời, phải có tinh thần học hỏi, khiêm tốn, cầu thị, tận tâm, tận lực đem trí tuệ của mình phục vụ sự nghiệp cách mạng của Đảng, của nhân dân. Đối với đảng viên trong các lực lượng vũ trang, phải trung thành tuyệt đối với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân; có tinh thần cảnh giác và sẵn sàng chiến đấu cao, có khả năng sử dụng trang thiết bị hiện đại; thật sự là lực lượng trung kiên đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng, đường lối, quan điểm, nguyên tắc tổ chức của Đảng...

Tóm lại, mỗi đảng viên do tính chất hoạt động, do cương vị công tác và do yêu cầu nhiệm vụ được giao có thể khác nhau nên cùng với tiêu chuẩn chung cần phải có những yêu cầu riêng. Tuy nhiên, cốt lõi, căn bản của mỗi đảng viên là bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành tuyệt đối, tính tiên phong gương mẫu cao, đạo đức cách mạng trong sáng, tận tuỵ với công việc và phấn đấu vì hạnh phúc của nhân dân. Họ phải thật sự là bộ phận tiên tiến nhất của giai cấp và của dân tộc.

Trần Nhật Quang
Ban Tổ chức Tỉnh ủy Quảng Trị